Co zrobić, gdy fiskus nie zwrócił pieniędzy

Z końcem lipca upłynął trzymiesięczny termin zwrotu nadpłat w podatku dochodowym od osób fizycznych (ostatnim dniem złożenia zeznania był 30 kwietnia 2008 r.). Podatnicy, którzy wykazali w rocznym PIT nadpłatę podatku, ale do tej pory nie otrzymali zwrotu pieniędzy od fiskusa, mogą podjąć kroki, które skłonią urząd skarbowy do zwrotu nadpłaty. Podatnik przede wszystkim powinien zwrócić się do urzędu z pytaniem o przyczyny braku zwrotu nadpłaty.

Zaliczenie na poczet zaległości

Organ podatkowy ma trzy miesiące na zwrot nadpłat powstających u podatników podatku dochodowego i wykazanych w rocznym PIT. Termin ten liczony jest od dnia złożenia zeznania. Podatnikowi, który nie otrzymał w ustawowym terminie nadpłaty, przysługuje oprocentowanie w wysokości równej wysokości odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych. Jednak nie w każdym wypadku podatnikowi należy się zwrot nadpłaty, tym bardziej powiększony o odsetki.

Wykazana w zeznaniu podatkowym nadpłata podatku nie zawsze może zostać wypłacona podatnikowi. Fiskus dokonuje zwrotu nadpłaty, jeżeli na podatniku nie ciążą zaległości podatkowe i bieżące zobowiązania. Według Ordynacji podatkowej nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają z urzędu zaliczeniu na poczet zaległości oraz bieżących zobowiązań podatkowych.

PRZYKŁAD: OPROCENTOWANIE NADPŁATY

Podatnik złożył zeznanie podatkowe 30 kwietnia. Do tej pory nie otrzymał zwrotu nadpłaty. Po interwencji w urzędzie skarbowym okazało się, że brak zwrotu wynikał z błędu urzędników. W tym przypadku urząd skarbowy będzie musiał dokonać zwrotu nadpłaty wraz z należnymi odsetkami. Nadpłaty podlegają oprocentowaniu w wysokości równej wysokości odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych, z wyjątkiem nadpłat, których wysokość nie przekracza wysokości kosztów upomnienia. Te ostatnie w ogóle nie podlegają oprocentowaniu. Obecnie koszty upomnienia wynoszą 8,80 zł. W przypadku nadpłaty wykazanej w rocznym zeznaniu podatkowym, która nie została zwrócona w ustawowym terminie trzech miesięcy, oprocentowanie przysługuje od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu.

Organ podatkowy przed dokonaniem zwrotu nadpłaty dokonuje czynności sprawdzających, w wyniku których może nastąpić:

• zaliczenie nadpłaty w całości lub części na poczet zaległości podatkowych wraz z należnymi odsetkami za zwłokę oraz bieżących zobowiązań podatkowych,

• zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych - tylko na pisemny wniosek podatnika, w którym należy wskazać sposób zaliczenia poprzez określenie rodzaju zobowiązania i terminu jego powstania,

• zaliczenie nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych bez pisemnego wniosku podatnika - w przypadku gdy nadpłata nie przekracza wysokości kosztów upomnienia, chyba że podatnik wystąpi z pisemnym wnioskiem o jej zwrot.

PRZYKŁAD: ROZLICZENIE Z PRACODAWCĄ

W rozliczeniu podatkowym za 2007 rok podatnik po raz pierwszy powierzył obliczenie i zapłatę podatku pracodawcy. Z przesłanego formularza PIT-40 wynikała napłata. Podatnik pyta, dlaczego urząd skarbowy nie dokonał zwrotu nadpłaty. W tej sytuacji to pracodawca był zobowiązany do zwrotu nadpłaty przypadającej podatnikowi. Jednak zgodnie z przepisami ustawy o PIT, w przypadku gdy z obliczenia rocznego podatku przez płatnika wynika nadpłata, zalicza się ją na poczet zaliczki podatkowej należnej za marzec, a jeżeli po pobraniu tej zaliczki pozostaje nadpłata, płatnik zwraca ją podatnikowi w gotówce. Zwrócone nadpłaty w gotówce płatnik potrąca z kwot pobranych zaliczek, które są przekazywane urzędom skarbowym w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu zaistnienia zdarzenia.

W przypadku zaliczenia nadpłaty na poczet zaległości podatkowych, jeżeli nadpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, nadpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim w dniu powstania nadpłaty pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę. W sytuacji natomiast gdy na podatniku ciążą zobowiązania z różnych tytułów, nadpłatę zalicza się na poczet podatku, począwszy od zobowiązania o najwcześniejszym terminie płatności, chyba że podatnik wskaże, na poczet którego zobowiązania nadpłata ma zostać zaliczona.

Zaliczenie nadpłaty na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych nie może jednak nastąpić bez wiedzy podatnika. W sprawach zaliczenia nadpłat wydawane jest postanowienie.

PRZYKŁAD: ZWROT CZĘŚCI NADPŁATY

Podatniczka w rocznym zeznaniu PIT wykazała nadpłatę, posiadała jednocześnie zaległość podatkową z tytułu podatku od spadków i darowizn. Urząd skarbowy dokonał zwrotu jedynie części pieniędzy. Z chwilą powstania nadpłaty, podatnik staje się wierzycielem organu podatkowego, nie może jednak swobodnie dysponować nadpłatą. Nadpłaty, wraz z oprocentowaniem zalicza się z urzędu przede wszystkim na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami. Warunkiem formalnym zaliczenia nadpłaty jest wydanie w tej kwestii postanowienia, na które przysługuje zażalenie.

