Od decyzji organu podatkowego wydanej w I instancji służy stronie odwołanie do instancji wyższej. Co to oznacza? Od decyzji urzędu skarbowego można się odwołać do izby skarbowej. Odwołanie składa się do izby, ale za pośrednictwem urzędu, który decyzję wydał.
Mogą zdarzyć się sytuacje, gdy decyzję wyda izba skarbowa. Na odwołanie od takiej decyzji też jest sposób. Przepisy przewidują, że w przypadku wydania decyzji w I instancji przez ministra finansów, dyrektora izby skarbowej, dyrektora izby celnej lub przez samorządowe kolegium odwoławcze odwołanie od decyzji rozpatruje ten sam organ podatkowy.
Odwołanie z zarzutami
Odwołanie od decyzji organu podatkowego powinno zawierać zarzuty przeciw decyzji, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie. Nie można w odwołaniu napisać jedynie, że podatnik nie zgadza się z ustaleniami urzędu. Potrzebna będzie właściwa argumentacja, przemawiająca za racjami podatnika, aby odwołanie zostało uwzględnione.
Jak już wspominałam, odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu podatkowego, który wydał decyzję. Aby odwołanie było skuteczne, musi zostać wniesione w odpowiednim terminie, czyli w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie.
PRZYKŁAD: ZAPŁATA PODATKU
Czy w sytuacji gdy podatnik zapłaci zobowiązanie podatkowe wynikające z decyzji urzędu ma jeszcze prawo do wniesienia odwołania?
Tak. Uiszczenie podatku wynikającego z nieostatecznej decyzji określającej zobowiązanie nie stanowi przeszkody do złożenia odwołania ani tym bardziej przeszkody do rozpoznania odwołania. Dopiero zapłata kwoty podatku wynikającej z ostatecznej decyzji określającej zobowiązanie podatkowe w innej wysokości niż wynikająca z zeznania powoduje wygaśnięcie zobowiązania.
Wstrzymanie wykonania
Zgodnie z generalną zasadą wniesienie odwołania od decyzji organu podatkowego nie wstrzymuje jej wykonania. Są tu jednak pewne wyjątki. Organ podatkowy z urzędu lub na wniosek strony wstrzymuje w drodze postanowienia wykonanie decyzji w całości lub w części, w przypadku uzasadnionym ważnym interesem strony lub interesem publicznym. Wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji może być złożony również przed wniesieniem odwołania.
W sprawie wstrzymania wykonania decyzji postanawia:
• organ, który wydał decyzję - do czasu przekazania odwołania wraz z aktami sprawy właściwemu organowi odwoławczemu,
• organ odwoławczy - po otrzymaniu odwołania wraz z aktami sprawy.
Warto wiedzieć, że na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji służy zażalenie.
Ponadto organ podatkowy z urzędu lub na wniosek strony wstrzymuje wykonanie zaskarżonej decyzji w całości lub w części do dnia wydania ostatecznej decyzji lub, w razie wniesienia skargi do sądu administracyjnego, do momentu uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego w przypadku:
• przyjęcia na wniosek strony zabezpieczenia wykonania zobowiązania wynikającego z decyzji wraz z odsetkami za zwłokę (wstrzymanie wykonania decyzji następuje do wysokości zabezpieczenia) lub
• zabezpieczenia wykonania zobowiązania wynikającego z decyzji wraz z odsetkami za zwłokę przez ustanowienie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego korzystających z pierwszeństwa zaspokojenia (wstrzymanie wykonania decyzji następuje do wysokości odpowiadającej wartości przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego).
Wstrzymanie wykonania decyzji nie ma wpływu na naliczanie odsetek za zwłokę.
Wykonanie decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego, wysokość zwrotu podatku lub wysokość odsetek za zwłokę albo orzekającej o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, osoby trzeciej albo spadkobiercy podlega wstrzymaniu w zakresie, w jakim w złożonym wniosku zostanie uprawdopodobnione zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku do czasu wydania ostatecznej decyzji.
PRZYKŁAD: ROZPRAWA PODATKOWA
Podatnik odwołał się od decyzji urzędu skarbowego, bo uważał, że urząd określił za duże zobowiązanie podatkowe. Chciałby, aby urząd przeprowadził rozprawę podatkową, w ramach której zbada dodatkowe dowody. Czy podatnik może wnioskować o przeprowadzenie rozprawy?
Tak. Organ odwoławczy przeprowadzi w toku postępowania rozprawę: z urzędu - jeżeli zachodzi potrzeba wyjaśnienia istotnych okoliczności stanu faktycznego sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin, lub sprecyzowania argumentacji prawnej prezentowanej przez stronę w toku postępowania; na wniosek strony.
Podatnik we wniosku o przeprowadzenie rozprawy musi uzasadnić potrzebę przeprowadzenia rozprawy, wskazując, jakie okoliczności sprawy powinny być wyjaśnione i jakie czynności powinny być dokonane na rozprawie. Organ odwoławczy może odmówić przeprowadzenia rozprawy, jeżeli przedmiotem rozprawy mają być okoliczności niemające znaczenia dla sprawy albo okoliczności te są wystarczająco potwierdzone innym dowodem. W sprawie odmowy przeprowadzenia rozprawy wydaje się postanowienie.
Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwania nastąpiło najpóźniej na siedem dni przed rozprawą. Rozprawą kieruje upoważniony do przeprowadzenia rozprawy pracownik organu odwoławczego. Gdy postępowanie toczy się przed samorządowym kolegium odwoławczym, rozprawą kieruje przewodniczący albo wyznaczony członek tego kolegium. W rozprawie uczestniczy upoważniony pracownik organu I instancji, od którego decyzji wniesiono odwołanie.
Odpowiedź urzędu
Załatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym powinno nastąpić nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy, a sprawy, w której przeprowadzono rozprawę lub strona złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy - nie później niż w ciągu trzech miesięcy.
Jeżeli odwołanie nie zostało rozpatrzone w terminie, a decyzja do tego czasu nie została wykonana, jej wykonanie ulega wstrzymaniu z mocy prawa w granicach określonych w odwołaniu - do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego.
Jeżeli organ podatkowy, który wydał decyzję, uzna, że odwołanie wniesione przez stronę zasługuje na uwzględnienie w całości, wyda nową decyzję, którą uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. Od nowej decyzji podatnik również ma prawo się odwołać.
Organ podatkowy, do którego wpłynęło odwołanie, przekazuje je wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania odwołania, chyba że w tym terminie wyda decyzję zmieniającą swoją poprzednią decyzję. Organ podatkowy, przekazując sprawę, jest obowiązany ustosunkować się do przedstawionych zarzutów.
PRZYKŁAD: ZMIANA DECYZJI W CZĘŚCI
Czy urząd może zmienić swoją decyzję, gdy uzna, że jej część jest nieprawidłowa?
Nie. Zasada zmiany decyzji przez urząd może mieć zastosowanie tylko wtedy, gdy organ podatkowy, który wydał decyzję uzna, że odwołanie wniesione przez stronę zasługuje na uwzględnienie w całości. Jeżeli natomiast organ podatkowy dojdzie do wniosku, że mógłby wprawdzie zmienić swoją decyzję, jednak w zakresie niepokrywającym się w całości z żądaniem strony, nie będzie mógł dokonać weryfikacji własnej decyzji, lecz będzie zobowiązany do przekazania odwołania organowi odwoławczemu. Dalszy bieg sprawy będą wówczas normowały przepisy procesowe dotyczące postępowania przed organem odwoławczym, przewidujące m.in. zakaz wydania przez organ odwoławczy decyzji na niekorzyść strony odwołującej się.
Organ odwoławczy stwierdza w formie postanowienia: niedopuszczalność odwołania; uchybienie terminowi do wniesienia odwołania; pozostawienie odwołania bez rozpatrzenia, jeżeli nie spełnia warunków właściwego odwołania.
Naprawienie błędów
Organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję.
W przypadku gdy w toku postępowania odwoławczego organ rozpatrujący odwołanie stwierdzi, że zobowiązanie podatkowe zostało ustalone lub określone w wysokości niższej albo kwota zwrotu podatku została określona w wysokości wyższej, niż to wynika z przepisów prawa podatkowego, lub że określono stratę w wysokości wyższej od poniesionej, zwraca sprawę organowi I instancji w celu dokonania wymiaru uzupełniającego poprzez zmianę wydanej decyzji. Postanowienie o przekazaniu sprawy organ odwoławczy doręcza podatnikowi.
PRZYKŁAD: PRZEDAWNIENIE DO WYDANIA DECYZJI
Podatnik odwołał się od decyzji urzędu skarbowego, stwierdzając w odwołaniu, że w momencie wydania decyzji przez urząd skarbowy zobowiązanie podatkowe, którego dotyczyła decyzja, uległo przedawnieniu. Czy organ odwoławczy uchyli taką decyzję?
Jeżeli organ II instancji (organ odwoławczy zgodnie z zasadą dwuinstancyjności postępowania podatkowego ma kompetencje do wydania nowej decyzji merytorycznej) stwierdzi, że w chwili wydania swej decyzji zobowiązanie podatkowe przedawniło się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, to jest zobowiązany uchylić decyzję organu I instancji i umorzyć postępowanie jako bezprzedmiotowe.
Ta sama zasada ma także zastosowanie, gdy różnica między podatkiem naliczonym a należnym w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, obniżająca podatek należny za następne okresy rozliczeniowe, została określona w wysokości wyższej niż to wynika z przepisów o podatku od towarów i usług.
Nowa decyzja wydawana jest zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w dniu powstania obowiązku podatkowego.
Od nowej decyzji podatnik może złożyć odwołanie, które podlega rozpatrzeniu łącznie z odwołaniem wniesionym od zmienionej decyzji. Jeżeli strona nie złożyła odwołania od nowej decyzji, organ odwoławczy rozpatruje odwołanie od decyzji, która uległa zmianie.
Podatnik może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy. Natomiast organ odwoławczy odmawia uwzględnienia cofnięcia odwołania, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo pozostawienia w mocy decyzji wydanej z naruszeniem przepisów, które uzasadnia jej uchylenie lub zmianę.
CO MUSI ZAWIERAĆ DECYZJA
Decyzja podatkowa zawiera: oznaczenie organu podatkowego; datę jej wydania; oznaczenie strony; powołanie podstawy prawnej; rozstrzygnięcie; uzasadnienie faktyczne i prawne; pouczenie o trybie odwoławczym - jeżeli od decyzji służy odwołanie; podpis osoby upoważnionej, z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego.
14 dni ma podatnik na wniesienie odwołania od decyzji od momentu jej otrzymania
EWA MATYSZEWSKA
ewa.matyszewska@infor.pl
Podstawa prawna
• Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm