REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy powstanie nowy rząd

Łukasz Kuligowski
Łukasz Kuligowski

REKLAMA

REKLAMA

Prawo pozwala prezydentowi desygnować premiera, ale nie ministrów. Przyszły premier powinien uzyskać poparcie Sejmu. Głowa państwa może konsultować kandydatury ministrów, ale decyzję podejmuje premier.

O tym, kto się znajdzie w składzie Rady Ministrów, decyduje desygnowany przez prezydenta premier, a nie głowa państwa. Nie oznacza to jednak, że premierem musi być właśnie lider zwycięskiego w wyborach ugrupowania. Prezydent może na przykład desygnować na to stanowisko osobę, z którą będzie mógł konsultować kandydatury na szefów poszczególnych resortów. Jednak taki krok może oznaczać, że Sejm nie poprze takiego premiera.

Jak na razie prezydent Lech Kaczyński sprzeciwia się, aby w nowym rządzie ministrem obrony narodowej został Radosław Sikorski, jeden z byłych szefów tego resortu. Lech Kaczyński zaznacza, że ma wiedzę, która przekreśla jego kandydaturę na to stanowisko. Zapowiada, że podzieli się nią z Donaldem Tuskiem, liderem Platformy Obywatelskiej, który jest potencjalnym kandydatem na szefa nowego rządu.

Zadanie prezydenta

Zgodnie z konstytucją prezydent desygnuje premiera, czyli wskazuje osobę odpowiedzialną za stworzenie nowego rządu. Jednak przepisy ustawy zasadniczej nie wskazują, że tą osobą ma być lider zwycięskiego w wyborach ugrupowania politycznego. Teoretycznie prezydent może na stanowisko premiera desygnować dowolną osobę.

Dotychczas było jednak tak, że głowa państwa, kierując się zasadą współdziałania władz, wskazywała na premiera kandydata, którego chciała zwycięska w wyborach partia.

- Prezydent powinien działać w taki sposób, by większość sejmowa mogła doprowadzić do uformowania rządu. Głowa państwa desygnuje premiera. Premier proponuje natomiast skład rządu i wtedy prezydent powołuje premiera i pozostałych członków Rady Ministrów - mówi dr Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wyjaśnia, że prezydent może desygnować dowolną osobę, ale powinien postępować racjonalnie.

- Powinien desygnować na stanowisko premiera osobę, która ma realne szanse uzyskać wotum zaufania w Sejmie - podkreśla dr Ryszard Piotrowski.

Premier decyduje o ministrach

Profesor Marek Chmaj z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego zaznacza, że premier sam ustala skład rządu i występuje do prezydenta o powołanie danego składu Rady Ministrów. Dodaje, że prezydent musi ten wybór zatwierdzić.

- Wpływ prezydenta na powoływanie ministrów nie wchodzi w rachubę - zaznacza prof. Piotr Winczorek, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego.

Wyjaśnia, że zanim uchwalono konstytucję w 1997 roku, prezydent mógł zgodnie z prawem konsultować z premierem np. stanowisko ministra spraw zagranicznych.

- Teraz jednak konstytucja nie mówi ani słowa o tego typu operacjach. Wskazanie wszystkich ministrów należy tylko do desygnowanego prezesa Rady Ministrów - podkreśla profesor.

Konsultacje jednak możliwe

Ryszard Piotrowski przyznaje, że wpływ prezydenta na obsadę ministerstw może być jednak pozaformalny, jeżeli np. desygnowany premier chce zasięgnąć rady prezydenta. Może być też tak, że to głowa państwa będzie chciała podzielić się swoją wiedzą na temat pewnych osób z premierem.

- Jest to jak najbardziej możliwe. To są już jednak kwestie pozaprawne. Jeżeli prezydent ma jakąś wiedzę na temat potencjalnego kandydata na szefa danego resortu, to zwrócenie się z tym do desygnowanego premiera byłoby bardzo racjonalne - mówi konstytucjonalista.

Zaznacza, że powinno to dotyczyć istotnych kwestii, a nie subiektywnych odczuć lub sympatii prezydenta odnośnie do danego kandydata.

