Kiedy przedawniają się roszczenia pracodawcy wobec pracowników
Nasz pracownik zatrudniony w magazynie spowodował w zeszłym roku niedobór na kwotę 5300 zł. Ponieważ go nie spłacił, postanowiliśmy wnieść sprawę do sądu. Pracownik twierdzi jednak, że nasze roszczenie się już przedawniło. Jakie są zasady przedawniania się roszczeń wobec pracowników?
Roszczenia pracodawców w stosunku do pracowników, którzy wyrządzili im szkodę przy wykonywaniu swoich obowiązków, ulegają przedawnieniu z upływem 1 roku od dnia, w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu szkody, jednak nie później niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia. Przepis ten ma zastosowanie w przypadku, gdy pracownik wyrządził szkodę w sposób nieumyślny. Natomiast jeśli pracownik wyrządził pracodawcy szkodę umyślnie, do przedawnienia stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, przewidujące znacznie dłuższe terminy przedawnienia (art. 291 § 2 i 3 k.p.).
Wina nieumyślna polega na braku należytej staranności pracownika przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o wyrządzeniu mu przez pracownika szkody. Tak więc istotne jest, kiedy pracodawca dowiedział się o samym fakcie wystąpienia szkody, a nie o jej konkretnej wysokości. Drugą datą graniczną dla obliczania przedawnienia jest upływ 3 lat od dnia wyrządzenia szkody. Tak więc, jeżeli pracodawca przez długi okres nie wiedział, że pracownik wyrządził mu nieumyślnie szkodę (np. uszkodził rzadko używaną maszynę), a od daty wyrządzenia tej szkody upłynęły już 3 lata, to mimo że pracodawca wniósł pozew przed upływem roku od dnia uzyskania wiadomości o szkodzie, i tak w przypadku podniesienia zarzutu przedawnienia jego roszczenie będzie oddalone.
Wina umyślna zachodzi wtedy, gdy pracownik celowo doprowadza do powstania szkody (np. świadomie przywłaszcza sobie pieniądze pracodawcy) lub gdy pracownik działa co prawda bez woli wyrządzenia pracodawcy szkody, ale przewidując możliwość jej powstania godzi się na to. Terminy przedawnienia w razie winy umyślnej wynoszą, według art. 442 k.c., do którego odsyła art. 291 § 3 k.p. – 3 lata, licząc od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Jednak w każdym przypadku roszczenia pracodawcy przedawniają się najpóźniej z upływem 10 lat od dnia wyrządzenia szkody. W sytuacji zaś gdy szkoda wynikła z czynu będącego zarazem zbrodnią lub występkiem, roszczenie o naprawienie szkody ulegnie przedawnieniu z upływem 10 lat od dnia jego popełnienia, bez względu na to, kiedy poszkodowany pracodawca dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. W razie zatem ustalenia, że szkoda nastąpiła z winy umyślnej, pracodawca ma dłuższy okres na dochodzenie odszkodowania.
Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem 10 lat od dnia popełnienia przestępstwa, bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
Przykład
Henryk B. był zatrudniony jako sprzedawca w sklepie chemicznym. Inwentaryzacja przeprowadzona w tym sklepie 21 maja 2003 r. wykazała niedobór w wysokości 840 zł. Pracodawca zwolnił Henryka B. z pracy i zażądał zapłaty przez niego tej kwoty uznając, że niedobór powstał z jego winy. Gdy Henryk B. odmówił, pracodawca 13 maja 2004 r. wniósł pozew do sądu. Henryk B. na rozprawie 30 sierpnia 2004 r. podniósł zarzut przedawnienia roszczeń pracodawcy. Sąd jednak nie uwzględnił go, gdyż wskutek wniesienia powództwa bieg przedawnienia uległ przerwaniu i zasądził od Henryka B. 840 zł.
Ryszard Sadlik
odpowiadamy na pytania:
www.infor.pl/pytaniasfk
Podstawy prawne
• ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 120, poz. 1252
• ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny – Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 172, poz. 1804