Wcześniejsze emerytury do końca 2008 r.

Na zmianie terminu skorzystają m.in. osoby starające się o tzw. emeryturę pracowniczą, wykonujące pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a także kolejarze.

Osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. mają prawo do tzw. starej emerytury. W stosunku do tych osób nie obowiązują ograniczenia czasowe w zakresie spełnienia warunków do jej uzyskania. Bez względu na to, czy osoby te otrzymają wcześniejszą emeryturę czy też powszechną (dla osób, które osiągną wiek kobieta - 60 lat, a mężczyzna 65 lat), będzie ona obliczona na starych zasadach.

Natomiast nie wszystkie osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. będą miały możliwość otrzymania wcześniejszej emerytury według starych zasad. W przypadku tej grupy ubezpieczonych wymagane jest, aby wymienione w przepisach ustawy emerytalnej warunki zostały spełnione w określonym czasie.

W roku 2008 z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę będą mogli skorzystać ubezpieczeni urodzeni przed 1 stycznia 1949 r. i niektórzy urodzeni po 31 grudnia 1948 r. Nie oznacza to jednak, że jeśli wymieni nie złożą wniosku w 2008 roku utracą uprawnienia. Tylko w stosunku do niektórych osób konieczne będzie złożenie wniosku do końca 2008 roku. Niżej wyjaśnimy, których osób to dotyczy.

Dla kogo emerytura pracownicza

Pracownik, urodzony przed dniem 1 stycznia 1949 r., który nie osiągnął wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, może przejść na wcześniejszą emeryturę, jeśli spełni następujące warunki:
- kobieta - osiągnie wiek 55 lat i ma co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy albo co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz została uznana za całkowicie niezdolną do pracy,
- mężczyzna - osiągnie wiek 60 lat i ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.

Natomiast od pracownika urodzonego po 31 grudnia 1948 r. oprócz wymienionych wyżej warunków wymaga się spełnienia dodatkowych:
- nie może być on członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo musi złożyć wniosek o przekazanie zgromadzonych składek w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na konto budżetu państwa,
- wymienione wyżej warunki co do wieku, stażu emerytalnego, niezdolności do pracy muszą być spełnione nie później niż do 31 grudnia 2008 r. (ustawa przesuwająca termin z 31 grudnia 2007 r. na 31 grudnia 2008 r. czeka na podpis prezydenta).

DLA KOGO WCZEŚNIEJSZA EMERYTURA

Z wcześniejszej emerytury pracowniczej mogą skorzystać osoby, które nie ukończyły powszechnego wieku emerytalnego. Osoby, które ukończyły 60 lat (kobieta) i 65 lat (mężczyzna), będą miały przyznaną emeryturę powszechną.

Podkreślić trzeba, że zarówno osoby urodzone przed 1949 rokiem, jak i urodzone po 1948 roku muszą spełnić warunek pozostawania ostatnio, przed złożeniem wniosku, w ubezpieczeniu pracowniczym. Od zasady tej jest wyjątek. Kwestie te zostaną omówione niżej.

Przy ustalaniu stażu emerytalnego uwzględnia się okresy składkowe, nieskładkowe oraz okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego i pracy w tym gospodarstwie. Nie uwzględnia się natomiast okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Całkowita niezdolność do pracy

Jak wyżej wskazano, jednym z warunków do przyznania wcześniejszej emerytury pracowniczej dla mężczyzn i kobiet mających 20-letni staż emerytalny jest stwierdzenie całkowitej niezdolności do pracy. Podkreślamy, że w przypadku ubezpieczonych urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. nie ma znaczenia, w jakim czasie powstała ta niezdolność, natomiast w przypadku ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. warunek ten musi być spełniony nie później niż do 31 grudnia 2008 r.

Długie ubezpieczenie pracownicze

Gdy pracownik przez cały okres wymagany do przyznania emerytury (30 albo 20 lat w przypadku kobiet, 25 lat - w przypadku mężczyzn) pozostawał w ubezpieczeniu pracowniczym, będzie miał przyznaną emeryturę bez spełnienia dodatkowych warunków dotyczących ubezpieczenia pracowniczego (ostatnio i sześć miesięcy ubezpieczenia pracowniczego w 24 miesiącach ubezpieczenia społecznego).

Pracownik podlega ubezpieczeniom od dnia nawiązania do dnia ustania stosunku pracy. Jeżeli więc w czasie pozostawania w stosunku pracy ubezpieczony otrzymywał świadczenia z ubezpieczenia w razie choroby lub macierzyństwa, okres ten uwzględnia się przy ustalaniu okresu ubezpieczenia pracowniczego. Świadczenia z ubezpieczenia to: zasiłek chorobowy, macierzyński, opiekuńczy lub świadczenie rehabilitacyjne.

Ubezpieczony, urodzony po 31 grudnia 1948 r., który ma cały wymagany do przyznania emerytury okres ubezpieczenia pracowniczego, musi, nie później niż do 31 grudnia 2008 r., udokumentować staż, wiek, całkowitą niezdolność do pracy (w przypadku wszystkich mężczyzn i niektórych kobiet). Ponadto nie może być członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo musi złożyć wniosek o przekazanie składek zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na konto budżetu państwa.

