Pracownik ma prawo nie zgodzić się na cofnięcie wręczonego mu już wypowiedzenia i wnieść od niego odwołanie do sądu pracy.
Złożenie pracownikowi wypowiedzenia umowy o pracę jest traktowane jak oświadczenie woli, do którego mają zastosowanie przepisy części ogólnej kodeksu cywilnego.
Decyzja jest ostateczna
Zasadniczo pracodawca nie ma możliwości swobodnej zmiany zdania i odwołania swojego wcześniejszego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę. Odwołanie oświadczenia woli, które zostało złożone pracownikowi może być skuteczne tylko wówczas, gdy doszło do niego jednocześnie ze złożonym oświadczeniem lub wcześniej (art. 61 k.c.). Zatem zmiana stanowiska przez pracodawcę, który najpierw zdecydował się na rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem, a następnie uznał, że jest to dla niego niekorzystne, nie będzie wiążąca dla pracownika. Pracownik może bowiem nie zgodzić się z odwołaniem wcześniej mu wręczonego wypowiedzenia. W takim przypadku odwołanie wypowiedzenia jest bezskuteczne, co oznacza, że okres wypowiedzenia wynikający z tego oświadczenia biegnie i umowa rozwiązuje się po upływie tego okresu. Złożenie oświadczenia o cofnięciu wypowiedzenia innej osobie niż pracownikowi jest bezskuteczne, gdyż tylko ten pracownik może wyrazić zgodę na odwołanie wręczonego mu wypowiedzenia (przykład 1).
PRZYKŁAD 1
Zabrakło zgody pracownika
W dniu 30 maja 2006 r. pracodawca wręczył księgowemu wypowiedzenie umowy o pracę, w którym wskazał, że umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu po upływie trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia z dniem 31 sierpnia 2006 r. Następnie pracodawca uznał, że w piśmie nie podano przyczyny wypowiedzenia, więc jest ono wadliwe. Przekazał księgowemu kolejne pismo, w którym wskazał, że cofa złożone wypowiedzenie. Pracownik nie wyraził zgody na to cofnięcie i złożył odwołanie do sądu pracy o zasądzenie odszkodowania. Sąd po ustaleniu, że wypowiedzenie nie spełnia wymogów z art. 30 par. 4 k.p. uwzględnił żądanie księgowego.
Gdy wyrazi zgodę
Nie ma problemu, gdy pracownik wyrazi zgodę na cofnięcie wypowiedzenia, gdyż wówczas traci ono moc, czyli nie prowadzi do rozwiązania umowy o pracę po upływie okresu wypowiedzenia. Uważa się je wtedy za nieistniejące prawnie i niebyłe. Dla uniknięcia sporów, co do uzyskania zgody pracownika, najkorzystniejszym rozwiązaniem dla pracodawcy jest uzyskanie pisemnej zgody pracownika, np. w formie opatrzonej podpisem pracownika adnotacji uczynionej na oświadczeniu pracodawcy o odwołaniu wypowiedzenia umowy o pracę. Skuteczna jednak będzie także i zgoda wyrażona ustnie czy też poprzez takie zachowanie się pracownika, z którego można wywnioskować, że zgadza się na cofnięcie wypowiedzenia. Zgodnie z art. 60 k.c., który do stosunków pracy ma odpowiednie zastosowanie na podstawie art. 300 k.p., wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona nie tylko w sposób wyraźny, lecz również przez czynności konkludentne (przykład 2).
Jeśli pracodawca nie uzyska jednak zgody swego pracownika na cofnięcie złożonego wypowiedzenia, może próbować uchylić się od skutków swego oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem poprzez powołanie się na wady swojego oświadczenia woli. W takim przypadku oceny skuteczności takiego odwołania należy dokonywać w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego regulujące wady oświadczenia woli (art. 82–88 k.c.).
PRZYKŁAD 2
Nie było przyczyny wypowiedzenia
Przedsiębiorstwo złożyło kasjerce wypowiedzenie umowy o pracę z powodu jej nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy. Kobieta wniosła odwołanie do sądu pracy, składając zarazem zaświadczenie lekarskie usprawiedliwiające jej nieobecność w pracy. Przedsiębiorstwo doręczyło wówczas zatrudnionej oświadczenie o cofnięciu wypowiedzenia umowy o pracę. Kobieta wyraziła zgodę na to i sama wycofała złożony pozew. Wskutek tych czynności sprawa w sądzie została umorzona, a umowa o pracę nie uległa rozwiązaniu.
Wady oświadczenia woli
Wady oświadczenia woli, które mogłyby powodować nieważność oświadczenia pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem, to przede wszystkim brak możliwości świadomego i swobodnego podjęcia takiej decyzji oraz błąd, podstęp lub groźba bezprawna, które dają możliwość uchylenia się od skutków takiego oświadczenia.
ORZECZNICTWO SĄDU NAJWYŻSZEGO
• Skuteczne cofnięcie przez zakład pracy wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę wymaga zgody tego pracownika, mimo wcześniejszego odwołania się pracownika od wypowiedzenia do sądu
– uchwała SN z 23 października 1986 r., III PZP 62/86 OSNC, 1987/10/156.
• Adresatem oświadczenia pracodawcy o cofnięciu wypowiedzenia powinien być pracownik, a nie przedstawiciel związków zawodowych
– wyrok SN z 27 marca 2006 r., I PK 128/05, Pr. Pracy 2006/7-8/44.
Ryszard Sadlik
sędzia Sądu Rejonowego w Kielcach