W jaki sposób ustala się, czy doszło do przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy?

Pracownik powinien świadczyć pracę przeciętnie 40 godzin tygodniowo. Godziny pracy przekraczające tę normę stanowią pracę w godzinach nadliczbowych, za którą pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia powiększonego o dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia.
Z praktycznego punktu widzenia bardzo ważne jest ustalenie, kiedy mamy do czynienia z pracą w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy. W tym zakresie można jednak spotkać dwa rozbieżne stanowiska prezentowane przez Ministerstwo Gospodarki i Pracy oraz Państwową Inspekcję Pracy.
Stanowisko Ministerstwa Gospodarki i Pracy
Według Ministerstwa, godziny nadliczbowe z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej wystąpią zawsze po przekroczeniu 40 godzin pracy przypadających na tydzień, niezależnie od tego, ile wynosi wymiar czasu pracy dla danego okresu rozliczeniowego.
W takim przypadku, aby ustalić, czy doszło do przekroczenia normy średniotygodniowej, trzeba dokonać następujących obliczeń:
• od liczby faktycznie przepracowanych godzin w okresie rozliczeniowym należy odjąć liczbę godzin nadliczbowych wynikających z przekroczeń dobowych,
• od uzyskanego wyniku należy odjąć iloczyn 8 godzin i liczby tzw. dni wystających poza pełne tygodnie okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku,
• uzyskaną liczbę godzin należy podzielić przez liczbę pełnych tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym,
• jeżeli uzyskany wynik jest wyższy od 40, to znaczy, że doszło do przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy.
Pracownik powinien więc otrzymać z tego tytułu dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia za liczbę godzin wynikającą z iloczynu liczby tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym przez liczbę godzin, o którą przekroczono 40.

Przykład
Pracownik zatrudniony w miesięcznym okresie rozliczeniowym przepracował w kwietniu 200 godzin, z czego 16 godzin stanowiła praca w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczeń normy dobowej. Normę średniotygodniową przekroczył więc o 16 godzin.
200 godzin – 16 godzin nadliczbowych dobowych = 184 godziny,
następnie należy odjąć 8 godzin z tytułu 29 kwietnia („dzień wystający”), a więc otrzymujemy:
184 godziny – 8 godzin = 176 godzin,
176 godzin : 4 tygodnie = 44 godziny/tydzień,
4 tygodnie × 4 godziny = 16 godzin nadliczbowych wynikających z przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy.

Stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy
Natomiast zgodnie z drugim stanowiskiem godziny nadliczbowe z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej wystąpią już po przekroczeniu wymiaru czasu pracy dla danego okresu rozliczeniowego ustalonego zgodnie z normą, choćby w praktyce nie doszło do pracy ponad 40 godzin tygodniowo. Przyjmując ten pogląd, aby ustalić, czy została przekroczona przeciętna norma tygodniowa, należy od czasu faktycznie przepracowanego w danym okresie rozliczeniowym odjąć liczbę godzin nadliczbowych wynikających z przekroczenia norm dobowych oraz wymiar czasu pracy dla danego okresu. Pozostałe godziny będą stanowiły godziny nadliczbowe przekraczające normę średniotygodniową.

Przykład
W marcu pracownik zatrudniony w miesięcznym okresie rozliczeniowym przepracował 192 godziny, a w liczbie tej były tylko 2 godziny nadliczbowe z tytułu przekroczenia normy dobowej.
192 godziny – 2 godziny nadliczbowe dobowe – 176 godzin (wymiar) = 14 godzin.
Pracownik ten powinien więc otrzymać za 14 godzin normalne wynagrodzenie z dodatkiem w wysokości 100% wynagrodzenia z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy.