Premiera nie popiera Sejm

Może dojść do sytuacji, że powołany przez prezydenta premier i jego rząd nie uzyskają wotum zaufania w Sejmie. Wówczas to posłowie wybierają premiera, który na nowo tworzy rząd.

- Konstytucja określa, że Prezydent Rzeczypospolitej powołuje tak wybraną Radę Ministrów i odbiera przysięgę od jej członków - zaznacza dr Ryszard Piotrowski.

Na wybranie przez Sejm nowego premiera i przedstawienie kolejnego składu Rady Ministrów jest wówczas tylko 14 dni od momentu, w którym nie udzielono wotum pierwszemu kandydatowi na premiera. Jeżeli w ciągu tych dwóch tygodni nie uda się Sejmowi wskazać konkretnej osoby, to prezydent będzie sam wybierał premiera.

- Wówczas taki rząd musi uzyskać zwykłą większość w Sejmie, a nie bezwzględną większość, jak to ma miejsce przy pierwszym głosowaniu nad wotum zaufania - zaznacza dr Piotrowski.

Jeżeli i tym razem Sejm nie poprze kandydata, to prezydent skraca kadencję parlamentu i zarządza nowe wybory.

Powstanie rządu wymaga czasu

Rząd powinien powstać jak najszybciej. Dlatego w konstytucji określono, ile ma trwać każdy etap powoływania Rady Ministrów. Najpóźniej 15 dnia od wyborów musi się odbyć posiedzenie Sejmu, które zwołuje prezydent. Na pierwszym posiedzeniu Wysokiej Izby dotychczas funkcjonujący premier podaje do dymisji cały swój gabinet. Od momentu dymisji Rady Ministrów prezydent ma dwa tygodnie na powołanie nowego premiera i składu Rady Ministrów.

W ciągu 14 dni od zaprzysiężenia nowego rządu premier przedstawia w Sejmie swój program działania z wnioskiem o udzielenie mu wotum zaufania. Jeżeli Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów poprze premiera, to tworzenie rządu jest zakończone.


Tworzenie rządu

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Łukasz Kuligowski

lukasz.kuligowski@infor.pl


OPINIA

HUBERT IZDEBSKI

konstytucjonalista, Uniwersytet Warszawski

Jeżeli zdarzyłoby się tak, że prezydent desygnowałby na premiera inną osobę niż ta, którą wskazało zwycięskie w wyborach ugrupowanie, to wówczas jest duże prawdopodobieństwo, że nie uzyska on wotum zaufania. Wówczas o tym, kto zostanie premierem, zadecyduje Sejm. Jeżeli posłowie wybiorą już konkretną osobę na to stanowisko, to prezydent musi mianować takiego premiera i jego rząd.

Gdyby jednak Sejm nie zdołał się porozumieć, to wówczas inicjatywa ponownie wraca do prezydenta. Wybiera premiera, który znów musi uzyskać większość w Sejmie. Tym razem jest to już jednak łatwiejsze, gdyż decyduje o tym zwykła sejmowa większość. Takie scenariusze są hipotetyczne. W naszej konstytucji kwestie powoływania rządu są opisane. Jednak w większości innych konstytucji przepisy nic nie mówią na temat takiej procedury. Poza konstytucją są dobre obyczaje, które odgrywają bardzo dużą rolę.

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W którym banku można dostać 4%, 5% a nawet 8% na lokacie lub koncie oszczędnościowym pod koniec stycznia 2025 r. [ranking depozytów bankowych]

W styczniu 2025 r. nastąpiły zmiany w czołówce promocyjnych depozytów bankowych. Dwa banki przestały oferować 8% w skali roku. Ale inna instytucja postanowiła właśnie na początku 2025 r. taką ofertę udostępnić. Mimo licznych promocji lokat i rachunków oszczędnościowych widoczny jest trend stopniowego pogarszania się oferty depozytowej - już od 2 lat. Skutkiem tego - jak pokazują dane NBP - przeciętna lokata zakładana jest z oprocentowaniem mniejszym niż 4% w skali roku.

