Strona główna » Chorym pracownikom ZUS nie zaniży pensji

Chorym pracownikom ZUS nie zaniży pensji

Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów

18 sierpnia 2008, 00:00

Bartosz Marczuk

REKLAMA

Firmy będą naliczać zasiłki chorobowe i wynagrodzenie za czas choroby ze wszystkimi składnikami płacy. Pracownicy mogą upominać się w firmach i ZUS o zwrot zaniżonych wynagrodzeń i zasiłków nawet do trzech lat wstecz.

Dotychczasowa praktyka ZUS powodowała, że pracownicy w czasie zwolnienia lekarskiego otrzymywali zaniżone wynagrodzenie za czas choroby lub zaniżone zasiłki chorobowe. W tym czasie nie otrzymywali często pensji lub świadczenia z ZUS, które odpowiadały wcześniej otrzymanemu wynagrodzeniu, od którego odprowadzali do ZUS składki chorobowe. To dlatego, że ZUS w wielu przypadkach nie zgadzał się, aby do tzw. podstawy wymiaru zasiłku, od której zależy jego wysokość, zgłaszać wszystkie składniki wynagrodzenia, tj. oprócz podstawowej pensji na przykład premie.

Tę praktykę za niezgodną z prawem uznał Trybunał Konstytucyjny. W efekcie pracownicy powinni otrzymywać w okresie zwolnienia świadczenia odpowiadające ich płacy i opłaconym składkom, a ci, którzy w wyniku dotychczasowej praktyki stracili, mogą upomnieć się w firmach i ZUS o zwrot pieniędzy.

Chroniony pracownik

Trybunał Konstytucyjny zakwestionował art. 41 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.). Przesądza on o tym, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego pracownika nie uwzględnia się tych składników wynagrodzenia, które - na podstawie postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu (mogą to być także umowy o pracę w firmach, gdzie nie ma obowiązku tworzenia regulaminów wynagradzania) - nie są zmniejszane za okres pobierania zasiłku.

Intencją ustawodawcy było więc to, że jeśli pracownik otrzymuje od firmy - co ma zagwarantowane na przykład w regulaminie wynagradzania - za czas przebywania na zwolnieniu premie, to ZUS wypłaca mu zasiłek obliczany wyłącznie od podstawowej pensji. Podobnie może robić pracodawca, który finansuje do 33 dni w roku wynagrodzenie za czas choroby pracownika. Zatrudniony nic więc na tym nie traci, bo otrzymuje z ZUS zasiłek obliczony od pensji, a od pracodawcy premię.

W drugą stronę przepis ten miał działać tak, że jeśli w regulaminie jest zapis o tym, że dodatkowych składników pensji w okresie zwolnienia pracownik nie otrzymuje, to ZUS wypłaca mu zasiłek (lub pracodawca wynagrodzenie) od całości wynagrodzenia, od którego odprowadził składkę chorobową. Także w tym przypadku pracownik nic nie traci.

ZUS zabrania

W praktyce jednak ZUS przyjmował, że jeśli firma w przepisach płacowych nie wskazuje jednoznacznie, że wypłaci pracownikowi za okres choroby premię lub gdy w ogóle w danej firmie nie ma uregulowań w tym zakresie, pracodawcy nie wolno zgłosić do ZUS pracownika ze wszystkimi składnikami wynagrodzenia. Zgłaszał go wyłącznie z podstawową pensją. W efekcie pracownik opłacał składkę do ZUS od pensji i premii, a w okresie zwolnienia otrzymywał wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy obliczony wyłącznie od podstawowej pensji. Tę praktykę TK uznał w wyroku ogłoszonym 24 czerwca (sygn. akt SK 16/06, opublikowany 7 lipca 2008 r. w Dzienniku Ustaw nr 119, poz. 771) za niezgodną z konstytucją.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- Od 7 lipca przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń chorobowych trzeba więc uwzględniać wszystkie składniki wynagrodzenia, od których jest odprowadzana składka na ubezpieczenie chorobowe - mówi Dorota Twardo, specjalista ds. kadr i płac.

Wyjątek stanowią tylko te składniki, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku. Musi to jednak jednoznacznie wynikać z obowiązujących u pracodawcy przepisów płacowych.

Wznowienie postępowania

Konsekwencją wyroku TK jest to, że pracownik, który już wcześniej dopominał się w firmie lub w ZUS o wyższe świadczenie za czas choroby, może domagać się od zakładu lub sądu (jeśli sprawa tam trafiła) ponownego przeliczenia. Chodzi o osoby, w stosunku do których ZUS wydał niekorzystne decyzje, a sąd orzeczenie.

- Mogą one w ciągu jednego miesiąca od opublikowania wyroku TK, czyli do dzisiaj, złożyć wniosek w ZUS o wznowienie postępowania przez ten organ rentowy - mówi Dorota Twardo.

Wynika to z art. 145a kodeksu postępowania administracyjnego. Jeśli natomiast zapadł już prawomocny wyrok sądu, to pracownik może do 7 października 2008 r., czyli w ciągu trzech miesięcy od ogłoszenia wyroku TK, złożyć skargę o wznowienie postępowania do sądu, który wydał orzeczenie (art. 407 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego).

Trzy lata wstecz

Przeliczenia zasiłku chorobowego będą mogli domagać się również ci pracownicy, którzy dotychczas nie występowali do ZUS, pracodawcy lub sądu o podwyższenie kwoty zasiłku chorobowego lub wynagrodzenia za czas choroby.

Zgodnie z art. 67 ust. 4 ustawy zasiłkowej mogą oni w ciągu trzech lat złożyć wniosek do ZUS o ustalenie podstawy wymiaru świadczenia.

- Trzyletni termin liczy się od ostatniego dnia, za który wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek przysługują - mówi Agnieszka Lechman-Filipiak z Linklaters.

Zdaniem Magdaleny Chmary z departamentu ubezpieczeń społecznych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej do uzyskania wyrównania zasiłków wystarczy jeden wniosek złożony płatnikowi zasiłków (pracodawcy lub jednostce terytorialnej ZUS), dotyczący wszystkich pobieranych w tym okresie zasiłków oraz wynagrodzenia za czas choroby określonego w art. 92 kodeksu pracy.

- Nie trzeba składać odrębnego wniosku do każdego wypłacanego w tym czasie zasiłku lub wynagrodzenia za czas choroby - mówi Magdaleny Chmara.

Pracownicy mogą dochodzić także od swoich pracodawców wyrównania wynagrodzenia chorobowego.

- Jeśli zwolnienia nie przekroczyły w ciągu trzech ostatnich lat 33 dni w danym roku, podstawę takiego roszczenia stanowią art. 94 i 291 kodeksu pracy - mówi Dorota Twardo.