Przykład:
ORZECZENIE NIEZDOLNOŚCI TAKŻE PO 2008 ROKU
Wawrzyniec G. urodził się w czerwcu 1948 r. Wniosek o emeryturę złożył w grudniu 2008 r. Udokumentował 28-letni okres składkowy i nieskładkowy. Do wniosku dołączył zaświadczenie o stanie zdrowia. Lekarz orzecznik orzekł, że Wawrzyniec G. jest całkowicie niezdolny do pracy od 17 stycznia 2009 r. (w dniu tym uległ wypadkowi komunikacyjnemu). W analizowanej sytuacji wcześniejsza emerytura będzie przysługiwała od 17 stycznia 2009 r., tj. powstania całkowitej niezdolności do pracy. Na ten dzień Wawrzyniec G. posiada bowiem wymagany co najmniej 25-letni staż emerytalny, jest całkowicie niezdolny do pracy i ukończył 60 lat.

Przykład:
WNIOSEK O EMERYTURĘ W 2009 ROKU, LECZ CAŁKOWITA NIEZDOLNOŚĆ PRZED 2009 ROKIEM
Elżbieta T. (urodzona 11 maja 1953 r.) złożyła wniosek o emeryturę 13 stycznia 2009 r. Pracowała ponad 16 lat na podstawie stosunku pracy (są to same okresy składkowe). Przez 5 lat nie wykonywała pracy z powodu opieki nad dzieckiem urodzonym przed podjęciem zatrudnienia. Na dziecko przysługiwał jej zasiłek pielęgnacyjny.
Warunek posiadania 20-letniego okresu składkowego i nieskładkowego Elżbieta T. spełniła już w lipcu 2007 r. Lekarz orzecznik stwierdził, że całkowita niezdolność do pracy powstała w listopadzie 2007 r. Pani Elżbieta spełnia warunki do przyznania wcześniejszej emerytury. Bez znaczenia pozostaje fakt złożenia wniosku w 2009 roku. Dla przyznania tej emerytury istotne jest spełnienie do 31 grudnia 2008 r. warunków wieku, stażu i powstania całkowitej niezdolności do pracy.

Przykład:
STAŻ EMERYTALNY - TYLKO UBEZPIECZENIE PRACOWNICZE
Małgorzata T. 12 grudnia 2006 r. ukończyła 58 lat. Do 31 sierpnia 2007 r. posiada 32-letni okres składkowy. Małgorzata T. pracowała w kilku firmach, w każdej z nich na podstawie stosunku pracy. Małgorzata T. w marcu 2008 r. chce złożyć wniosek o wcześniejszą emeryturę. Nie będzie przeszkód do przyznania tej emerytury, gdyż zainteresowana już teraz spełnia wymagane warunki - ukończyła 55 lat, posiada co najmniej 30-letni okres ubezpieczenia pracowniczego. Małgorzata T. może w marcu 2008 r. złożyć wniosek o emeryturę i wniosek ten zostanie rozpatrzony pozytywnie.

Przykład:
WLICZENIE OKRESU POBIERANIA ZASIŁKU DO STAŻU EMERYTALNEGO
Maciej L. w lutym 2008 r. ukończył 60 lat. Wniosek o przyznanie emerytury złożył w styczniu 2008 r., będąc zatrudnionym na podstawie umowy zlecenia. Do wniosku o emeryturę dołączył dokumenty potwierdzające 24 lata i 7 miesięcy okresów składkowych i 14 miesięcy okresów pobierania zasiłku chorobowego w czasie pozostawania w stosunku pracy.
Lekarz orzecznik orzekł, iż pan Maciej jest całkowicie niezdolny do pracy. Mimo że ostatnim tytułem ubezpieczenia jest ubezpieczenie z tytułu umowy zlecenia, Maciej L. spełnia warunki do przyznania wcześniejszej emerytury. Jest on całkowicie niezdolny do pracy, ma ukończone 60 lat, a także wymagany staż. Do okresu składkowego 24 lat i 7 miesięcy ZUS doliczy 14-miesięczny okres pobierania zasiłku chorobowego, a więc spełniony jest warunek posiadania co najmniej 25-letniego okresu ubezpieczenia pracowniczego.

Ostatnie ubezpieczenie pracownicze

W przypadku gdy ubezpieczony przez cały okres wymagany do przyznania emerytury nie pozostawał w ubezpieczeniu pracowniczym, nabędzie prawo do wcześniejszej emerytury wówczas, gdy:
- ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, był pracownikiem oraz
- w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawał w stosunku pracy co najmniej przez sześć miesięcy.

Trzeba zapamiętać, że ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., dla których ustawodawca uzależnił przyznanie wcześniejszej emerytury od spełnienia warunków w określonym czasie, nie muszą tego warunku spełnić do 31 grudnia 2008 r.

W dniu zgłoszenia wniosku nie trzeba zatem pozostawać w stosunku pracy. Badany jest ostatni rodzaj działalności, z tytułu której zainteresowany podlegał ubezpieczeniu społecznemu albo emerytalnemu i rentowym. Ten warunek zostanie spełniony wówczas, gdy przez zgłoszeniem wniosku osoba pobierała zasiłek dla bezrobotnych, rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną, czy w ogóle nie pracowała zarobkowo i nie pobierała żadnych świadczeń. Prawa do wcześniejszej emerytury pracowniczej nie będzie miała natomiast osoba, dla której ostatnim ubezpieczeniem było ubezpieczenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników.

