Internet to świetne miejsce na prowadzenie działalności gospodarczej, a także na robienie zakupów. Każdy kupujący w sieci jest indywidualnym klientem, który nie musi stać w kolejce. Powoduje to, że na zakupach w internecie oszczędzamy czas, często także pieniądze. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza teraz, kiedy każdy szuka prezentów świątecznych. Wzrost zakupów internetowych zarówno w okresach przedświątecznych, jak i w ciągu całego roku to jedna strona medalu. Drugą są sprzedający. Oni prowadzą swoje formy w sieci przez cały rok albo tylko sezonowo. Sprzedażą w internecie zajmują się również osoby fizyczne, nieprowadzące działalności gospodarczej. Takie osoby zazwyczaj oferują swój towar na popularnych aukcjach internetowych.
I tu dochodzimy do kwestii najważniejszej: z każdą aktywnością w sieci wiążą się pewne obowiązki podatkowe. W grę wchodzą tu takie obciążenia, jak: podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek od towarów i usług, podatek od czynności cywilnoprawnych, a czasem również akcyza.
PRZYKŁAD: NAGRODA W INTERNETOWYM KONKURSIE
Podatnik zamierza wziąć udział w konkursie internetowym. Czy nagrody uzyskane w tego typu konkursie mogą korzystać ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako wygrane w konkursach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu?
Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT wolna od podatku dochodowego jest wartość wygranych w konkursach i grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagród związanych ze sprzedażą premiową - jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 760 zł; zwolnienie od podatku nagród związanych ze sprzedażą premiową nie dotyczy nagród otrzymanych przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiących przychód z tej działalności.
Określenie w środkach masowego przekazu mieści w sobie również pojęcie internetu jako środka przekazu, mimo że nie został on wprost wymieniony w powołanym przepisie. Wyłączona z tego zakresu będzie jedynie ta część internetu, której krąg odbiorców jest ograniczony, tj. usługi poczty elektronicznej czy też strony dostępne przy użyciu odpowiedniego kodu lub strony korporacyjne kierowane do ściśle określonego kręgu odbiorców, np. pracowników korporacji.
W związku z tym, w odniesieniu do konkursów i gier organizowanych i emitowanych na stronach internetowych ogólnodostępnych, czyli takich, do których swobodny dostęp ma każda osoba, i każda z nich może wziąć udział w ogłoszonym konkursie (grze), może mieć zastosowanie zwolnienie od PIT.
Co ważne, działalność w sieci jest pod ścisłą kontrolą fiskusa, co pozwala organom podatkowym na łatwe wykrywanie nadużyć w tym zakresie. Nierozliczenie sprzedaży czy kupna przed urzędem skarbowym spowoduje powstanie zaległości podatkowej, którą będzie trzeba uiścić wraz z odsetkami. Dodatkowo organy podatkowe mogą ukarać podatnika sankcją wynikającą z kodeksu karnego skarbowego.
SANKCJA ZA NIEROZLICZONĄ AKTYWNOŚĆ W INTERNECIE
Podatnicy, którzy mimo takiego obowiązku nie rozliczą działalności w internecie, mogą zostać ukarani sankcjami wynikającymi z kodeksu karnego skarbowego. Podatnicy, którzy uchylają się od opodatkowania, nie ujawniają właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składają deklaracji, przez co narażają podatek na uszczuplenie, podlegają karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Natomiast jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Kara za przestępstwa skarbowe w 2008 roku może wynieść od 37,53 zł do 15 012 zł. Natomiast kara za wykroczenie skarbowe może być wymierzona w granicach od 112,60 zł do 22 520 zł.
Firma w sieci
Obowiązki podatkowe osób handlujących w internecie będą zależały od sposobu prowadzenia działalności. Inaczej będą musieli rozliczyć się podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, a inaczej osoby dokujące transakcji poza firmą. W związku z tym podatnicy działający w sieci w pierwszej kolejności powinni ustalić, czy prowadzona przez nich działalność jest działalnością gospodarczą. Jeśli jest działalnością zarobkową, prowadzoną w sposób zorganizowany i ciągły, to będzie normalną działalnością gospodarczą. Przy ocenie, czy zostały podjęte czynności zmierzające bezpośrednio do rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, należy uwzględniać wszelkie okoliczności sprawy, w tym także zamiar (wolę) osoby prowadzącej działalność (wyrok Sądu Najwyższego z 25 listopada 2005 r.; sygn. akt I UK 80/05; opublikowany w OSNP z 2006 r. nr 19-20, poz. 309).
Prowadzenie firmy w internecie spowoduje zatem, że przedsiębiorca będzie musiał zarejestrować działalność, odprowadzać należne podatki i składki ZUS.
PRZYKŁAD: KOSZTY SPOŁECZNOŚCIOWEGO PORTALU
Spółka prowadzi internetowy serwis społecznościowy. Użytkownikami serwisu są osoby fizyczne. Rejestracja użytkownika jest bezpłatna. Za pomocą serwisu spółka prowadzi sprzedaż powierzchni ogłoszeniowej firmom prowadzącym rekrutację pracowników. Firma zamieszczająca ogłoszenie może skorzystać z dodatkowej oferty polegającej na tym, że użytkownicy serwisu dokonują rekomendacji osoby na proponowane w ogłoszeniu stanowisko pracy. Usługa ta jest płatna, a wynagrodzenie przysługuje jedynie w przypadku przeprowadzenia skutecznej rekrutacji, tj. takiej, która zakończy się zatrudnieniem rekomendowanej przez użytkownika serwisu osoby. Po otrzymaniu należności od firmy prowadzącej rekrutację spółka wypłaca wynagrodzenie użytkownikowi serwisu, który dokonał skutecznej rekomendacji. Czy kwota wypłacona użytkownikowi serwisu będzie kosztem spółki?
Wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu enumeratywnie wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, jeśli pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiągniętymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. W szczególności zaś wydatki poniesione w celu uzyskania przychodu (zachowania, zabezpieczenia źródła przychodu), względnie w celu uniknięcia ryzyka wystąpienia strat bądź znacznego zmniejszenia uzyskiwanych dotąd dochodów. Warunkiem formalnoprawnym zakwalifikowania przedmiotowych wydatków spółki do kosztów uzyskania przychodów jest właściwe udokumentowanie faktu poniesienia danego wydatku. Kwota pieniężna wypłacana osobie rekomendującej pracownika jest ściśle uzależniona od efektu w postaci zatrudnienia polecanej osoby, zatem stanowi wydatek związany z prowadzoną przez spółkę działalnością. Spółka może więc zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwotę wypłaconą użytkownikowi portalu społecznościowego za skuteczną rekomendację w ramach usług oferowanych przez serwis internetowy.
Jeżeli prowadzona działalność spełnia warunki umożliwiające uznanie jej za działalność gospodarczą, sprzedawca powinien rozpoznawać przychód, ustalać dochód na podstawie prowadzonej dokumentacji podatkowo- -księgowej, ewentualnie wpłacać zaliczki na podatek dochodowy.
To, niestety, nie koniec. Może się bowiem zdarzyć, że działalność handlowa podlega opodatkowaniu VAT, co z kolei wiąże się z obowiązkiem rejestracji jako podatnik VAT, prowadzeniem rejestru VAT, składaniem deklaracji i rozliczaniem tego podatku, wystawianiem faktur lub rejestrowaniem obrotu w kasie rejestrującej.
Sprzedaż indywidualna
Firma to jeden ze sposobów działania w internecie. Drugim jest sprzedaż towarów w przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. W tym przypadku najczęściej chodzi o działania na aukcjach internetowych. Zgodnie z przepisami ustawy o PIT, sprzedaż rzeczy ruchomych, która nie jest wykonywana w ramach działalności, jeżeli następuje przed upływem sześciu miesięcy od dnia ich nabycia, rodzi obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Wynika to z art. 10 ust. 1 pkt 8d ustawy o PIT, zgodnie z którym źródłem przychodu jest m.in. odpłatne zbycie rzeczy, jeżeli następuje przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.
Jednak tu jedna ważna uwaga: obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych powstaje z chwilą przekroczenia tzw. kwoty wolnej od podatku, która w 2008 roku wynosi 3091 zł. Do tej kwoty wliczane są jednak wszystkie źródła dochodów, a nie tylko zyski z internetowych aukcji.
Wiemy już, jakie obowiązki w PIT ma osoba sprzedająca w internecie. A co z kupującymi? Otóż osoba fizyczna kupująca rzeczy na aukcjach internetowych, która nie jest podatnikiem VAT, będzie zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, jeśli wartość danego towaru będzie przekraczać 1 tys. zł. Stawka tego podatku wynosi 2 proc. od wartości sprzedawanego towaru. Obowiązek zapłaty takiego zobowiązania przy umowach sprzedaży ciąży na kupującym.
Kontrole internetu
Aktywność w internecie to jeden z głównych obszarów kontroli prowadzonych przez organy podatkowe.
W tym celu urzędnicy kontaktują się z właścicielami portali aukcyjnych i proszą o przekazanie danych dotyczących konkretnego użytkownika. Mają też programy komputerowe, które pomagają w odszukiwaniu podatników działających w internecie, a niewywiązujących się z obowiązków.
Jeśli urząd wytypuje już osobę do kontroli, najczęściej jest ona wzywana do złożenia wyjaśnień, np. w sprawie wysokości zadeklarowanego za dany rok podatku dochodowego. Urząd może również żądać informacji, czy podatnik sprzedał towar po cenie, która odpowiada jego rynkowej wartości.
Podatnik ma prawo obrony przy kontaktach z fiskusem. Ma prawo czynnie uczestniczyć w czynnościach fiskusa, może pytać o informacje, jakie pozyskuje organ, może przeglądać zgromadzone materiały, prosić o powołanie świadków.
Trzeba wiedzieć, że w zakresie podatku dochodowego ukrywanie źródła przychodów ze sprzedaży towarów przez internet - jeżeli zostanie wykazane w trakcie kontroli - może wiązać się nie tylko z ustaleniem zobowiązania podatkowego wraz z odsetkami, lecz także grozić odpowiedzialnością karną skarbową.
50 tys. zł po przekroczeniu takiego limitu sprzedaży opodatkowanej w roku podatkowym trzeba będzie naliczać VAT
Ewa Matyszewska
ewa.matyszewska@infor.pl
Podstawa prawna
• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
• Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
• Ustawa z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 68, poz. 450).