Przy kredytach hipotecznych pożyczana jest zazwyczaj duża suma, a okres spłaty wynosi nawet 20-30 lat i najlepszym zabezpieczeniem dla banku jest wówczas obciążenie nieruchomości hipoteką. Nieruchomość stanowi majątek wspólny małżonków, którzy nie zawierali umowy o rozdzielności majątkowej, i dlatego najłatwiej jest ustanowić na niej hipotekę zabezpieczającą kredyt zaciągnięty przez oboje.
Majątek osobisty
Zanim bank udzieli kredytu, bada zdolność kredytową swojego klienta. Jeżeli jest ona niewystarczająca, to może odmówić pożyczenia pieniędzy. Ustalając tę zdolność, bierze pod uwagę m.in. majątek kredytobiorcy i łatwość, z jaką będzie można z niego egzekwować zadłużenie. Bank musi jednak wiedzieć o tym, że między małżonkami nie istnieje wspólność majątkowa, bo zawarli intercyzę.
Małżonkowie, którzy zawarli intercyzę, dorabiają się osobno, każdy na własny rachunek i każdy z nich tworzy w ten sposób własny majątek osobisty.
Jeżeli taki małżonek nabywa nieruchomość i potrzebuje zaciągnąć kredyt hipoteczny na częściowe jej sfinansowanie, to wówczas raty będzie spłacał ze swojego majątku odrębnego. Natomiast w razie zaprzestania płacenia ich bank rozpocznie egzekucję z jego majątku osobistego.
Przed udzieleniem kredytu bank będzie mógł ustalić wielkość majątku odrębnego swojego klienta oraz jego aktualne dochody. W tej sytuacji kredytobiorca będzie spłacał zadłużenie, korzystając ze swoich dochodów, a nie ze wspólnych dochodów obojga małżonków.
Na zaciągnięcie kredytu przez małżonka posiadającego intercyzę nie będzie też potrzebna zgoda jego męża lub żony. Natomiast taka zgoda jest niezbędna wówczas, gdyby kredyt zaciągał tylko jeden z nich, a oboje łączyła wspólność majątkowa. Jednostronna czynność prawna dokonana tylko przez męża lub żonę byłaby wówczas nieważna. Obowiązuje zasada, że ważność umowy prowadzącej do obciążenia nieruchomości albo prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal albo gospodarstwo rolne bądź przedsiębiorstwo dokonana przez jednego małżonka zależy od potwierdzenia jej przez drugiego małżonka.
Udzielając kredytu obojgu małżonkom, bank może wyegzekwować niepłacone raty z majątku wspólnego oraz z majątków osobistych obojga małżonków. Upoważniać go będzie do tego tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko obojgu małżonkom. Natomiast tytuł egzekucyjny wystawiony tylko przeciwko jednemu małżonkowi upoważnia do prowadzenia egzekucji z całego majątku wspólnego małżonków po nadaniu mu klauzuli wykonalności także przeciwko drugiemu małżonkowi. Drugi małżonek za to zadłużenie odpowiada jedynie z majątku objętego wspólnością majątkową, natomiast nie ponosi odpowiedzialności ze swojego majątku osobistego.
Egzekucja zadłużenia
Aby uzyskać taką klauzulę przeciwko małżonkowi dłużnika bank musiałby wykazać dokument urzędowy lub prywatny, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika.
W tej sytuacji znacznie łatwiej jest prowadzić egzekucję tylko z majątku jednej osoby posiadającej majątek osobisty. Bank nie musi wówczas starać się o tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko małżonkowi dłużnika, a także obawiać się, że małżonek dłużnika wystąpi z powództwem przeciwegzekucyjnym i w ten sposób będzie bronił się skutecznie przed płaceniem wierzytelności swojego męża lub żony.
MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ
malgorzata.piasecka@infor.pl