Ważna data złożenia wniosku

Warunkiem otrzymania wcześniejszej emerytury pracowniczej jest złożenie wniosku przed ukończeniem 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn. Ma to szczególne znaczenie dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., ponieważ złożenie wniosku po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego skutkuje przyznaniem emerytury na nowych zasadach.

Trzeba pamiętać, że wniosek o emeryturę pracowniczą powinien być złożony w takim terminie, aby można było uznać, że ostatnim tytułem ubezpieczenia był stosunek pracy.

Warunek pozostawania ostatnio w ubezpieczeniu pracowniczym musi być spełniony przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę. Bez znaczenia dla ustalenia prawa do emerytury pozostaje fakt, że ubezpieczony po zgłoszeniu wniosku o emeryturę podejmie działalność, z tytułu której będzie podlegać ubezpieczeniu innemu niż ubezpieczenie z tytułu pozostawania w stosunku pracy.

Pracownicza emerytura dla rencistów

Osoby, które w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę są uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy, muszą udowodnić oprócz wymaganego odpowiedniego wieku i stażu warunek pozostawania ostatnio, przed dniem zgłoszenia wniosku o emeryturę w ubezpieczeniu z tytułu wykonywania zatrudnienia na podstawie stosunku pracy.

W przypadku gdy ubezpieczony w okresie pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy wykonywał działalność inną niż zatrudnienie na podstawie stosunku pracy, ZUS każdorazowo bada, czy w okresie, w którym była wykonywana ta działalność, istniał obowiązek ubezpieczenia lub czy zainteresowany dobrowolnie opłacał składki na ubezpieczenia społeczne.

Przykład:
KONIECZNY WIEK I STAŻ PRACY
Katarzyna K. we wrześniu 2007 r. posiadała 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych, ale wymagany do wcześniejszej emerytury wiek 55 lat skończy dopiero w lipcu 2008 r. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. W dalszym ciągu pozostaje w zatrudnieniu na podstawie stosunku pracy i ma zamiar pracować przez cały 2008 rok. Warunki do przyznania emerytury Katarzyna K. spełni w lipcu 2008 r., a więc w dniu ukończenia 55 lat.

Przykład:
EMERYTURA POWSZECHNA ZAMIAST WCZEŚNIEJSZEJ
Marcin K. 29 kwietnia 2003 r. ukończył 60 lat. Jest całkowicie niezdolny do pracy i posiada 25-letni okres ubezpieczenia pracowniczego. Pomimo spełnienia warunków wymaganych do przyznania emerytury wcześniejszej nie wystąpił z wnioskiem o jej przyznanie. Marcin K. chce złożyć wniosek o emeryturę w maju 2008 r. Zainteresowany otrzyma tzw. emeryturę powszechną. Nie otrzyma emerytury wcześniejszej, ponieważ ukończył wiek określony w art. 27 ustawy emerytalnej, tj. 65 lat.

Przykład:
PRZED EMERYTURĄ ZASIŁEK DLA BEZROBOTNYCH
Krzysztof L. od 17 sierpnia 2007 r. pobiera zasiłek dla bezrobotnych. 12 kwietnia 2008 r. ukończy 60 lat i wtedy złoży wniosek o wcześniejszą emeryturę pracowniczą. Do wniosku dołączy dokumenty potwierdzające 26-letni okres składkowy i nieskładkowy, a także zaświadczenie o stanie zdrowia. Przed okresem pobierania zasiłku dla bezrobotnych był zatrudniony jako pracownik przez pięć lat. Gdy lekarz orzecznik stwierdzi, że Krzysztof L. jest całkowicie niezdolny do pracy, ZUS przyzna mu wcześniejszą emeryturę.
W dniu złożenia wniosku Krzysztof L. będzie korzystał z zasiłku dla bezrobotnych i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Dla przyznania emerytury istotne jest ustalenie, z jakiego tytułu Krzysztof L. był objęty ubezpieczeniami przed przyznaniem zasiłku dla bezrobotnych. Z powyższego wynika, że przed okresem pobierania zasiłku dla bezrobotnych był zatrudniony na podstawie stosunku pracy przez 5 lat. Gdy Krzysztof L. złoży wniosek, ZUS przyzna mu prawo do emerytury, ponieważ będzie spełniał wymagane przepisami ustawy emerytalnej warunki - wiek 60 lat, wymagany przy całkowitej niezdolności do pracy - 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, ostatnim tytułem ubezpieczenia, jakiemu podlegał przed pobieraniem zasiłku dla bezrobotnych, był stosunek pracy, pozostawał w ubezpieczeniu pracowniczym przez okres co najmniej sześciu miesięcy w okresie 24 miesięcy ubezpieczeń społecznych.

Przykład:
OSTATNIE UBEZPIECZENIE Z UMOWY O PRACĘ
Izabella K. w sierpniu 2008 r. skończy 55 lat. Z dokumentacji wynika, że ostatnim tytułem ubezpieczenia był stosunek pracy, który ustał 31 października 2004 r. Umowa o pracę trwała ponad 6 lat. Łączny staż pracy, jaki Izabella K. udokumentowała, to 30 lat i 7 miesięcy okresów składkowych i nieskładkowych. Ubezpieczona nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego.
Zatem, jeśli Izabella K. wystąpi z wnioskiem o emeryturę, ZUS przyzna jej prawo, gdyż spełni wszystkie warunki: posiada 30-letni staż emerytalny, osiągnie 55 lat, nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego. Pomimo że przez ostatnie 4 lata nie pracowała, to spełnia również warunek pozostawania ostatnio w ubezpieczeniu pracowniczym, gdyż w okresie ostatnich 24 miesięcy ubezpieczenia pozostawała w stosunku pracy przez okres co najmniej sześciu miesięcy.

