Kiedy rozliczać nieodpłatne świadczenia

Czy abonament stanowi przychód

Pracodawca wykupił abonamenty medyczne dla swoich pracowników. Korzystanie z abonamentu nie jest obowiązkowe. Czy sam fakt objęcia pracownika takim świadczeniem powoduje powstanie u niego przychodu?

Tak

Opłacone przez pracodawcę uprawnienie do korzystania z prywatnej służby zdrowia to świadczenie w naturze o określonej wartości. Wartość ta stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy. Nie jest przy tym istotne, czy pracownik rzeczywiście z opieki medycznej skorzysta czy nie. Momentem otrzymania świadczenia jest w tym przypadku chwila, z którą pracownik zostanie objęty opieką.

Taką interpretację potwierdzają organy podatkowe i sądy administracyjne.

Podstawa prawna

• Art. 12 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy pożyczka jest przysporzeniem

Pracownik otrzymał z zakładu pracy pożyczkę. Spłaca ją w miesięcznych ratach. Czy można mówić, że pożyczka jest przysporzeniem majątkowym pracownika, które trzeba opodatkować?

Nie

Zgodnie z przepisami ustawy o PIT przychód powinien mieć charakter definitywny. W związku z tym pożyczki (lub świadczenia o zbliżonym charakterze), jako że co do zasady muszą być spłacone (zwrócone), nie mają wpływu na wysokość przychodu podatkowego. Wyjątkiem jest tu sytuacja, w której pożyczka zostanie umorzona, gdyż czyni to z niej nieodpłatne świadczenie.

Podstawa prawna

• Art. 11 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy uzyskanie korzyści decyduje o podatku

Czy aby można było stwierdzić, że dana osoba otrzymuje przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia, musi istnieć korzyść?

Tak

Korzystając z dotychczasowego orzecznictwa sądowego i interpretacji organów podatkowych, należy stwierdzić, że ze świadczeniem nieodpłatnym będziemy mieli do czynienia w przypadkach, w których otrzymujący odnosi określoną korzyść pod tytułem darmym. Oznacza to, że nie świadczy nic w zamian ani obecnie, ani w przyszłości.

Należy przy tym pamiętać, że pojęcie świadczenia zakłada działanie aktywne, w wyniku którego podatnik uzyskuje określoną korzyść.

Podstawa prawna

• Art. 11 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy jest przychodem składka ubezpieczeniowa

Firma opłaca swoim pracownikom składkę na ubezpieczenie. Czy wysokość miesięcznej składki ubezpieczeniowej jest opodatkowanym przychodem pracownika?

Tak

Wysokość miesięcznej składki ubezpieczeniowej opłacanej przez pracodawcę jest przychodem pracownika podlegającym opodatkowaniu PIT. Wartość takiej składki ubezpieczeniowej opłaconej za pracownika pracodawca ma obowiązek doliczyć do wynagrodzenia wypłaconego w danym miesiącu i od łącznej wartości obliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy według zasad przewidzianych dla opodatkowania przychodów ze stosunku pracy.

Podstawa prawna

• Art. 12 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy usługa w ramach praktyki jest nieodpłatna

Podatnik w ramach praktyki zawodowej świadczy bezpłatne usługi na rzecz firmy, w której odbywa praktykę. Czy w związku z odbywaną praktyką zawodową powstanie po stronie podatnika przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Nie

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o PIT oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

• jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców,

• jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu,

• jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku,

• w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Pojęcie nieodpłatnych świadczeń nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przyjmuje się więc, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma w prawie podatkowym szerszy zakres niż w prawie cywilnym.

Obejmuje ono nie tylko świadczenie w cywilistycznym znaczeniu (działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby), lecz w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności przedsiębiorców, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Aby uznać dane świadczenie za nieodpłatne, działanie świadczeniobiorcy wiązać się musi z jego pozytywną wolą, tzn. że chce on przekazać świadczeniobiorcy świadczenie i czyni to nieodpłatnie.

Przychód z nieodpłatnych świadczeń nie powstanie wtedy, gdy świadczenia są ekwiwalentne. Z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy przyjmujemy jakąś korzyść, ale jednocześnie przekazujemy coś od siebie.

Przykładem takiego świadczenia jest przyjęcie osoby na praktykę. Nie dostaje ona pensji, ale zdobywa doświadczenie i podnosi kwalifikacje. Korzysta więc z fachowej wiedzy i doświadczeń przedsiębiorcy. Możemy wobec tego uznać, że świadczenia te są ekwiwalentne, a nie nieodpłatne.

W konsekwencji świadczenie pracy w ramach bezpłatnej praktyki nie jest nieodpłatnym świadczeniem ani dla odbywających praktykę, ani dla przedsiębiorców. Można uznać, że świadczenia te są ekwiwalentne.

Podstawa prawna

• Art. 11 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy pracodawca uwzględnia abonament

Pracodawca opłaca abonament medyczny w prywatnej klinice swoim pracownikom. Czy pracodawca jako płatnik powinien uwzględnić w rozliczeniach podatkowych wartość abonamentu opłacanego za pracowników?

