REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kogo ukarze sąd 24-godzinny

Adam Makosz
Adam Makosz
PAP

REKLAMA

REKLAMA

Od marca obowiązują nowe przepisy wprowadzające przyspieszony tryb orzekania w postępowaniach karnych. Regulacje te umożliwiają szybsze osądzenie sprawców przestępstw chuligańskich, ujętych na gorącym uczynku.


Sądy 24-godzinne orzekają w takich sprawach, jak wybryki chuligańskie, zniszczenie mienia, groźby karalne, znieważenie funkcjonariuszy, naruszenie nietykalności cielesnej czy spowodowanie wypadku drogowego pod wpływem alkoholu. Chodzi o przestępstwa zagrożone karą najwyżej pięciu lat więzienia, których sprawcy zostali złapani na gorącym uczynku lub zaraz po popełnieniu przestępstwa.

72 godziny na całą procedurę

Tryb przyspieszony zawsze polega na skróceniu procedur. Zgodnie z przepisami policja i prokuratura mają 48 godzin, by zatrzymanego na gorącym uczynku w tzw. łatwej dowodowo sprawie przekazać sądowi i sformułować wniosek, który zastąpi akt oskarżenia. Chodzi więc o takie przestępstwa, jak na przykład jazda pod wpływem alkoholu, kradzieże, drobne rozboje, niszczenie rzeczy czy kradzież samochodu. Gdy sprawca takich przestepstw został ujęty na gorącym uczynku, zebrany materiał dowodowy powinien co do zasady wystarczyć do prawidłowego osądzenia go w ciągu kolejnych 24 godzin. W razie potrzeby sąd może ogłosić przerwę w procesie trwającą do 14 dni. Jeżeli w ciągu 72 godzin od momentu zatrzymania nie uda się osądzić sprawcy, sprawa zostaje przekazana do normalnego trybu. W ramach trybu przyspieszonego przysługuje także prawo do odwołania się, czyli apelacji od wydanego wyroku, który jest nieprawomocny.

Z inicjatywy policji

Przebieg postępowania przyspieszonego zmierza do zredukowania standardowego w polskiej procedurze karnej formalizmu procesowego tylko w takim stopniu, aby przy tym respektowane były wszystkie ogólne zasady procesowe, w tym zwłaszcza zasada prawa oskarżonego do obrony. Jako jedyną konieczną czynność formalnoprocesową o charakterze dowodowym projekt wskazuje dokonanie przesłuchania osoby podejrzanej lub (w razie jej wcześniejszego przesłuchania) podejrzanego przez prokuratora - przed zatwierdzeniem sporządzonego przez policję wniosku o rozpoznanie sprawy w postępowaniu przyspieszonym.

Inicjatorem uruchomienia procedury przyspieszonej jest policja. Zadaniem policji jest nie tylko przygotowanie odpowiedniego materiału dowodowego, ale w niektórych przypadkach dostarczenie karty karnej. Podstawą sukcesu sprawnego funkcjonowania sądów 24-godzinnych jest więc dobra komunikacja na linii policjant-prokurator-sędzia-adwokat, a ta odbywa się głównie za pomocą telefonu komórkowego. Placówki uczestniczące w procedurze przyspieszonej zostały już wyposażone w tzw. dyżurne telefony.

Po ujęciu sprawcy czynu, który może być rozpoznawany w trybie przyspieszonym, funkcjonariusz powinien doprowadzić zatrzymanego do siedziby jednostki policji i sporządzić protokół zatrzymania, a o samym zatrzymaniu zawiadomić prokuratora. Następnie do prokuratury jest wysyłany wniosek o rozpoznanie sprawy w postępowaniu przyspieszonym. Przed rozpoczęciem przesłuchania należy, zgodnie z przepisami postępowania karnego, poinformować zatrzymanego o przysługującym mu prawie do składania wyjaśnień, do odmowy składania wyjaśnień lub odmowy odpowiedzi na pytania. Wniosek przekazany przez policję podlega ocenie prokuratora. Ten może go zatwierdzić lub odrzucić. Przed podjęciem decyzji prokurator powinien zawsze przesłuchać podejrzanego. Zatwierdzony wniosek o rozpoznanie zastępuje w tym przypadku akt oskarżenia.