Przykład:
UMOWA ZLECENIA PRZED ZŁOŻENIEM WNIOSKU
W maju 2008 r. wniosek o emeryturę pracowniczą chce złożyć 56-letnia Justyna K. Udokumentuje ona 22 lata i 8 miesięcy okresów składkowych i nieskładkowych z tytułu ubezpieczenia pracowniczego, 5 lat okresów składkowych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i 2 lata i 5 miesięcy z tytułu zawartych umów zleceń. Łączny staż pracy wynosi 30 lat i 1 miesiąc. Justyna K. w okresie od stycznia 2006 r. do sierpnia 2007 r. była zatrudniona na umowie o pracę. Po ustaniu stosunku pracy podejmowała krótkotrwałe umowy zlecenia (łącznie 3 miesiące).
Pomimo że zainteresowana na przestrzeni ostatnich 24 miesięcy ubezpieczenia posiada ponad sześć miesięcy ubezpieczenia z tytułu umowy o pracę, to ZUS odmówi przyznania emerytury z uwagi na to, że nie jest spełniony warunek pozostawania ostatnio w ubezpieczeniu pracowniczym. Ostatnim tytułem ubezpieczenia była umowa zlecenia. Gdy Justyna K. podejmie pracę na podstawie stosunku pracy i po jej rozwiązaniu albo w trakcie trwania umowy złoży wniosek o emeryturę, będzie miała prawo do emerytury wcześniejszej. Może to zrobić zarówno w roku 2008, jak też w późniejszym okresie, lecz przed ukończeniem 60 lat.

Praca w szczególnych warunkach

Ubezpieczeni urodzeni przed 1 stycznia 1949 r., którzy udokumentują okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10-, 15- czy też 20-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą przejść na emeryturę w obniżonym wieku. Wiek ten jest zróżnicowany - waha się od 40 do 55 lat w przypadku kobiet i od 45 do 60 w przypadku mężczyzn.

Powyższa emerytura przysługuje wyłącznie pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na podstawie stosunku pracy. Ponadto praca musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., będący pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą przejść na omawianą emeryturę jeśli nie później niż do 31 grudnia 2008 r. (ustawa przesuwająca termin z dnia 31 grudnia 2007 r. na dzień 31 grudnia 2008 r. na spełnienie warunków czeka na podpis prezydenta) ukończą wiek emerytalny i udowodnią staż emerytalny, wynoszący dla kobiet 20 lat, a dla mężczyzn 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 15 lat lub 10 lub 20 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Wymieni dodatkowo muszą spełnić warunek nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego. Jednakże ci, którzy wybrali już otwarty fundusz emerytalny, powinni wraz z wnioskiem o emeryturę złożyć wniosek o przekazanie składek zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa, za pośrednictwem ZUS.

Przykład:
ZAŁOŻENIE FIRMY PRZED WYSTĄPIENIEM O EMERYTURĘ
Wanda O. urodzona w 1951 r. po 3 latach pracy rozwiązła z dniem 31 sierpnia 2008 r. umowę o pracę. Osiągnęła 33 lata okresów składkowych i nieskładkowych. 10 września 2008 r. Wanda K. rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej. Wniosek o emeryturę złożyła dopiero 1 października 2008 r. Zanim Wanda O. rozpoczęła prowadzenia działalności, spełniała wszystkie warunki do przyznania emerytury pracowniczej.
Posiadała wymagany co najmniej 30-letni staż emerytalny, miała ukończone 55 lat i przez co najmniej 6 miesięcy pozostawała ostatnio w ubezpieczeniu pracowniczym. Jednakże złożenie wniosku dopiero 1 października 2008 r., tj. wówczas, gdy Wanda O. podlegała ubezpieczeniu z tytułu prowadzonej działalności, uniemożliwia przyznanie wcześniejszej emerytury pracowniczej. Wanda O. nie spełnia bowiem warunku pozostawania ostatnio przed złożeniem wniosku w stosunku pracy.

Przykład:
NAJPIERW EMERYTURA, POTEM WŁASNA FIRMA
Maria K. (urodzona 13 kwietnia 1949 r.) w przeddzień rozwiązania stosunku pracy, tj. 29 czerwca 2008 r., złożyła wniosek o wcześniejszą emeryturę pracowniczą. Udowodniła ponad 32 lata okresów składkowych i nieskładkowych. Następnego dnia po rozwiązaniu umowy, która trwała blisko 6 lat, rozpoczęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, opłacając z tego tytułu składki.
Maria K. spełnia wszystkie warunki wymagane do przyznania przez ZUS emerytury pracowniczej, tj. ma ukończone 55 lat, 30-letni staż emerytalny, jak również spełnia warunek bycia przez ostatnie 6 miesięcy w ubezpieczeniu pracowniczym. Fakt, że następnego dnia po złożeniu wniosku o emeryturę rozpoczęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, nie ma wpływu na przyznanie prawa do świadczenia, bowiem przed dniem zgłoszenia wniosku była pracownikiem. Działalność zaczęła prowadzić dopiero po zgłoszeniu wniosku.

