Z dniem 1 listopada weszły w życie zmiany w ustawie o promocji zatrudnienia. Nowo wprowadzone regulacje doprecyzowały i poprawiły budzące wątpliwości przepisy dotyczące odbywania przez bezrobotnych staży u pracodawców.
W trakcie stażu osoba bezrobotna nieposiadająca doświadczenia zawodowego zdobywa umiejętności praktyczne do wykonywania pracy. Stażystą może zostać jedynie bezrobotny, należący do jednej z dwóch poniższych grup:
• bezrobotnych do ukończenia 25 roku życia,
• bezrobotnych w okresie 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie itp. dokumencie poświadczającym ukończenie szkoły wyższej, którzy ponadto nie ukończyli 27 roku życia.
Warto zwrócić uwagę na to, że obecnie (tj. od 1 listopada br.) bezrobotny do ukończenia 25 roku życia to bezrobotny, który do dnia zastosowania wobec niego usług lub instrumentów rynku pracy nie ukończył 25 roku życia.
Musi być umowa
Staże odbywają się na podstawie umowy zawartej pomiędzy pracodawcą a starostą (w praktyce działającym w jego imieniu dyrektorem powiatowego urzędu pracy). Nowością wprowadzoną z dniem 1 listopada br. jest zmiana sposobu kierowania na staż. Do tego dnia starosta (lub dyrektor PUP) kierował bezrobotnego do odbycia stażu „na wniosek lub za jego zgodą”. Fragment ten wykreślono i obecnie taka zgoda nie jest konieczna. Jak bowiem pokazała praktyka, było to rozwiązanie nietrafione. Z jednej strony, przepisy wymagały zgody bezrobotnego na takie skierowanie, z drugiej zaś w art. 33 ust. 4 ustawy nakładały na starostę obowiązek pozbawienia statusu bezrobotnego osoby, która odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odbycia stażu.
Kto płaci za staż
Stażysta w czasie odbywania stażu otrzymuje stypendium równe aktualnej kwocie zasiłku dla bezrobotnych. Wypłacane jest ono przez powiatowy urząd pracy, gdzie również załatwiane są wszystkie sprawy księgowe z tym związane. Pracodawca, który przyjął stażystę, nie ma w związku z tym żadnych stałych kosztów. Płaci jedynie za szkolenie bhp i przeciwpożarowe w zakresie wynikającym z pracy, którą ma wykonywać stażysta (na takich samych zasadach, jak szkolenia pracowników). Czasami może być także zmuszony do doposażenia stanowiska pracy dla przyjętej na staż osoby, a także, jeżeli zachodzi taka potrzeba, konieczności zapewnienia jej odzieży i obuwia roboczego. Koszty badań lekarskich mających określić zdolność do wykonywania danej pracy finansowane są z Funduszu Pracy, a przeprowadzane na wniosek powiatowego urzędu pracy.
WARTO WIEDZIEĆ
Ponieważ stażysta wykonuje takie same zadania, jak osoby pracujące na podstawie umowy o pracę, okres stażu można potraktować jako swoisty (i przede wszystkim bezpłatny) okres próbny, który pozwala pracodawcy nie tylko na poznanie tej osoby, ale także na przyuczenie jej do wykonywania określonej pracy.
Obowiązki pracodawcy
Podstawowe obowiązki pracodawcy wobec stażysty określone zostały we wskazanym wyżej rozporządzeniu. Pracodawca (na zasadach dotyczących pracowników):
• zapoznaje stażystę z programem stażu,
• zapoznaje stażystę z jego obowiązkami oraz uprawnieniami,
• zapewnia stażyście profilaktyczną ochronę zdrowia,
• szkoli go w zakresie bhp, przepisów przeciwpożarowych, jak również zapoznaje go z obowiązującym w zakładzie pracy regulaminem pracy,
• przydziela mu odzież i obuwie robocze, jak również środki ochrony indywidualnej oraz niezbędne środki higieny osobistej,
• zapewnia stażyście bezpłatne posiłki i napoje (na zasadach określonych przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów – Dz.U. nr 60, poz. 279),
• po zakończeniu stażu wydaje bezrobotnemu opinię (zawiera ona informacje o zadaniach realizowanych przez stażystę i umiejętnościach praktycznych pozyskanych w trakcie stażu).
Jeśli w danej firmie, na podstawie przepisów wewnątrzzakładowych, obowiązują bardziej korzystne warunki zatrudnienia, np. pracownikom przysługują większe posiłki regeneracyjne niż przewidują to przepisy wskazanego wyżej rozporządzenia, korzystają z nich również zatrudnieni w niej stażyści.
Na wniosek stażysty pracodawca jest zobowiązany do udzielenia mu czasu wolnego (w tym okresie stażysta zachowuje prawo do stypendium) w wymiarze, jak stwierdzał art. 53 ust. 7 ustawy w brzmieniu sprzed wejścia w życie ostatniej nowelizacji, 2 dni za każde 30 dni odbywania stażu. Przepis ten budził wątpliwości. Niektórzy okres 30 dni odnosili bowiem do 30 dni „roboczych” (odbywanie stażu), inni do dni kalendarzowych. Nowelizacja raz na zawsze rozstrzygnęła te wątpliwości precyzując, że chodzi tu o dni kalendarzowe.
Marek Rotkiewicz
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. nr 99, poz. 1001 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 164, poz. 1366).
• Rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy (Dz.U. nr 185, poz. 1912).