Pracodawca może zawrzeć z pracownikiem dodatkowe umowy dotyczące wykonywanych przez zatrudnionego zadań w firmie, a także związane np. z dokształcaniem kadry.
W standardowej umowie o pracę pracodawca powinien określić przede wszystkim, czy zawiera ją na czas określony, czy nieokreślony, próbny lub wykonania określonej pracy, względnie – na zastępstwo. Pracodawca musi też wyznaczyć miejsce wykonywania pracy i jej rodzaj, a także określić wysokość wynagrodzenia z wyszczególnieniem jego składników. Umowa określa również datę jej zawarcia, wymiar czasu pracy oraz termin jej rozpoczęcia.
O treści umowy o pracę mówi art. 29 kodeksu pracy (k.p.). Pracodawca ma więc obowiązek w zawieranej z pracownikiem umowie podać wszystkie przewidziane w tym przepisie warunki pracy i płacy. Dodatkowo w ciągu 7 dni ma obowiązek poinformować pracownika na piśmie o obowiązującej go dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, częstotliwości wypłat wynagrodzenia, urlopie wypoczynkowym, długości okresu wypowiedzenia umowy.
W małych firmach mających mniej niż 20 pracowników, w których pracodawca nie ma obowiązku wprowadzić regulaminu pracy, powinien on dodatkowo poinformować zatrudnionego na piśmie o porze nocnej, miejscu, terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia oraz przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia do pracy i obecności w niej, a także usprawiedliwiania nieobecności.
O używanie samochodu
Oprócz umowy o pracę pracodawca może zawrzeć z pracownikiem również inne, dodatkowe umowy, dotyczące wykonywanych przez niego zadań w firmie. Do najczęściej zawieranych należy umowa dotycząca używania prywatnego samochodu osobowego dla potrzeb zakładu. Sporządzenie jej na piśmie konieczne jest po to, by zatrudniony otrzymał zwrot kosztów. Dodatkowo musi on złożyć pisemne oświadczenie, że wykorzystywał auto rzeczywiście do celów służbowych. W umowie należy określić m.in. przyznany pracownikowi limit kilometrów na jazdy lokalne, ponieważ od tego zależy wysokość ryczałtu. Oblicza się go, mnożąc stawkę za 1 km przebiegu przez liczbę przyznanego limitu kilometrów. Uzyskaną w ten sposób wysokość ryczałtu pracodawca ma prawo zmniejszyć, gdy przez część miesiąca pracownik był na urlopie, chorował (bez znaczenia jest rodzaj choroby, a nawet fakt, że korzysta ze zwolnienia lekarskiego np. z powodu wypadku w drodze do pracy), albo z innego powodu nie świadczył pracy bądź przebywał w podróży służbowej co najmniej przez 8 godzin. Pracownik nie będzie więc mógł domagać się zwrotu pieniędzy, gdy wprawdzie korzystał ze swego prywatnego samochodu dla potrzeb firmy i faktycznie wydał gotówkę na benzynę, lecz zrobił to bez umowy.
Z zakazem konkurencji
Pracodawca może zawrzeć z pracownikiem odrębną umowę o zakazie konkurencji i zobowiązać go, by nie prowadził takiej działalności sam ani nie świadczył pracy na rzecz podmiotu konkurencyjnego wobec pracodawcy. Niektórzy przedsiębiorcy zawierają też umowy o zakazie konkurencji rozciągające się nawet na okres po ustaniu stosunku pracy. Muszą jednak w takich sytuacjach określić wysokość odszkodowania, które będzie się należało pracownikowi. Nie może ono być niższe niż 25 proc. wynagrodzenia, jakie zatrudniony otrzymywał przed ustaniem stosunku pracy.
Za powierzone mienie
Pracodawca może zawrzeć z pracownikami na piśmie umowę o współodpowiedzialności materialnej za powierzone mienie. Przyjmują oni wówczas wspólną odpowiedzialność materialną za mienie, które pracodawca powierzył im, łącznie z obowiązkiem wyliczenia się. W takich razach odpowiadają w częściach określonych w umowie. Jeśli jednak – w razie szkody – można będzie ustalić, że w określonej części lub w całości spowodowali ją tylko niektórzy, to odpowiedzialność ponoszą wyłącznie sprawcy.
Dokształcanie kadr
Pracodawca może zawrzeć umowę z pracownikiem o skierowanie go na naukę w szkole (np. na studia zaoczne lub wieczorowe) lub w formie pozaszkolnej (np. na studia podyplomowe, kurs, seminarium, staż, praktykę zawodową). Określa w niej m.in. świadczenia, jakie będą przysługiwały pracownikowi w okresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych (np. płatny urlop szkoleniowy), a także obowiązki pracownika związane z dokształcaniem się.
Pracownik może dokształcać się również bez skierowania pracodawcy. W takim wypadku firma nie ma obowiązku zwracać mu kosztów nauki ani udzielać zwolnienia z pracy na kształcenie.
Małgorzata Piasecka-Sobkiewicz