Przykład:
OSTATNIE UBEZPIECZENIE PRACOWNICZE
Jarosław T. pobiera rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od kilku lat. Renta jest przyznana na stałe. Posiada on ponad 30-letni okres składkowy i nieskładkowy. W okresie pobierania renty Jarosław T. podejmował krótkotrwałe zatrudnienia na podstawie umowy o pracę i zlecenia. W lipcu 2008 r. Jarosław T. kończy 60 lat i składa wniosek o emeryturę. W okresie ostatnich 24 podlegania ubezpieczeniom był zatrudniony przez 20 miesięcy na podstawie umowy zlecenia i przez 4 miesiące podlegał ubezpieczeniu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Jarosław T. spełnia warunki do uzyskania emerytury pracowniczej co do wieku i stażu emerytalnego. W dacie składania wniosku był też uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy, a ostatnim tytułem do ubezpieczeń była umowa o pracę. Bez znaczenia dla przyznania wcześniejszej emerytury jest, w analizowanej sytuacji, okres, przez jaki wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu jako pracownik.

Podkreślić trzeba, że począwszy od 24 czerwca 2004 r. (od daty ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego), z prawa do wcześniejszej emerytury na warunkach określonych w rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą skorzystać także pracownicy zatrudnieni u prywatnych pracodawców.

Warto wiedzieć, że prawo do emerytury w niektórych przypadkach uzależnione jest od osiągnięcia niższego wieku emerytalnego w czasie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze bądź w czasie innej pracy, do której wykonywania skierowano pracownika ze względów zdrowotnych. Na przykład pracownik, który w morskich portach handlowych oraz przedsiębiorstwach pomocniczych działających na rzecz tych portów wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w dziale II wykazu B, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat w czasie wykonywania tych prac lub zatrudnienia, do którego został skierowany stosownie do zalecenia lekarza.

Przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zasiłki: chorobowy, macierzyński, opiekuńczy czy też świadczenie rehabilitacyjne). Są to też okresy: niezdolności do pracy, nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy, za które w okresie od 15 listopada 1991 r. do dnia 24 lipca 1992 r. wypłacono nauczycielowi na podstawie ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela wynagrodzenie za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, np. z powodu choroby, albo wypłaconego w czasie urlopu macierzyńskiego wynagrodzenia za okres od 15 listopada 1991 r. do 31 lipca 1992 r., urlopu dla poratowania zdrowia, urlopu szkoleniowego, przebywania nauczycieli na urlopie na dalsze kształcenie się, pozostawania nauczycieli w stanie nieczynnym.

Przykład:
DORABIANIE W CZASIE POBIERANIA RENTY
Od 13 czerwca 1998 r. Małgorzata R. jest uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. 16 stycznia 2008 r. ukończyła 55 lat i złożyła wniosek o wcześniejszą emeryturę pracowniczą. Łączny staż pracy, jaki udokumentowała to 23 lata okresów składkowych i nieskładkowych oraz siedem lat pracy w gospodarstwie rolnym (podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników). Przed dniem zgłoszenie wniosku o rentę przez cztery lata była zatrudniona na podstawie umowy o pracę.
Po przyznaniu przez ZUS prawa do renty, w latach 1998 -1999, Małgorzata R. podejmowała zatrudnienie na podstawie zawartych na krótki czas umów zlecenia. Z uwagi na ustalone prawo do renty z tytułu zawartych umów zlecenia nie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu (w przypadku umów zlecenia zawartych przez rencistę przed 2000 rokiem ubezpieczenia są dobrowolne). Nie przystąpiła też do niego dobrowolnie. W analizowanej sytuacji należy uznać, że spełniony jest warunek pozostawania ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku, w stosunku pracy. Małgorzata R. wprawdzie wykonywała prace na podstawie umów zlecenia, ale umowy te nie były objęte obowiązkiem ubezpieczenia, a Małgorzata nie przystąpiła do nich dobrowolnie.

Przykład:
PRACA W PEŁNYM WYMIARZE
W marcu 2008 r. Zygmunt J. ukończy 60 lat. Ma on 25-letni okres składkowy i nieskładkowy. Zygmunt J. wykonywał przez 14 lat pracę na stanowisku wymienionym w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Na potwierdzenie tego ma świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Od 3 lat Zygmunt J. wykonuje przez 3 godziny dziennie pracę na stanowisku wymienionym w załączniku A do rozporządzenia, a przez dalsze 5 godzin wykonuje inną pracę, niewymienioną w załączniku. Praca ta nie jest pracą w szczególnych warunkach, ponieważ nie jest wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy. Zygmunt J. nabędzie prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, jeśli udokumentuje 15-letni okres jej wykonywania. Warunku tego nie musi spełnić do końca 2008 r. Zygmunt J. urodził się przed 1949 rokiem, a w stosunku do osób z tej grupy wiekowej nie wymaga się spełnienia warunków do końca 2008 r.