Korekta opóźnia termin zwrotu

O zwrot nadpłaty nie powinny martwić się osoby, które jeszcze nie otrzymały zwrotu, a składały korektę zeznania podatkowego. Podatnik, który składał korektę zeznania podatkowego przed dokonaniem zwrotu nadpłaty, musi dłużej czekać na zwrot pieniędzy. W takiej sytuacji trzymiesięczny termin zwrotu nadpłaty nie będzie liczony od dnia złożenia pierwotnego zeznania podatkowego, lecz od dnia skorygowania zeznania przez podatnika.

Skutek w postaci przesunięcia terminu zwrotu nadpłaty ma również złożenie sprzeciwu przez podatnika od urzędowej korekty deklaracji. W takim przypadku nadpłata podlega zwrotowi w terminie trzech miesięcy od dnia upływu terminu do wniesienia sprzeciwu. W tym miejscu warto wyjaśnić, że uprawienie do korygowania składanych deklaracji i zeznań podatkowych przysługuje nie tylko podatnikowi. Organ podatkowy może skorygować deklarację, dokonując stosownych poprawek lub uzupełnień, jeżeli zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty, kwoty zwrotu podatku lub wysokości straty w wyniku tej korekty nie przekracza 1 tys. zł.

Organ podatkowy, który dokona urzędowej korekty, ma obowiązek powiadomienia o tym fakcie podatnika. W tym celu doręcza podatnikowi uwierzytelnioną kopię skorygowanej deklaracji wraz z informacją o związanej z korektą zmianie wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku, lub wysokości straty, bądź informację o braku takich zmian.

PRZYKŁAD: URZĘDOWA KOREKTA DEKLARACJI

Urząd skarbowy dokonał korekty zeznania podatkowego podatnika. Nadpłata w tej sytuacji podlega zwrotowi w terminie trzech miesięcy od dnia upływu terminu do wniesienia sprzeciwu na taką korektę. W przypadku gdy organ podatkowy zwrócił w powyższym terminie nadpłatę wynikającą z zeznania skorygowanego w trybie czynności sprawdzających, oprocentowanie nie przysługuje.

Aktualizacja numeru rachunku

Brak zwrotu nadpłaty z urzędu skarbowego może mieć również inne bardzo prozaiczne przyczyny. Może się zdarzyć, że podatnik w trakcie roku zmienił numer rachunku bankowego, natomiast zapomniał poinformować o tym urząd skarbowy i nie dołączył do zeznania podatkowego formularza NIP-3 w charakterze zgłoszenia aktualizującego.

Podatnicy, którzy wnioskują o zwrot nadpłaty na rachunek bankowy, powinni zawsze pamiętać o sprawdzeniu, czy jest on aktualny. Jeśli nie, należy złożyć NIP-3.

Trzeba również pamiętać, że na wskazane konto bankowe podatnika nie trafi nadpłata, której wysokość nie przekracza kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym. Napłata w takiej wysokości podlega zwrotowi wyłącznie w kasie urzędu skarbowego. Jeżeli na podatniku nie ciążą zaległości podatkowe i nie ma on również bieżących zobowiązań podatkowych, nadpłata, która nie przekracza wysokości kosztów upomnienia, zostanie zaliczona na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych, chyba że podatnik wystąpi o jej zwrot.

PRZYKŁAD: BRAK AKTUALIZACJI NIP-3

Podatnik złożył korektę zeznania, uwzględniając ulgę podatkową z tytułu korzystania z internetu wraz z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty. Składając korektę, zapomniał dołączyć formularz NIP-3 aktualizujący numer rachunku bankowego. W rezultacie urząd skarbowy nie zwrócił nadpłaty wynikającej ze skorygowanego zeznania podatkowego. Po interwencji podatnika w urzędzie skarbowym nadpłata została zwrócona. W takiej sytuacji nie należało się jednak oprocentowanie. Podatnik zapominając o aktualizacji numeru rachunku bankowego, przyczynił się bowiem do opóźnienia w zwrocie nadpłaty.

Skarga na bezczynność

Jeżeli żaden z powyższych przypadków nie występuje, a interwencje w urzędzie skarbowym nie przynoszą rezultatu i zwrotu nadpłaty jak nie było, tak nie ma, podatnik w celu ponaglenia urzędu może posłużyć się określonymi środkami prawnymi.

Podatnikowi, któremu urząd nie załatwił sprawy we właściwym terminie, służy ponaglenie do organu podatkowego wyższego stopnia, czyli do dyrektora izby skarbowej. Ponaglenie to należy złożyć bezpośrednio do dyrektora izby skarbowej, z pominięciem urzędu. Jeżeli dyrektor izby uzna ponaglenie za uzasadnione, wyznaczy dodatkowy termin na załatwienie sprawy, tj. zwrotu podatku, a ponadto zarządzi wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie.

W przypadku gdy ponaglenie nie przyniosło efektu, podatnik może jeszcze złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego na bezczynność urzędu skarbowego. Skarga jest dopuszczalna, w sytuacji gdy ponaglenie przez organ wyższego stopnia okazało się bezskuteczne. Skargę do WSA składa się za pośrednictwem urzędu skarbowego.

3 miesiące ma urząd skarbowy na zwrot nadpłaty

MAGDALENA MAJKOWSKA

magdalena.majkowska@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

• Art. 55 par. 2, art. 62, art. 76-78, art. 141, art. 236 par. 2, art. 274 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).