Praca tymczasowa jest nierzadko prawdziwym dobrodziejstwem. Nie zapewnia co prawda etatu na lata, ale daje zarobek – większy niż zasiłek dla bezrobotnych – i niektóre uprawnienia pracownicze.
Pracownika tymczasowego (zwanego często czasownikiem) zatrudnia agencja pracy tymczasowej, lecz świadczy on pracę na rzecz innej firmy. Agencja zawiera więc dwie umowy: z firmą zatrudniającą czasownika oraz z nim samym. Czasownikowi przysługują uprawnienia pracownicze – na przykład prawo do urlopu i do zasiłku chorobowego. Czasownik ma bowiem wiele takich samych uprawnień, jak pozostali pracownicy zatrudnieni w firmie. Pracodawca użytkownik (czyli ten, u którego wykonuje pracę osoba skierowana przez agencję) powinien przede wszystkim zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Po przepracowaniu każdego miesiąca pracownikowi tymczasowemu przysługują 2 dni urlopu wypoczynkowego.
Objęty jest on także ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym. Pracodawca użytkownik nie może wynająć czasownika do pracy w innej firmie lub powierzyć mu wykonywanie innych czynności niż te, które zostały określone w umowie z agencją. Pracodawca nie może też oferować mu mniej korzystnych warunków zatrudnienia niż pracownikom zatrudnionym w firmie na takim samym lub podobnym stanowisku. Powinien też, jeżeli zatrudnia go co najmniej 6 tygodni, umożliwić mu udział w organizowanych przez siebie szkoleniach mających na celu podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
Umowę o pracę z pracownikiem tymczasowym agencja zawiera na piśmie. Jeżeli zaś umowa nie została spisana, agencja powinna potwierdzić czasownikowi na piśmie rodzaj umowy i jej warunki.
Jeżeli pracodawca użytkownik będzie zadowolony z jego pracy, to po zakończeniu umowy o pracę tymczasową sam może go zatrudnić na podstawie zwykłej umowy o pracę. Agencja nie może domagać się od pracodawcy użytkownika, aby go w takiej sytuacji nie zatrudniał.
SŁOWNIK
• Pracodawca użytkownik – firma, która zatrudnia pracownika tymczasowego
• Czasownik (pracownik tymczasowy) – pracownik, którego zatrudnia agencja pracy tymczasowej wyłącznie po to, aby świadczył pracę na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika
• Praca tymczasowa – praca wykonywana przez czasownika na rzecz pracodawcy użytkownika. Ma charakter okresowy, sezonowy, doraźny, a wykonanie jej nie byłoby możliwe przez pracowników zatrudnionych w firmie użytkownika, bądź też taka, którą wykonywał nieobecny pracownik zatrudniony przez pracodawcę użytkownika.
Jak zostać czasownikiem
Ludziom poszukującym pracy radzimy zgłosić się do agencji pracy tymczasowej. Dysponuje ona bowiem ofertami zatrudnienia, składanymi przez pracodawców, chcących zatrudnić pracowników na zastępstwo stałych pracowników nieobecnych w firmie przez pewien czas lub do pracy w sezonie szczególnego spiętrzenia prac bądź w razie konieczności zatrudnienia specjalistów z określonej dziedziny tylko przez z góry określony okres.
Agencja zawiera umowę z czasownikiem wyłącznie o pracę tymczasową wykonywaną na rzecz i pod kierownictwem pracownika użytkownika. Określa w niej m.in. strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia, pracodawcę użytkownika, długość okresu zatrudnienia oraz warunki tego zatrudnienia. W umowie należy więc szczegółowo określić rodzaj pracy oraz miejsce świadczenia pracy. Nie może w niej zabraknąć również wysokości wynagrodzenia za pracę oraz terminu i sposobu wypłacania go czasownikowi przez agencję pracy tymczasowej.
W umowie o pracę można znaleźć się także zapis przewidujący możliwość wcześniejszego jej rozwiązania za wypowiedzeniem. Wypowiedzieć pracę w takim przypadku mogłaby zarówno agencja, jak i czasownik, zaś długość okresu wypowiedzenia zależy od czasu, na jaki została zawarta umowa. Wynosi on trzy dni, gdyby umowa została zawarta na okres nieprzekraczający dwóch tygodni oraz tydzień – gdy została zawarta na dłużej.
Umowa o pracę tymczasową nie gwarantuje jednak pracownikowi wszystkich praw przewidzianych w kodeksie pracy. Nie stosuje się do niej np. uprawnień związanych z rodzicielstwem. Według kodeksu, umowa na czas określony dłuższy niż miesiąc, której wygaśnięcie nastąpiłoby po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu. Trwa ona bowiem do dnia porodu. Z tego przywileju nie mogą jednak skorzystać kobiety wykonujące pracę tymczasową i bez znaczenia jest to, czy umowa jest zawarta na krócej czy dłużej niż miesiąc.
Kiedy i na jak długi urlop
Czasownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 2 dni za każdy przepracowany miesiąc. Urlop udzielany jest mu w te dni, które byłyby dla niego dniami pracy, gdy nie korzystał z urlopu. Gdyby zaś nie wykorzystał urlopu w okresie wykonywania pracy tymczasowej, agencja wypłaci mu należny ekwiwalent pieniężny, obliczony w następujący sposób: całe wynagrodzenie wypłacone czasownikowi w okresie zatrudnienia dzieli się przez liczbę dni pracy – uzyskana kwota stanowi wysokość ekwiwalentu za jeden dzień przysługującego urlopu.
Tryb udzielania urlopu ustala agencja z pracodawcą użytkownikiem zanim jeszcze zostanie zatrudniony pracownik tymczasowy. Mogą oni np. uzgodnić, że czasownik wykorzysta urlop w całości lub tylko w części w okresie świadczenia pracy. Gdyby jednak czasownik świadczył pracę w tej samej firmie przez 6 miesięcy albo dłużej, to wówczas ma prawo wykorzystać należny mu urlop wypoczynkowy w tym okresie. Termin jego rozpoczęcia pracodawca użytkownik ustala z pracownikiem tymczasowym.
Co jest zabronione
W charakterze czasownika nie wolno zatrudnić osoby, która z pracodawcą pozostaje w stosunku pracy. Zabronione jest też zatrudnianie czasownika na stanowisku, na którym pracuje osoba aktualnie uczestnicząca w strajku. Czasownik nie może więc być tzw. łamistrajkiem. Nie można też powierzyć mu wykonywania pracy za pracownika zwolnionego w ciągu ostatnich trzech miesięcy z przyczyn od niego niezależnych.
Małgorzata Piasecka-Sobkiewicz
malgorzata.piasecka@infor.pl
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.Podstawa prawna
• Ustawa z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U. z 2003 r. nr 166, poz. 1608 z późn. zm.).