Przykład:
SPEŁNIENIE WARUNKÓW DO 2008 ROKU
Aneta R. w kwietniu 2007 r. ukończyła 55 lat. W czasie swojej kariery zawodowej wykonywała prace na stanowisku wymienionym w wykazie A do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, na potwierdzenie czego posiada świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Aneta R. nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, nie posiada na dzień ukończenia 55 lat wymaganego stażu ogólnego. Wymagany 20-letni okres składkowy i nieskładkowy spełni dopiero w marcu 2008 r. Aktualnie pozostaje w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę. Przedłużenie możliwości spełnienia warunków do końca 2008 roku i dopracowanie brakującego do 20 lat okresu składkowego i nieskładkowego da pani Anecie możliwość uzyskania emerytury.

OKRESY NIEUWZGLĘDNIANE

Nie uwzględnia się przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach czy w szczególnym charakterze okresów urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego oraz służby wojskowej.

Uprawnienia nauczycieli

Ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy wykonują pracę nauczycielską wymienioną w art.1 Karty Nauczyciela, mogą przejść na wcześniejszą emeryturę na podstawie par. 15 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Prawo do tej emerytury przysługuje kobiecie, która ukończyła 55 lat i posiada 20-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnym charakterze. Natomiast mężczyzna ma prawo do emerytury wówczas, gdy ukończył 60 lat i udowodni co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnym charakterze.

Przy ustalaniu prawa do wcześniejszej emerytury dla nauczycieli na podstawie przywołanego wyżej rozporządzenia nie wymaga się, aby ostatnim tytułem ubezpieczenia, jakiemu podlegała osoba ubiegająca się o nią, było ubezpieczenie z tytułu wykonywania zatrudnienia w charakterze nauczyciela. Istotne jest natomiast, aby praca nauczyciela była wykonywana na podstawie stosunku pracy, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Natomiast osoby urodzone po 1948 roku, aby otrzymać wcześniejszą emeryturę na podstawie rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, muszą wymienione wyżej warunki spełnić do 31 grudnia 2008 r.(ustawa nowelizująca, która przesunęła termin spełnienia warunków czeka na podpis prezydenta). Ponadto nie mogą oni być członkami otwartego funduszu emerytalnego albo muszą złożyć wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Emerytura bez względu na wiek

Nauczyciele objęci Kartą Nauczyciela mogą również przejść na emeryturę wcześniejszą bez względu na wiek (przewidzianą w art. 88 Karty Nauczyciela), jeżeli mają 30-letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, a nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich - 25-letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym.

Warunkiem przyznania omawianej emerytury jest rozwiązanie na wniosek nauczyciela stosunku pracy albo rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy w okolicznościach:
- całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć,
- z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym,
- z powodu odmowy podjęcia pracy przez nauczyciela w stanie spoczynku proponowanej mu pracy.

Jak wspomniano wyżej, do przyznania emerytury bez względu na wiek konieczne jest udowodnienie co najmniej 20-letniego okresu pracy nauczycielskiej. Odmiennie niż ma to miejsce w przypadku, gdy emerytura jest przyznawana w oparciu o rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przy ustalaniu 20-letniego okresu pracy nauczycielskiej wymaganego do przyznania emerytury bez względu na wiek przyjmuje się również okresy pracy nauczycielskiej wykonywanej co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć.

Natomiast w przypadku nauczycieli zatrudnionych na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych w organach urzędów administracji rządowej, w organizacjach społecznych lub związkach zawodowych przy ustalaniu do 20-letniego okresu pracy nauczycielskiej uwzględnia się jedynie te okresy, w których praca nauczycielska była wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy.

Przy ustalaniu 20-letniego okresu pracy nauczycielskiej nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy podobnie jak w przypadku ustalania 15-letniego okresu tej pracy (patrz wyżej).

Nauczycielom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. będzie przyznana emerytura po spełnieniu wymienionych wyżej warunków. Nie ma znaczenia, w jakim terminie spełnią wymagany staż ogółem czy staż nauczycielski.

Natomiast nauczyciel urodzony po 31 grudnia 1948 r. staż ogólny i staż nauczycielski musi spełnić nie później niż do 31 grudnia 2008 r. (ustawa nowelizująca, która przesuwa termin spełnienia warunków o rok, czeka na podpis prezydenta). Niezbędnym warunkiem do przyznania emerytur jest także nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o wycofanie składek zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na konto budżetu państwa, a także rozwiązanie na swój wniosek stosunku pracy.

Rozwiązanie stosunku pracy

Rozwiązanie stosunku pracy nauczycielskiej uprawniającej do emerytury bez względu na wiek może nastąpić na wniosek nauczyciela albo w okolicznościach wymienionych wyżej.

Przykład:
KONIECZNE WYSTĄPIENIE Z OFE
Mimo że Dorota K. spełnia warunki do przyznania emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach co do wieku, stażu ogólnego i szczególnego, nadal pozostaje w zatrudnieniu. Wiek 55 lat Dorota K. ukończyła w listopadzie 2006 r. W dniu ukończenia wieku posiadała 20-letni okres składkowy i nieskładkowy, a także 15-letni okres pracy wykonywanej w szczególnych warunkach (stanowisko pracy, na którym pracowała, jest wymienione w wykazie A).
Dorota K. zdecydowała, że przejdzie na emeryturę na początku 2009 r. Jest ona jednak członkiem otwartego funduszu emerytalnego. W celu nabycia prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach konieczne będzie złożenie wraz z wnioskiem o emeryturę wniosku o przekazanie składek zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na konto budżetu państwa.