Tak

W przypadku zakupu przez pracodawcę usług medycznych uprawniających poszczególnych pracowników do skorzystania ze świadczeń niewchodzących w zakres medycyny pracy ich wartość stanowi przychód ze stosunku pracy. W konsekwencji pracodawca jako płatnik jest zobowiązany uwzględnić wartość tego świadczenia w rozliczeniu przychodów pracownika i z tego tytułu odprowadzić zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Podstawa prawna

• Art. 12 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy dojazdy do pracy trzeba rozliczyć

Czy pokrywane przez pracodawcę koszty dojazdu do i z miejsca pracy stanowią przychód pracownika podlegający opodatkowaniu PIT?

Tak

Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, z tym że wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się według cen zakupu, jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione.

Do przychodów ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych zalicza się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika oraz wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zatem wartość otrzymanego od pracodawcy świadczenia w postaci sfinansowania przewozu pracownika do pracy, jak i z pracy stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Podstawa prawna

• Art. 11, art. 12 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy opłata za szkolenie jest przychodem z pracy

Pracodawca wykupuje dla swoich pracowników obowiązkowe szkolenia, które są związane z wykonywaniem ich obowiązków służbowych. Czy wartość opłaty za takie szkolenie jest przychodem pracownika?

Nie

Udział pracowników w szkoleniach opłacanych w całości przez pracodawcę nie powinien obciążać finansowo pracowników. Zasadne jest uznanie takiego wydatku jako poniesionego na pracownika, bowiem ewidentnym celem poniesienia takiego kosztu jest osiągnięcie przychodu. Jeżeli pracownicy są zobowiązani do wzięcia udziału w szkoleniu i uczestniczą w nim w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, to nie można kosztu tych szkoleń uznawać za przychód uczestników szkolenia. Taki pogląd potwierdził również m.in. WSA w Poznaniu w wyroku z 12 lutego 2008 r. (sygn. akt I SA/Po 1597/07).

Podstawa prawna

• Art. 11, art. 12 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy udział w imprezie powoduje przychód

Pracodawca organizuje dla swoich pracowników imprezy integracyjne, finansując je ze swoich środków obrotowych. Celem organizowanych imprez jest stworzenie właściwej atmosfery pracy, sprzyjanie integracji zatrudnionych oraz wzmocnienie ich więzi z firmą. Imprezy te mają charakter otwarty, zatem każdy pracownik może w nich uczestniczyć, udział w nich ma charakter dobrowolny. Pracodawca sporządza listy pracowników uczestniczących w tych imprezach. Czy umożliwienie pracownikom udziału w imprezach powoduje powstanie po stronie tych pracowników przychodu?

Tak

Przychodami z szeroko rozumianego stosunku pracy są więc wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń pieniężnych w naturze bądź ich ekwiwalenty - bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń.

Przychodem ze stosunku pracy nie jest jedynie wynagrodzenie za pracę, ale także inne przysporzenia majątkowe, takie jak nieodpłatne świadczenia czy świadczenia częściowo odpłatne. Do nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych na rzecz pracownika związanych ze stosunkiem pracy zalicza się m.in. różnego rodzaju wyjazdy o charakterze imprez integracyjnych.

W analizowanym przypadku można ustalić wartość świadczeń i przyporządkować je poszczególnym pracownikom.

Oznacza to, że z uwagi na możliwość zindywidualizowania otrzymanych przez pracowników świadczeń wartość tych świadczeń stanowi dla pracowników źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Podstawa prawna

• Art. 11, art. 12 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy faktury pracownika rozliczy pracodawca

Podatnik organizuje konferencje naukowe i szkolenia, których tematyka jest ściśle związana z działalnością statutową. Konferencje są niezbędne w celu rozpowszechniania wiedzy w zakresie leczenia onkologicznego, podnoszenia jakości i skuteczności, wymiany doświadczeń naukowych i zawodowych w gronie krajowym i międzynarodowym. Uczestnikami są zarówno pracownicy podatnika, jak i goście z zewnątrz. Podatnik wystawia faktury dla uczestników za udział w konferencji. Czy należy naliczyć, pobrać i odprowadzić PIT od wydatków związanych z organizacją konferencji naukowych i szkoleń?

Nie

Podatnik wystawia uczestnikom faktury za udział w konferencji naukowej lub szkoleniu. W tym przypadku, skoro organizator przedmiotowych konferencji i szkoleń wystawił uczestnikom, zarówno będącym pracownikami, jak i gościom z zewnątrz faktury za udział w konferencji czy szkoleniu, po stronie tych uczestników nie powstaje przychód. Tym samym w stosunku do osób, którym wystawiono faktury, na podatniku nie ciążą żadne obowiązki płatnika, w tym związane z naliczeniem, poborem i odprowadzeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Podstawa prawna

• Art. 11, art. 12 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

EWA MATYSZEWSKA