Do 2 lat więzienia

Sądami właściwymi do rozpoznawania spraw w trybie przyspieszonym są sądy rejonowe. W postępowaniu oskarżony może korzystać z obrońcy, którym może być adwokat pełniący w danym czasie dyżur w sądzie. Nie oznacza to, że podejrzany czy oskarżony nie może skorzystać na własny koszt z pomocy własnego adwokata.

Sprawy w trybie przyspieszonym są rozpoznawane przez jednego sędziego. W sądach zatrudniających powyżej 35 sędziów dyżury są pełnione do godziny 20.00, a w wyjątkowych sytuacjach, na przykład burd podczas meczów piłkarskich, jeszcze dłużej. Dyżury są przez cały tydzień, wyjątki to dni świąteczne. W takie dni sędzia może dyżurować w sądzie tylko w razie potrzeby. W sądach zatrudniających powyżej 50 sędziów możliwe jest nawet wprowadzenie dyżurów całodobowych.

Sąd 24-godzinny może orzec karę w maksymalnej wysokości dwóch lat pozbawienia wolności. W terminie trzech dni od dnia ogłoszenia wyroku, strony mogą złożyć wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Na sporządzenie uzasadnienia sąd ma kolejne trzy dni. Z kolei termin do wniesienia apelacji mija siódmego dnia od otrzymania wyroku z uzasadnieniem.

Oskarżony musi mieć obrońcę

Podstawową gwarancją prawa do obrony oskarżonego w ramach postępowania przyspieszonego jest obligatoryjność posiadania obrońcy na rozprawie przed sądem.

Jeżeli oskarżony nie będzie miał obrońcy z wyboru, prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy wyznacza mu obrońcę z urzędu. To samo stanie się w przypadku, gdy oskarżony wypowie stosunek obrończy swojemu dotychczasowemu obrońcy i nie wyznaczy jednocześnie nowego obrońcy.

Ze względu na skrócenie terminów postępowania sądowego w ramach postępowania przyspieszonego, dla realizacji prawa oskarżonego do korzystania z pomocy obrońcy ustanowiony zostanie obowiązek pełnienia dyżurów w czasie i miejscu ustalonym przez przepisy prawa. Obrońcę z urzędu będzie wyznaczać prezes sądu lub sąd spośród adwokatów pełniących dyżur.

Przestępstwo chuligańskie

Wraz w wprowadzeniem do polskiego prawodawstwa postępowania przyspieszonego zdefiniowano w przepisach także pojęcie przestępstwa o charakterze chuligańskim. Są to przestępstwa popełnione publicznie, bez powodu lub z oczywiście błahego powodu, np. wandalizm. Kary za takie przestępstwo nie można zawiesić. Nie ma jednak obowiązku orzekania kary pozbawienia wolności. W przypadku skazania za przestępstwo o charakterze chuligańskim, sąd obligatoryjnie orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego lub organizacji społecznej, jeżeli pokrzywdzony nie jest znany.

Postępowanie przyspieszone zmniejsza nie tylko koszty działania samego sądu, ale również policji i wszystkich osób zaangażowanych w proces. Jest znacznie tańsze niż w przypadku takiej samej sprawy rozpatrywanej w trybie zwyczajnym. (trwa ono najczęściej od sześciu do ośmiu miesięcy). Niektórzy z prawników wątpią jednak, że sądy 24-godzinne przyspieszą orzekanie w dalszej perspektywie czasu. Twierdzą, że jeśli w pierwszej instancji przeprowadzi się sprawę szybko i powierzchownie, nie rozpatrując wszystkich dowodów, sprawa i tak trafia do apelacji.

Ważne!