Święto w dniu innym niż niedziela
Różnica między przedstawionymi metodami wystąpi w miesiącach, w których będą święta przypadające w innym dniu niż niedziela, które obniżają wymiar czasu pracy. W takich sytuacjach bowiem norma czasu pracy nie będzie tożsama z wymiarem czasu pracy, gdyż zostanie o­n obniżony o 8 godzin z tytułu każdego święta przypadającego w danym okresie rozliczeniowym.

Przykład
W marcu pracownik zatrudniony w miesięcznym okresie rozliczeniowym przepracował 190 godzin, ale w ogóle nie pracował w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczeń dobowych.
Zgodnie z pierwszą metodą dodatek za przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy powinien otrzymać za 6 godzin, gdyż:
190 godzin – 24 godziny („dni wystające” 29, 30 i 31 marca) = 166 godzin.
166 godzin : 4 tygodnie = 41,5 godziny.
4 × 1,5 = 6 godzin.
Zgodnie z drugą metodą pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie z dodatkiem 100% z tytułu przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy za 14 godzin: 190 godzin – 176 godzin (wymiar) = 14 godzin.

Różnica między przedstawionymi sposobami liczenia jest zasadnicza, gdyż w pierwszym przypadku mamy dwie kategorie godzin dodatkowych: ponadwymiarowe oraz nadliczbowe. Pracownik powinien więc otrzymać za 14 godzin pracy ponad jego wymiar normalne wynagrodzenie, a wynagrodzenie z dodatkiem jedynie za 6 godzin, o które została przekroczona przeciętna tygodniowa norma czasu pracy.
W drugim przypadku pracownik otrzymuje wynagrodzenie z dodatkiem za 14 godzin, o które został przekroczony jego wymiar ustalony zgodnie z normą czasu pracy. Różnica dotyczy więc 8 godzin, o które obniżony został wymiar czasu pracy, gdyż w tym okresie rozliczeniowym przypadło święto w innym dniu niż niedziela – 28 marca.
Wnioski
Moim zdaniem, należy przyjąć drugą metodę obliczania, gdyż dzięki temu pracownik za każdą godzinę pracy ponad wymiar czasu pracy dla danego okresu rozliczeniowego otrzyma dodatek z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Przy pierwszej metodzie pracownik pracując więcej niż obowiązujący wszystkich pracowników wymiar czasu pracy za część dodatkowych godzin pracy otrzymałby tylko normalne wynagrodzenie.

• art. 129 § 1, art. 130, art. 151 § 1, art. 1511 Kodeksu pracy.

Łukasz Prasołek
prawnik, specjalista w zakresie prawa pracy


Infor.pl
Rewolucja w zasiłkach. Jedno nowe świadczenie z ZUS dla wszystkich zastąpi obecne. Czy będzie to 1700 złotych
16 sie 2024

Rząd musi znaleźć oszczędności w budżecie. To oznacza konieczność zmian w emeryturach, 800 plus i innych świadczeniach finansowanych ze środków publicznych. Można to zrobić zmniejszając wypłaty - ich wysokość lub liczbę osób uprawnionych. Można też poszukać oszczędności w samym systemie wypłat, redukując koszt obsługi, np. przez zastąpienie wielu zasiłków jednym świadczeniem wypłacanym przez ZUS.

Coraz więcej osób poszukuje pracy. Jak to możliwe skoro bezrobocie jest najniższe w historii
15 sie 2024

Miarą ożywienia na rynku ofert pracy jest liczba odpowiedzi na anonse pracodawców poszukujących pracowników. A branże, które budzą największe zainteresowanie mogą wskazywać, że w ostatnim czasie odbywały się tam spore ruchy płacowe. Teraz płacą lepiej niż wcześniej, ale nie wszystkie firmy w porę dostosowały się do nowego trendu.

Wypalenie zawodowe to problem już ośmiu na dziesięciu pracowników. A pracodawcy w większości bagatelizują problem
15 sie 2024

Badania nie pozostawiają wątpliwość: stres wywołany przekonaniem o zbyt niskich zarobkach względem kompetencji oraz przepracowanie to dwie kluczowe przyczyny zjawiska wypalenia zawodowego pracowników. Nie wszyscy pracodawcy są świadomi zagrożeń jakie się z nim wiążą.