Przykład:
PRYWATNY PRACODAWCA
W marcu 2008 r. 55-letnia Alicja K. złożyła wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Alicja K. pracowała przez całe życie zawodowe w jednym zakładzie pracy, wykonując prace w szczególnych warunkach. Zakład pracy, w którym jest zatrudniona, należy do osoby prywatnej. Pracodawca zatrudniający panią Alicję wystawił jej świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wskazując oprócz okresów tej pracy również stanowisko, na jakim była zatrudniona, oraz konkretną pozycję działu załącznika do rozporządzania w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Z uwagi na to, że pani Alicja wiek 55 lat ukończy w styczniu 2008 r., ma ponad 20-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym ponad 20-letni okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, spełnia wymagane warunki do przyznania wcześniejszej emerytury. Przeszkody jej przyznania nie stanowi fakt, iż pracowała w prywatnym zakładzie pracy. Wykonywała pracę w szczególnych warunkach na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze.

Przykład:
WCZEŚNIEJSZA EMERYTURA DLA TANCERZA
Katarzyna M. jest tancerką zatrudnioną na podstawie umowy o pracę. W grudniu 2008 r. ukończy 40 lat. Posiada łącznie z okresem studiów 20-letni staż, z czego 15-letni okres wykonywania pracy w szczególnym charakterze. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Jeśli Katarzyna M. w grudniu 2008 r. złoży wniosek o emeryturę wcześniejszą, otrzyma ją od dnia ukończenia 40 lat. Dla tancerki wiek uprawniający do emerytury wcześniejszej wynosi 40 lat, a okres składkowy i nieskładkowy - 20 lat, w tym co najmniej 15 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze. Wiek emerytalny nie musi być osiągnięty w czasie zatrudnienia lub w ciągu 5 lat od ustania zatrudnienia.

Przykład:
EMERYTURA DLA NAUCZYCIELA W 2008 ROKU
Leokadia T. pracuje w szkole od 23 lat. Przez cały czas jest zatrudniona w pełnym wymiarze godzin. W grudniu 2007 r. ukończy 55 lat. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Chciałaby przejść na emeryturę nauczycielską w 2008 roku, po zakończeniu roku szkolnego. W analizowanej sytuacji nie ma przeszkód do przyznania emerytury nauczycielskiej w 2008 roku. Leokadia T. nie musi do przyznania emerytury nauczycielskiej rozwiązywać stosunku pracy. Spełni warunki do przyznania emerytury w dniu ukończenia 55 lat. Ma wymagany do przyznania emerytury wcześniejszej okres składkowy i nieskładkowy, a także wymagany co najmniej 15-letni okres pracy nauczycielskiej.

Przykład:
NAUCZYCIEL MUSI ROZWIĄZAĆ STOSUNEK PRACY
W sierpniu 2008 r. wniosek o emeryturę nauczycielską chce złożyć Kazimierz U., który urodził się w grudniu 1948 r. Do wniosku dołączy dokumenty potwierdzające ponad 30-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym ponad 20-letni okres pracy nauczycielskiej. Kazimierz U. na swój wniosek chce rozwiązać stosunek pracy nauczycielskiej z dniem 31 sierpnia 2008 r. ZUS przyzna prawo do emerytury nauczycielskiej od 1 września 2008 r., tj. od rozwiązania stosunku pracy.

Należy podkreślić, iż w przypadku nauczycieli urodzonych zarówno przed 1 stycznia 1949 r. jak też po 31 grudnia 1948 r., nie wymaga się, aby rozwiązanie stosunku pracy w charakterze nauczyciela nastąpiło w jakimś określonym czasie. W celu przyznania emerytury nauczycielskiej wymagane jest rozwiązanie stosunku pracy nauczycielskiej, ale może ono nastąpić w każdym czasie.

Emerytura bez względu na wiek może być przyznana z chwilą spełnienia wszystkich wymaganych warunków, a więc nie wcześniej niż od następnego dnia po rozwiązaniu stosunku pracy nauczycielskiej.

W przypadku gdy nauczyciel przebywa na urlopie bezpłatnym (okres urlopu bezpłatnego nie jest ani okresem składkowym, ani też nieskładkowym, a tym bardziej nie jest okresem pracy w szczególnych warunkach) w dalszym ciągu pozostaje w stosunku pracy - nie traci statusu nauczyciela. Dlatego też w sytuacji, gdy rozwiąże na swój wniosek umowę o pracę nauczycielską i spełni pozostałe warunki dotyczące stażu ogólnego i stażu szczególnego, a niekiedy również niepozostawania w otwartym funduszu emerytalnym, czy też złożenia wniosku o przekazanie środków z otwartego funduszu emerytalnego na konto budżetu państwa, zostanie mu przyznana emerytura.

Nauczyciele, którzy oprócz pracy w charakterze nauczyciela wykonują inną pracę na podstawie stosunku pracy, nie muszą rozwiązać tego stosunku pracy (innego niż w charakterze nauczyciela), aby zostało ustalone prawo do emerytury nauczycielskiej, bez względu na wiek. Natomiast rozwiązanie innego stosunku pracy umożliwi podjęcie wypłaty emerytury. W myśl bowiem art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej emerytura podlega zawieszeniu bez względu na wysokość osiąganego przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji ZUS. Dopóki nie nastąpi rozwiązanie wszystkich stosunków pracy, wypłata emerytury zostanie zawieszona.

