Jaka jest wysokość odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w 2005 r.? Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych tworzy się z corocznego odpisu podstawowego naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych pracowników (art. 5 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych – j.t. Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 z późn.zm.). Na środki funduszu składają się ponadto tzw. zwiększenia oraz odpisy dodatkowe.
Anna Martuszewicz
Odpisy podstawowe
Odpisy obliczane są na podstawie wysokości przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” nie później niż do 20 lutego każdego roku.
Zgodnie z obwieszczeniem Prezesa GUS z 18 lutego 2005 r. przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej wyniosło w 2004 r. 1903,03 zł, a w drugim półroczu 2004 r. – 1955,32 zł. Ponieważ druga z wymienionych kwot jest wyższa – ona właśnie będzie stanowić podstawę naliczenia odpisu na fundusz w 2005 r.
Słownik terminologiczny
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych – tworzony przez pracodawcę fundusz, którego celem jest finansowanie działalności socjalnej, organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z tego funduszu oraz na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych. Jako działalność socjalną należy rozumieć usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form krajowego wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Fundusz tworzą pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Układ zbiorowy pracy może postanawiać o tym, że fundusz nie będzie tworzony. Pracodawcy prowadzący działalność w formach organizacyjno-prawnych jednostek sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 18–20 ustawy z 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 155, poz. 1014 z późn.zm.), tworzą fundusz bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników. Fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Środki funduszu zwiększa się m.in. o: wpływy z opłat pobieranych od osób i jednostek organizacyjnych korzystających z działalności socjalnej; wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe; inne środki określone w odrębnych przepisach. Środkami funduszu administruje pracodawca.
Ustawa o funduszu określa trzy rodzaje odpisów podstawowych:
• na pracowników zatrudnionych w warunkach „normalnych”,
• na pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych,
• na pracowników młodocianych.
Pierwszy z tych odpisów wynosi na jednego pracownika zatrudnionego w normalnych warunkach 37,5 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, o którym mowa wyżej – w 2005 r. odpis ten będzie wynosić 733,25 zł.
Drugi odpis podstawowy wynosi 50 proc. wynagrodzenia (w 2005 r. – 977,66 zł). Odpis ten dokonywany jest na każdego pracownika zatrudnionego w warunkach szczególnie uciążliwych. Przez pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych rozumie się osoby wykonujące prace wskazane w wykazie A i B stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 z późn.zm.).
Trzeci odpis podstawowy naliczany jest na pracowników młodocianych i wynosi: w pierwszym roku nauki 5 proc. (97,77 zł), w drugim – 6 proc. (117,32 zł), a w trzecim – 7 proc. (136,87 zł) wyżej wspomnianego wynagrodzenia. Jest więc możliwe, że w tym samym zakładzie będą dokonywane wszystkie trzy rodzaje odpisów podstawowych, jeżeli będą tam zatrudnieni pracownicy pracujący w szczególnie uciążliwych warunkach oraz zatrudnieni w warunkach normalnych, jak również pracownicy młodociani.
„Zbiorczy” odpis na pracowników całego zakładu ustala się mnożąc kwotę odpisów przez przeciętną przewidywaną liczbę zatrudnionych (rozliczając osobno każdy rodzaj odpisu), choć ostatecznie wszystkie odpisy po zsumowaniu składają się u danego pracodawcy na jeden fundusz. Przeciętna przewidywana liczba zatrudnionych obliczana jest na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 14 marca 1994 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (Dz.U. Nr 43, poz. 168 z późn.zm.).
Przykład
Obliczenie wysokości odpisu podstawowego na wszystkie osoby zatrudnione w spółce X.
1. Przeciętna przewidywana liczba pracowników w przeliczeniu na pełny miesięczny wymiar czasu pracy:
– zatrudnionych w warunkach normalnych 17,3
– zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych 8,5
– młodocianych w I roku nauki 4
– młodocianych w II roku nauki 2
– młodocianych w III roku nauki 3
2. Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w roku poprzednim 1903,03 zł.
3. Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu roku poprzedniego 1955,32 zł.
Ponieważ przeciętne wynagrodzenie miesięczne w drugim półroczu roku poprzedniego było wyższe od wynagrodzenia określonego w pkt 2, właśnie ono będzie podstawą obliczenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.
4. Obliczenie odpisu na jednego zatrudnionego:
– w warunkach normalnych 1955,32 zł x 37,5% = 733,25 zł
– w warunkach szczególnie uciążliwych 1955,32 zł x 50% = 977,66 zł
– młodocianych w I roku nauki 1955,32 zł x 5% = 97,77 zł
– młodocianych w II roku nauki 1955,32 x 6% = 117,32 zł
– młodocianych w III roku nauki 1955,32 zł x 7% = 136,87 zł
5. Obliczenie odpisu na każdą grupę zatrudnionych:
17,3 x 733,25 = 12 685,23 zł
8,5 x 977,66 = 8310,11 zł
4 x 97,77 = 391,08 zł
2 x 117,32 = 234,64 zł
3 x 136,87 = 410,61 zł.
6. Obliczenie rocznego odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych:
12 685,23 + 8310,11 + 391,08 + 234,64 + 410,61 = 22 031,67 zł.
Odpis w tej wysokości zostaje odprowadzony na rachunek funduszu.
Odpis naliczony na początku danego roku podlega skorygowaniu w końcu roku na podstawie faktycznej przeciętnej liczby osób zatrudnionych. Wówczas konieczne jest ponowne ustalenie jego wysokości i dokonanie dopłaty lub odzyskanie nadpłaty (względnie zaliczenie jej na poczet odpisu należnego w następnym roku).
Odpisy dodatkowe
Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych umożliwia również dokonywanie odpisów zwiększonych (zwanych dodatkowymi). Wysokość odpisu może być zwiększona o 6,25 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, o którym mowa wyżej, na każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności.
Pracodawcy, którzy sprawują opiekę nad emerytami i rencistami, w tym także ze zlikwidowanych zakładów pracy, mogą zwiększać fundusz o 6,25 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na każdego emeryta i rencistę uprawnionego do tej opieki. Zwiększenie odpisu nalicza się na podstawie imiennego wykazu emerytów i rencistów.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.Fundusz tworzony jest nie przez naliczenie odpisu, ale poprzez przekazanie równowartości odpisów na rachunek bankowy funduszu.
Pracodawcy mający, zgodnie z ustawą, obowiązek tworzenia funduszu (z wyłączeniem należących do tzw. sfery budżetowej) mogą dowolnie ustalać (podwyższać, obniżać) wysokość odpisu na fundusz – w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagradzania, jeżeli zakład układem nie jest objęty.
Podstawa prawna:
ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (j.t. Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 z późn.zm.).
Masz wątpliwości, napisz: prawo.autorzy@infor.pl