Policja i prokuratura mają 48 godzin, by zatrzymanego na gorącym uczynku w tzw. łatwej dowodowo sprawie przekazać sądowi i sformułować wniosek, który zastąpi akt oskarżenia

PROCEDURA FUNKCJONOWANIA SĄDÓW 24-GODZINNYCH 

- Zatrzymanie sprawcy czynu chuligańskiego. 
- Przewiezienie do sądu, wniosek o zastosowanie trybu przyspieszonego. 
- Prokurator dyżurny odrzuca wniosek i podejrzany zostaje zwolniony albo zatwierdza wniosek. 
- Odbywa się rozprawa, na której zapada wyrok. 
- Podejrzany zostaje zwolniony również, jeżeli: postępowanie opisane w pkt 2 i 3 przekroczy 48 godzin (w uzasadnionych przypadkach okres ten może zostać przedłużony do 14 dni) lub postępowanie sądowe zmierzające do wydania wyroku trwa powyżej 24 godzin.

DYŻURY SĄDÓW 24-GODZINNYCH 

- Powyżej 35 zatrudnionych sędziów - dyżur w godz. 8.00 - 20.00. 
- Poniżej 35 zatrudnionych sędziów - dyżur w godz. 8.00 - 16.00. 
- W wyjątkowych przypadkach dyżury mogą trwać nawet całodobowo.

KTO MOŻE STANĄĆ PRZED SĄDEM 24-GODZINNYM 

- Sprawcy przestępstw zagrożonych karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, z tym że w wypadku przestępstw przeciwko mieniu tylko wówczas, gdy wartość przedmiotu przestępstwa albo szkoda wyrządzona lub grożąca nie przekracza 50 tys. zł (z wyłączeniem przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu i przestępstw przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, także m.in. nieumyślnego spowodowania śmierci lub uszkodzenia ciała, wyrabiania lub wprowadzania od obrotu handlowego substancji szkodliwych dla zdrowia). 
- Sprawcy przestępstw przewidzianych w art. 159 k.k. (bójka lub pobicie z użyciem narzędzia niebezpiecznego) i art. 262 par. 2 k.k. (obrabowanie zwłok lub miejsca pochówku). 
- Sprawcy przestępstw przewidzianych w art. 279 par. 1 k.k. (kradzież z włamaniem), art. 286 par. 1 i 2 k.k. (wyłudzenia i żądanie okupu) oraz w art. 289 par. 2 k.k. (kradzież i uszkodzenie pojazdu), jeżeli wartość przedmiotu przestępstwa albo szkoda wyrządzona lub grożąca nie przekracza 50 tys. złotych. 
- Sprawcy wykroczeń o charakterze chuligańskim, przez które należy rozumieć występki polegające na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.

POSTĘPOWANIE PRZYSPIESZONE 
- Postępowanie przyspieszone toczy się w trybie publicznoskargowym także o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego, jeżeli miały one charakter chuligański. 
- Postępowanie przyspieszone stosuje się również wobec sprawców wykroczeń o charakterze chuligańskim. 
- Dochodzenia można zaniechać lub przeprowadzić je w niezbędnym zakresie. 
- Można nie przeprowadzać czynności procesowych określonych w art. 303 k.p.k. (wydanie postanowienia o wszczęciu śledztwa, w którym określa się czyn będący przedmiotem postępowania oraz jego kwalifikację prawną), art. 313 k.p.k. (wydanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów) i art. 321 k.p.k. (możliwość zaznajomienia podejrzanego z materiałami postępowania w odpowiednim terminie). 
- Zamiast aktu oskarżenia funkcjonariusz policji sporządza wniosek o rozpoznanie i przedstawia go prokuratorowi, który go zatwierdza i następnie kieruje do sądu. 
- Niedopuszczalne jest powództwo cywilne. 
- Sąd rejonowy rozpoznaje sprawę w składzie jednego sędziego; sąd okręgowy rozpoznaje sprawę również jednoosobowo, ale tylko wtedy, gdy tak zarządzi prezes sądu i jest to uzasadnione okolicznościami. 
- Oskarżony musi mieć obrońcę; jeżeli go nie ma - sąd wyznacza mu obrońcę z urzędu.


Adam Makosz
adam.makosz@infor.pl

Podstawa prawna 
- Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2006 r. nr 226, poz. 1648).
Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Przelewy natychmiastowe – czy europejskie banki są gotowe do zmian?