Przykład:
ZAWIESZENIE PRAWA DO EMERYTURY
Jerzy P., urodzony w styczniu 1949 r., składa wniosek o emeryturę nauczycielską w sierpniu 2008 r. Do wniosku dołącza dokumenty potwierdzające wykonywanie pracy nauczycielskiej przez 22 lata oraz 30-letni okres składkowy i nieskładkowy. Jerzy P. pracuje (od roku) dodatkowo na podstawie umowy o pracę na stanowisku niekwalifikowanym jako praca nauczycielska. Jerzy P. wraz z wnioskiem o emeryturę składanym w sierpniu 2008 r. dołącza wniosek o wycofanie składek zarejestrowanych w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na konto budżetu państwa. Ponadto 31 sierpnia 2008 r. dołącza świadectwo pracy potwierdzające rozwiązanie stosunku pracy nauczycielskiej z dniem 31 sierpnia 2008 r. ZUS przyzna Jerzemu P. emeryturę nauczycielską od dnia 1 września 2008 r., tj. od rozwiązania stosunku pracy nauczycielskiej. Wypłata emerytury zostanie jednak zawieszona, gdyż Jerzy P. pozostaje w stosunku pracy.

Przykład:
Z RENTY NA EMERYTURĘ
Aleksander O. pobiera od czerwca 2001 r. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem w drodze do pracy zaistniałym w maju 2000 r. W styczniu 2008 r. ukończy 60 lat. Do obliczenia renty przedłożył dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 27 lat. Aleksander O. spełni warunki do przyznania emerytury wcześniejszej w dniu, w którym ukończy 60 lat. Posiada wymagany, co najmniej 25-letni staż. W celu przyznania emerytury powinien złożyć wniosek. Jeżeli nie będzie osiągał przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych, będzie miał wypłacane jedno świadczenie w pełnej wysokości, a drugie w połowie.

Przykład:
PRAWO TYLKO DLA URODZONYCH PRZED 1949 ROKIEM
Teresa G. złożyła wniosek o wcześniejszą emeryturę. Od 2003 roku pobiera rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Teresa G. w styczniu 2008 r. ukończy 55 lat, i posiada 20-letni okres składkowy i nieskładkowy, i nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Teresa G. nie może przejść na emeryturę wcześniejszą z tego tytułu, że pobiera rentę wypadkową. Uprawnienia do emerytury wcześniejszej dotyczą bowiem tylko urodzonych przed 1 stycznia 1949 r.

Emerytura po rencie wypadkowej

Osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r., które są uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, wypadkiem przy wykonywaniu pozarolniczej działalności gospodarczej, działalności twórczej lub artystycznej, umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo przy wykonywaniu przez osoby duchowne i zakonne czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi, wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy zaistniałym do dnia 31 grudnia 2002 r., albo wskutek choroby zawodowej mogą przejść na wcześniejszą emeryturę. Przysługuje ona:
- kobiecie - po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy;
- mężczyźnie - po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy.

Prawa do omawianej wcześniejszej emerytury nie mają ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r.

Emerytura kolejowa

Pracownikowi kolejowemu urodzonemu przed 1 stycznia 1949 r. przysługuje wcześniejsza emerytura, jeśli spełni następujące warunki:
- osiągnął wiek emerytalny, wynoszący dla kobiet 55 lat i dla mężczyzn 60 lat,
- ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei.

Prawo do wcześniejszej emerytury kolejowej przysługuje także kobietom będącym pracownikami kolejowymi, urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., które spełnią łącznie następujące warunki:
- do dnia 31 grudnia 2008 r. spełnią wszystkie warunki wymagane do uzyskania kolejowej emerytury (ustawa nowelizująca przesuwająca o rok termin na spełnienie warunków czeka na podpis prezydenta),
- nie przystąpiły do jednego spośród otwartych funduszy emerytalnych albo złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przykład:
15 LAT PRACY NA KOLEI
Katarzyna J. pracuje na kolei od 14 lat. Ukończyła wiek 55 lat w styczniu 2007 r. Ma 23 lata okresów składkowych i nieskładkowych. Nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego. Pani Katarzyna będzie miała prawo do emerytury kolejowej po przepracowaniu 15 lat zatrudnienia na kolei. Okres ten będzie przypadał w przyszłym roku. Jeżeli zatem w dalszym ciągu będzie zatrudniona na kolei, po uzyskaniu 15-letniego okresu tego zatrudnienia może ubiegać się o emeryturę wcześniejszą.

DEFINICJA PRACOWNIKA KOLEJOWEGO

Pracownikami kolejowymi, w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS, są osoby pozostające w stosunku pracy w:
- jednostkach organizacyjnych przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe, z wyłączeniem biur projektów kolejowych,
- innych jednostkach (komórkach) organizacyjnych, których pracownicy byli objęci dotychczasowymi przepisami o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin,
-  podmiotach wydzielonych z przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe w okresie od dnia 1 września 1999 r. do dnia wpisu spółki Polskie Koleje Państwowe Spółka Akcyjna do rejestru handlowego,
- spółce Polskie Koleje Państwowe Spółka Akcyjna oraz w innych podmiotach wydzielonych z tej spółki na podstawie ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe.


Podstawa prawna:
- art. 29-33, art. 46, art. 47 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 nr 39, poz. 353 z późn. zm.), 
- art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.),
- § 4, § 12, § 15 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Agata Rogulska

gp@infor.pl