Do tych żłobków nie zapisuj dziecka, ponieważ nie otrzymasz 1500 zł dofinansowania. Świadczenie „aktywnie w żłobku” 2024 i 2025
15 sie 2024

Od 1 października 2024 r. rodzice, których dzieci uczęszczają do żłobka – będą mogli ubiegać się o przyznanie świadczenia „aktywnie w żłobku”, którego kwota przewyższa dotychczasowe dofinansowanie na ten cel o 1100 zł. Ze świadczenia nie skorzystają jednak rodzice, których dzieci uczęszczają do żłobków, w których miesięczna opłata przekracza 2200 zł. Jest dla nich inne rozwiązanie.

Już w sierpniu nauczyciele mogą składać wnioski o to świadczenie. Będzie przysługiwało od nowego roku szkolnego 2024/2025
15 sie 2024

Już w sierpniu nauczyciele mogą składać wnioski o to świadczenie. Będzie przysługiwało od nowego roku szkolnego 2024/2025. Choć jest zapowiadane jako korzystne dla nauczycieli, to budzi wiele wątpliwości i prognozuje się, że niewielu nauczycieli zdecyduje się z niego skorzystać.

Rząd: Renta wdowia może być i 1500 zł miesięcznie. Ale średnio będzie niżej. Znacznie
15 sie 2024

Renta wdowia około 300 zł przez 18 miesięcy (dodatkowe świadczenie do pierwotnej emerytury wdowy). Potem już na stałe 600 zł według wskaźnika 25%. To prognoza rządowa dla wartości średnich. Przekazał ją mediom wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Sebastian Gajewski.

Sąsiad rozpala ognisko na swoim ogródku lub grilla na balkonie, a do naszego domu lub mieszkania trafia uciążliwy dym – czy to legalne i co można z tym zrobić?
15 sie 2024

Właśnie rozpoczynamy długi sierpniowy weekend, a wraz z nim – na wielu ogródkach mogą zapłonąć ogniska. Co niektórzy mieszkańcy bloków, którzy ogródków nie posiadają – mogą natomiast zdecydować się na rozpalenie, na swoich balkonach lub tarasach, grilla. Czy takie działania są legalne i co – jako właściciele sąsiednich nieruchomości – możemy z tym zrobić, jeżeli są dla nas uciążliwe?

Koniec zarobku z lokat, co oznacza powrót wysokiej inflacji dla trzymających oszczędności na kontach w banku
16 sie 2024

Przez cały 2024 rok trwa dobra passa dla osób, które trzymają oszczędności w bankach. Od początku roku lokaty bankowe i konta oszczędnościowe przynoszą niewielkie, stabilne zyski, chroniące pieniądze przed inflacją. Ta dobra sytuacja dobiega jednak końca bo wróciła inflacja?

Co się bardziej opłaci: najem czy kupno małego mieszkania. Teraz rachunek nie pozostawia wątpliwości
15 sie 2024

Kupno małego mieszkania na rynku pierwotnym lub wtórnym to rozwiązanie, który daje wiele korzyści. Najem – tylko jedną. Jedyna bariera przy wyborze pierwszego rozwiązania to zdolność kredytowa – raty kredytu hipotecznego są porównywalne z czynszem najmu. A własne mieszkanie to bonus w postaci kapitału.

Czy 15 sierpnia jest dniem wolnym w Niemczech?
14 sie 2024

Czy 15 sierpnia jest dniem wolnym w Niemczech? Niemcy mają różne listy świąt wolnych od pracy w zależności od landu. Czy 15 sierpnia jest wolny w Berlinie? Sprawdź, gdzie w Niemczech jest to dzień wolny od pracy.

pokaż więcej
Proszę czekać...