Zgodnie z decyzją Parlamentu Europejskiego przelewy w euro mają docierać na konta klientów w UE w ciągu 10 sekund. Bankom, które nie spełnią tego wymogu, mogą grozić nie tylko kary, ale i utrata klientów.

Coraz mniej czasu na złożenie deklaracji przystąpienia do matury w 2025 r.

Zbliża się termin złożenia deklaracji przystąpienia do egzaminu maturalnego przez tegorocznych maturzystów. To deklaracja ostateczna, którą składa się tylko raz, bez możliwości zmiany.

Przedsiębiorców niepokoją podatki i niestabilność prawa. Dużym problemem są też rosnące koszty energii

Rosnące koszty energii, wysokie podatki i niestabilność prawa to największe obawy polskich przedsiębiorców. Firmy mierzą się także z problemem braków kadrowych, a większość nie spodziewa się poprawy warunków gospodarczych w najbliższym czasie.

Zasady refundacji okularów lub szkieł kontaktowych: dokumentacja

Pracodawcy mają obowiązek zapewnić pracownikom okulary bądź szkła kontaktowe korygujące wzrok swoim pracownikom. Co należy uwzględnić w dokumentacji dotyczącej refundacji za poniesione koszty związane z zakupem okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok?

REKLAMA

Polacy będą w szoku. Ceny usług stomatologicznych u nas idą szybciej w górę niż średnia w całej UE

Szokujące dane dotyczące usług stomatologicznych. Okazuje się, że w Polsce ceny rosną znacznie szybciej niż unijna średnia. Dlaczego tak się dzieje, skąd takie ceny na naszym rynku usług dentystycznych?

Renta wdowia. Można jej nie dostać przez popełnienie takich błędów

To nowe pieniężne świadczenie to już prawdziwy hit.  Lawina wniosków o przyznanie wdowiej renty spadła na Zakład Ubezpieczeń Społecznych.  W całej Polsce złożono ich już blisko 300 tysięcy.  ZUS ostrzega przed popełnianiem błędów w wypełnianiu dokumentów, bo może się to skończyć nieprzyznaniem świadczenia. 

W którym banku można dostać 4%, 5% a nawet 8% na lokacie lub koncie oszczędnościowym pod koniec stycznia 2025 r. [ranking depozytów bankowych]

W styczniu 2025 r. nastąpiły zmiany w czołówce promocyjnych depozytów bankowych. Dwa banki przestały oferować 8% w skali roku. Ale inna instytucja postanowiła właśnie na początku 2025 r. taką ofertę udostępnić. Mimo licznych promocji lokat i rachunków oszczędnościowych widoczny jest trend stopniowego pogarszania się oferty depozytowej - już od 2 lat. Skutkiem tego - jak pokazują dane NBP - przeciętna lokata zakładana jest z oprocentowaniem mniejszym niż 4% w skali roku.

Sąd: ZUS odmówił zasiłku przez podwyżkę pensji o 157% do 4500 zł brutto

Interwencja ZUS miała na celu odmowę wypłaty zasiłku chorobowego. Kobieta z uwagi na rozpoczęcie pracy księgowej otrzymała podwyżkę z około 1750 zł (1/2 etatu) do 4500 zł (3/5 etatu). ZUS kwestionował 4500 zł jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz wypadkowe zgodnie z art. 20 ustawy, (podstawa składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe).

REKLAMA

Nowości w kodeksie pracy 2025, czterodniowy tydzień pracy, 35 dni urlopu w roku, rewolucja w stażu pracy, prawo pracy do zmiany czy rewolucja odłożona w czasie

Prawo pracy do wymiany w kilku przynajmniej punktach: tydzień pracy, urlop wypoczynkowy, staże. Na razie jednak tylko pomysły, zapowiedzi i obietnice. Kiedy będą konkrety i reformy Kodeksu pracy wejdą w życie?

Osoba ubezwłasnowolniona w DPS. Zasady finansowania do zmiany?

Samorządowcy proponują zmianę przepisów dotyczących finansowania kosztów pobytu osób ubezwłasnowolnionych całkowicie w domach pomocy społecznej. Chodzi o to, by ponosiła je gmina faktycznego miejsca jej zamieszkania, a nie opiekuna prawnego.

REKLAMA