Sąd: ZUS odmówił zasiłku chorobowego przez podwyżkę pensji księgowej o 157% do 4500 zł brutto

Interwencja ZUS miała na celu odmowę wypłaty zasiłku chorobowego. Kobieta z uwagi na rozpoczęcie pracy księgowej otrzymała podwyżkę z około 1750 zł (1/2 etatu) do 4500 zł (3/5 etatu). ZUS kwestionował 4500 zł jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz wypadkowe zgodnie z art. 20 ustawy, (podstawa składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe).

Nowości w kodeksie pracy 2025, czterodniowy tydzień pracy, 35 dni urlopu w roku, rewolucja w stażu pracy, prawo pracy do zmiany czy rewolucja odłożona w czasie

Prawo pracy do wymiany w kilku przynajmniej punktach: tydzień pracy, urlop wypoczynkowy, staże. Na razie jednak tylko pomysły, zapowiedzi i obietnice. Kiedy będą konkrety i reformy Kodeksu pracy wejdą w życie?

Osoba ubezwłasnowolniona w DPS. Zasady finansowania do zmiany?

Samorządowcy proponują zmianę przepisów dotyczących finansowania kosztów pobytu osób ubezwłasnowolnionych całkowicie w domach pomocy społecznej. Chodzi o to, by ponosiła je gmina faktycznego miejsca jej zamieszkania, a nie opiekuna prawnego.

REKLAMA

Obligacje skarbowe - luty 2025 r. Oprocentowanie do 6,80% w skali roku. Oferta obligacji nowych emisji

Ministerstwo Finansów w komunikacie z 27 stycznia 2025 r. przekazało informacje o oprocentowaniu i ofercie obligacji oszczędnościowych (detalicznych) Skarbu Państwa nowych emisji, które będą sprzedawane w lutym 20245 r. Oprocentowanie i marże tych obligacji nie zmienią się w porównaniu do oferowanych w styczniu br. Od 28 stycznia br. można nabywać nowe (lutowe) emisje obligacji skarbowych w drodze zamiany z niewielkim dyskontem. 

Podwyżka o 40% (marchewka) a podniesienie wieku emerytalnego (kij). Wcześniej był postulat 3 miesięcy urlopu za 7 lat pracy w jednej firmie

Autorem propozycji podwyżki o 20% w 2025 r. i o 20% w 2026 r. jest Lider Związkowej Alternatywy Piotr Szumlewicz. Mowa jest o podwyżkach płac w sferze budżetowej w tym roku i co najmniej 20 proc. w przyszłym. Wcześniej związkowiec postulował wprowadzenie urlopu 3 miesięcy za 7 lat pracy. Propozycje oceniam jako nierealne do wprowadzenia.

Do 1 mln zł kary dla pracodawcy za niedokonywanie wpłat do PPK w terminie

Niedokonywanie wpłat do PPK w terminie stanowi wykroczenie z art. 107 pkt 2 ustawy o PPK. Pracodawcy grozi za to nawet do 1 mln zł kary. Ściganiem niedopełniania obowiązków w tym zakresie zajmuje się Państwowa Inspekcja Pracy.

Kara dla pracodawcy za nieudzielenie urlopu w 2025 i 2026

Nieudzielenie urlopu przez pracodawcę stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Jak wysoka kara grozi pracodawcy za naruszenie przepisów o udzielaniu urlopów wypoczynkowych w 2025 i 2026 roku? Artykuł zawiera aktualne kwoty.

REKLAMA

Propozycja: Do 1000 zł dodatku motywacyjnego z Funduszu Pracy [Interpelacja]

Trwają prace nad nowym systemem działania urzędów pracy. Wiąże się z tym także nowy system wynagradzania i dodatków.

Nowe stawki podatku od środków transportowych w 2025 r. Kto i kiedy płaci ten podatek?

Przewoźnicy mogą odetchnąć z ulgą. Po sporych podwyżkach podatku od środków transportowych w 2024 roku, w obecnym 2025 r. ich poziom wzrósł tylko nieznacznie. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów, w 2025 roku maksymalna stawka opłaty zwiększy się o niecałe 3 proc., podczas gdy w 2024 roku podwyżka wyniosła aż 15 proc.

REKLAMA