Warto wiedzieć, że przepisy ustawy o świadczeniach przedemerytalnych przewidują kilka wariantów przyznania i wypłaty świadczenia przedemerytalnego pracownikom, którzy spełniają określone warunki dotyczące wieku oraz stażu pracy, a rozwiązanie z nimi stosunku pracy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.
Osoby, które mogą starać się o przyznanie świadczenia przedemerytalnego, możemy podzielić na kilka grup. Podział, który został zastosowany przez ustawodawcę, uzależniony jest od różnych czynników, które dotyczą głównie wieku pracownika, jego stażu pracy, jak również przyczyn dotyczących rozwiązania z nim stosunku pracy.
Obowiązujące przepisy prawo do świadczenia przedemerytalnego przyznają osobie, która:
• do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
• do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub
• do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i za ten okres opłacała składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta i 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
• zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
• do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub
• do 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.
Świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie wymienionej powyżej po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:
• nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna,
• w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,
• złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
WaŻne!
Świadczenie przedemerytalne od 1 marca 2009 r. przysługuje w wysokości wynoszącej 804,02 zł.
Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku
W zależności od tego, w jakich okolicznościach nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy, osoba ubiegająca się o świadczenie przedemerytalne powinna przedstawić w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych:
• świadectwo pracy zawierające podstawę prawną rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego,
• dokument pozwalający na ustalenie przyczyn uzasadniających rozwiązanie stosunku pracy, jeżeli świadectwo pracy nie potwierdza tych okoliczności,
• postanowienie sądu o ogłoszeniu upadłości - w przypadku osób, które prowadziły pozarolniczą działalność,
jak również:
• dokument wydany przez powiatowy urząd pracy, poświadczający co najmniej 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, fakt aktualnego zarejestrowania jako bezrobotny oraz potwierdzenie, że w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych wnioskodawca - bez uzasadnionej przyczyny - nie odmówił przyjęcia propozycji zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia,
• dokument potwierdzający wykonywanie innej pracy zarobkowej w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia,
• zaświadczenie powiatowego urzędu pracy o dacie zarejestrowania osoby, która utraciła prawo do renty,
• świadectwo pracy potwierdzające fakt zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,
• decyzję wydaną przez powiatowy urząd pracy o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych w przypadku osób, które utraciły to prawo z powodu upływu okresu, na jaki zasiłek został przyznany,
• dowody potwierdzające przebyte okresy składkowe i nieskładkowe oraz ewentualnie okresy pracy w gospodarstwie rolnym.
Kiedy ustaje prawo do świadczenia
Prawo do świadczenia przedemerytalnego ustaje na wniosek osoby je pobierającej lub wraz ze śmiercią osoby uprawnionej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wstrzyma również wypłatę świadczenia w dniu poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury. Prawa do świadczenia przedemerytalnego nie będą miały również osoby, które nabędą prawa własności lub obejmą w posiadanie nieruchomość rolną o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 ha przeliczeniowe albo współwłasność nieruchomości rolnej, jeżeli udział przekracza 2 ha przeliczeniowe.
Prawo do świadczenia przedemerytalnego zawiesza się natomiast w przypadku nabycia przez osobę uprawnioną prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej albo podjęcia wypłaty renty strukturalnej lub świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej.
W przypadku podjęcia zatrudnienia przez osobę pobierającą świadczenie przedemerytalne, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiesi lub zmniejszy wypłatę świadczenia, w zależności od przychodu, jaki osoba uprawniona osiąga.
Dopuszczalna kwota przychodu wynosi 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji, ogłoszonego przez Prezesa GUS. Od 1 marca 2009 r. dopuszczalna kwota przychodu odpowiadająca 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2008 r. wynosi 1472,00 zł miesięcznie. Graniczna kwota przychodu natomiast odpowiadająca 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2008 r. wynosi 2060,80 zł miesięcznie. Zgodnie z Komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych roczna dopuszczalna kwota przychodu od 1 marca 2009 r. wynosi 17 664,00 zł, a roczna graniczna kwota przychodu stanowi kwotę 24 729,60 zł.
Katarzyna Wojciechowska
Podstawa prawna:
• ustawa z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (DzU z 2004 r. nr 120, poz. 1252 ze zm.),
• ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudniania i instytucjach rynku pracy (DzU z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.),
• ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74),
• komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 17 lutego 2009 r. w sprawie dopuszczalnej kwoty przychodu, granicznej kwoty przychodu oraz rocznej dopuszczalnej kwoty przychodu i rocznej granicznej kwoty przychodu, stosowanych przy zmniejszaniu lub zawieszaniu świadczeń przedemerytalnych oraz zasiłków przedemerytalnych (MP nr 12, poz. 158).