Ubezpieczeni urodzeni przed 1 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli powszechnego wieku emerytalnego, mogą przejść na emeryturę:
• po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz została uznana za całkowicie niezdolną do pracy (kobieta),
• po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy (mężczyzna).
Z możliwości przyznania emerytury na zasadach określonych wyżej mogą skorzystać osoby, które ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę byli pracownikami oraz w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawały w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę są uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Podane wymagania muszą być spełnione w dniu poprzedzającym dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę.
Na powyższych warunkach mogą również przejść na wcześniejszą emeryturę ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.
WaŻne!
W przypadku tej grupy ubezpieczonych warunki do uzyskania emerytury muszą ponadto zostać spełnione do 31 grudnia 2008 r.
Pomimo spełnienia wymienionych warunków ubezpieczony nie może przejść na wcześniejszą emeryturę, gdy przez ostatni okres przed przejściem na emeryturę prowadził własną działalność gospodarczą. Warunek pozostawania ostatnio w stosunku pracy oraz warunek posiadania 6 miesięcy ubezpieczenia pracowniczego w okresie 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu nie jest wymagany od wnioskodawcy, który przez cały okres wymagany do przyznania emerytury podlegał ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy.
Podane wymagania muszą być spełnione w dniu poprzedzającym dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę.
Emerytura dla wspólnika spółki
Jeżeli ubezpieczony jest wspólnikiem w spółce cywilnej i jedynie z tego tytułu czerpie dochody, a więc nie jest pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy, prawo do wcześniejszej emerytury nie może zostać przyznane. Przepisy jasno wskazują na konieczność bycia pracownikiem ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę oraz pozostawania w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Jednak w sytuacji, w której ubezpieczony ma co najmniej 35-letni (w przypadku mężczyzny) lub 30-letni (w przypadku kobiety) okres składkowy i nieskładkowy oraz przez cały okres wymagany do przyznania emerytury podlegał ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy, kwestia bycia wspólnikiem w spółce nie ma znaczenia - emerytura będzie przyznana.
Emerytura dla lekarza stomatologa
Zawód lekarza stomatologa zaliczany jest do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do przejścia na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym. W związku z powyższym ubezpieczony, który prowadzi działalność gospodarczą, ma możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę na podstawie art. 32 w związku z art. 46 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z tym przepisem prawo do emerytury nabywa osoba urodzona po 31 grudnia 1948 r., która do końca 2008 r. osiągnie wiek 55 lat w przypadku kobiety oraz legitymuje się łącznie 20-letnim okresem zatrudnienia (okresów składkowych i nieskładkowych), w tym 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie A, dziale XII, poz. nr 2 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
W tym przypadku nie wymaga się, aby ostatnim ubezpieczeniem było ubezpieczenie pracownicze, jak również złożenia wniosku do 31 grudnia 2008 r. W sytuacji, w której ubezpieczony złoży wniosek przed dniem osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, świadczenie będzie obliczone według starych zasad naliczania świadczeń. Natomiast złożenie wniosku po ukończeniu przez ubezpieczoną 60 lat spowoduje obliczenie świadczenia na podstawie art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, czyli według zasad mieszanych - częściowo na podstawie nowych, a częściowo na podstawie starych zasad.
Emerytura dla nauczyciela
Nauczyciel urodzony po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. może przejść na emeryturę bez względu na wiek na podstawie art. 88 Karty Nauczyciela, jeżeli legitymuje się co najmniej 30-letnim okresem składkowym i nieskładkowym, w tym 20-letnim okresem wykonywania pracy w szczególnym charakterze (praca nauczycielska), nauczyciele zaś szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich - co najmniej 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym, w tym 20-letnim wykonywaniem pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym.
Nauczyciele urodzeni po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. zachowują prawo do wymienionej emerytury bez względu na wiek - jeśli spełnią podane wyżej warunki wymagane do 31 grudnia 2008 r. Przepisy nie wymagają od tej grupy ubezpieczonych warunku rozwiązania stosunku pracy. W związku z powyższym wnioski o rozwiązanie stosunku pracy oraz wnioski o emeryturę nie muszą być składane do końca 2008 r., lecz mogą być złożone po tej dacie. O przyznanie emerytury na warunkach określonych w Karcie Nauczyciela może ubiegać się nie tylko nauczyciel zatrudniony w pełnym wymiarze czasu zajęć, ale również nauczyciel zatrudniony w wymiarze co najmniej połowy obowiązującego wymiaru czasu zajęć.
Katarzyna Wojciechowska
Podstawa prawna:
• art. 32, 46, 183 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.),
• art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm.),
• rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (DzU nr 8, poz. 43).