Odwołanie przez pracodawcę wypowiedzenia umowy o pracę jest skuteczne, jeżeli dotarło do pracownika jednocześnie z tym wypowiedzeniem lub wcześniej.
Problematyki związanej z cofnięciem wypowiedzenia umowy o pracę nie regulują przepisy kodeksu pracy. Jest to domena prawa cywilnego. Dlatego też na mocy art. 300 k.p. należy sięgnąć w tym zakresie do konkretnych przepisów kodeksu cywilnego. Podstawowe znaczenie ma tu art. 61 k.c., który normuje kwestie związane z cofaniem oświadczeń woli.
Wadliwe też skuteczne
Takim oświadczeniem woli jest również wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę, które jest skuteczne, jeśli zostało złożone w ten sposób, że pracownik mógł zapoznać się z jego treścią. Trzeba przy tym przypomnieć, że wypowiedzenie zachowuje skuteczność, nawet jeśli byłoby ono wadliwe. Dlatego też w każdej sytuacji, gdy pracownik chce zakwestionować decyzję pracodawcy, musi odwołać się do sądu pracy.
Może się jednak zdarzyć, że wadliwość dokonanego wypowiedzenia dostrzeże sam pracodawca, np. wypowie umowę pracownikowi chronionemu i chcąc uniknąć konsekwencji z tego tytułu postanowi wycofać się ze swej wcześniejszej decyzji. W takiej sytuacji wyjątkowo wypowiedzenie może nie być skuteczne, ale warunkiem jest, by pracodawca cofnął swoją decyzję jednocześnie z wypowiedzeniem lub wcześniej (przykład 1).
PRZYKŁAD 1
Pracodawca wysłał listem poleconym na adres domowy pracownika pismo wypowiadające mu umowę o pracę. Następnego dnia doszedł jednak do wniosku, że chce cofnąć wypowiedzenie i wręczył pracownikowi pismo odwołujące jego wcześniejszą decyzję. Pracownik korespondencję z pismem odebrał dzień później. Odwołanie oświadczenia woli pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę będzie w takim przypadku skuteczne, gdyż dotarło do pracownika wcześniej niż pismo z wypowiedzeniem. W takiej sytuacji decyzja pracodawcy o wypowiedzeniu nie wywoła żadnych skutków, a zgoda pracownika na przyjęcie jego odwołania nie jest potrzebna.
Kiedy potrzebna zgoda
Inaczej przedstawia się sytuacja, gdy do pracownika dotrze już wypowiedzenie w ten sposób, że będzie mógł zapoznać się z jego treścią. Wówczas pracodawca może zweryfikować swoją decyzję jedynie za zgodą pracownika (przykład 2). Dodajmy, że ta sama zasada obowiązuje pracownika, jeśli po dokonanym wypowiedzeniu będzie chciał je cofnąć.
PRZYKŁAD 2
Pracodawca podjął decyzję o wypowiedzeniu umowy o pracę, o której ustnie poinformował pracownika. Jeszcze tego samego dnia dowiedział się, że drugi pracownik o tej samej specjalizacji poważnie zachorował i wobec tego postanowił wycofać się z wcześniejszej decyzji. Rano następnego dnia wręczył pracownikowi pismo odwołujące ustne oświadczenie o wypowiedzeniu. W przytoczonej sytuacji pismo odwołujące wypowiedzenie dotarło do pracownika później niż oświadczenie o wypowiedzeniu. Nie ma bowiem znaczenia, że decyzja pracodawcy została wyrażona ustnie, gdyż forma pisemna wypowiedzenia, o której mowa w art. 30 par. 3 k.p. nie jest zastrzeżona pod rygorem nieważności. Oznacza to, że nawet ustne wypowiedzenie jest skuteczne choć wadliwe. Na cofnięcie swojej decyzji pracodawca potrzebuje zatem zgody pracownika. W przeciwnym razie jego decyzja wywoła skutek w postaci rozwiązania umowy o pracę z upływem przewidzianego okresu wypowiedzenia.
Należy jednak podkreślić, że zgoda pracownika na cofnięcie dokonanego wypowiedzenia nie powinna budzić wątpliwości, a nie zawsze jest to sprawa oczywista. Przykładem może być tu sytuacja, gdy pracownik wnosi do sądu pracy odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę, a później pracodawca cofa swoją decyzję.
Odwołanie do sądu pracy jest w istocie zakwestionowaniem decyzji pracodawcy i w zasadzie czynnością zmierzającą do jej zmiany. Czy jednak wniesienie przez pracownika pozwu o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy można utożsamiać z jego zgodą na cofnięcie dokonanego uprzednio wypowiedzenia?
W tej kwestii wypowiedział się Sąd Najwyższy, który w wyroku z 23 października 1989 r., III PZP 62/86 (OSNC 1987/10, poz. 156) stanął na stanowisku, że skuteczne cofnięcie przez pracodawcę wypowiedzenia umowy o pracę wymaga zgody pracownika, mimo wcześniejszego odwołania się przez niego do sądu pracy.
ORZECZNICTWO
• Wprawdzie wypowiedzenie stosunku pracy jest jednostronną czynnością prawną, jednakże cofnięcie wypowiedzenia jest skuteczne tylko pod warunkiem zgody drugiego podmiotu stosunku pracy – teza 1 wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 17 listopada 1989 r (II SA 1177/89, onSA 1989/2/95)
• Oświadczenie woli zakładu pracy o wypowiedzeniu umowy o pracę jest złożone pracownikowi wówczas, gdy doszło do niego w sposób umożliwiający mu zapoznanie się z treścią oświadczenia – nie zaś z chwilą przygotowania pisma zawierającego to oświadczenie – wyrok SN z 20 sierpnia 1984 r. (I PRN 111/84, OSNC 1985/4/57)
• Podjęcie przez pracownika zawiadomienia o przesyłce pocztowej skierowanej na jego adres przez pracodawcę (awizo) nie jest równoznaczne z dojściem do niego zawartego w tej przesyłce oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę w taki sposób, iż mógł się zapoznać z jego treścią (art. 61 k.c. w związku z art. 300 k.p.) – wyrok SN z 18 listopada 1999 r. (I PKN 375/99,OSNP 2001/7/227)
Danuta Klucz