Nie wszyscy jednak wiedzą, że matka może zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego tylko wówczas, gdy dzieckiem zajmie się jego ojciec, że przerwa na karmienie nie przysługuje, gdy czas pracy jest krótszy niż 4 godziny dziennie, że zasiłek opiekuńczy na chore dziecko, mające powyżej 8 lat, można otrzymać, gdy inny członek rodziny nie może się nim zająć.
Skrócenie macierzyńskiego zależy od ojca
Z kodeksu pracy wynika, że pracownica może zrezygnować z określonej części urlopu macierzyńskiego. Okazuje się jednak, że nie wszystkie kobiety mogą z tego prawa skorzystać. Szybciej wrócić do pracy mogą bowiem tylko te, które powierzą opiekę nad dzieckiem jego ojcu.
Pracownica może zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni tego urlopu. W takim przypadku niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego udziela się pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek.
Z urlopu macierzyńskiego może skorzystać ojciec, który ma faktyczną możliwość sprawowania opieki nad dzieckiem - nie może on w tym czasie przebywać np. za granicą, mieszkać z dala od dziecka z powodu rozwodu czy separacji albo być pozbawionym władzy rodzicielskiej, albo mieć ją zawieszoną.
PRZYKŁAD:
WARUNKI REZYGNACJI Z CZĘŚCI URLOPU
= Pracownica jest zatrudniona, tak jak jej mąż i ojciec jej dwójki dzieci, na podstawie umowy o pracę. Urodziła drugie dziecko, zatem przysługuje jej urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni. Wykorzystuje ten urlop od dnia porodu. Chce ona skrócić okres urlopu po wykorzystaniu 14 tygodni. Aby wrócić do pracy po tym okresie, musi najpóźniej na siedem dni przed przystąpieniem do pracy złożyć pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego. Do wniosku musi dołączyć zaświadczenie wystawione przez pracodawcę jej męża potwierdzające termin rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego, wskazany przez męża we wniosku o jego udzielenie, przypadający bezpośrednio po terminie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę.
Z kodeksu pracy wynika, że pracownica może zrezygnować z określonej części urlopu macierzyńskiego. Okazuje się jednak, że nie wszystkie kobiety mogą z tego prawa skorzystać. Szybciej wrócić do pracy mogą bowiem tylko te, które powierzą opiekę nad dzieckiem jego ojcu.
Pracownica może zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni tego urlopu. W takim przypadku niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego udziela się pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek.
Z urlopu macierzyńskiego może skorzystać ojciec, który ma faktyczną możliwość sprawowania opieki nad dzieckiem - nie może on w tym czasie przebywać np. za granicą, mieszkać z dala od dziecka z powodu rozwodu czy separacji albo być pozbawionym władzy rodzicielskiej, albo mieć ją zawieszoną.
Podstawa prawna
= Art. 180 par. 5 i 6 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Zawsze przysługują 2 dni na opiekę
Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy na 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Nie wszyscy wiedzą, że wymiar tego zwolnienia jest stały i nie zależy od liczby wychowywanych dzieci.
Dwudniowe zwolnienie przysługuje pracownikowi w razie faktycznego wychowywania dziecka (może to być dziecko własne, przysposobione, a także przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej).
Z uprawnienia do zwolnienia od pracy może skorzystać nie tylko pracownica, ale także pracownik. Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z prawa do zwolnienia od pracy może skorzystać jedno z nich. Z uwagi na brak w przepisach ograniczeń wydaje się, że pracownik może skorzystać z dni wolnych od pracy także wówczas, gdy drugi rodzic albo opiekun nie pracuje i może sprawować opiekę nad dzieckiem.
Wprowadzenie do kodeksu pracy dwudniowego zwolnienia od pracy ma ułatwić załatwienie spraw związanych ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem. Aby skorzystać z wolnych dni, nie ma jednak konieczności dokumentowania pracodawcy celu wystąpienia o nie. Warto też wiedzieć, że prawo do omawianych dni wolnych nie jest uzależnione od stażu pracy i że niewykorzystane w roku kalendarzowym dni nie przechodzą na rok następny.
PRZYKŁAD:
DECYZJA O SKORZYSTANIU Z PRAWA ZALEŻY OD RODZICÓW
= Państwo Kowalscy są rodzicami 2-letniej Zosi. Oboje są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. W przedstawionej sytuacji wybór, który z małżonków będzie korzystał z 2 dni wolnych od pracy na opiekę nad dzieckiem, należy do samych zainteresowanych. Przyjmuje się, że nie ma też przeszkód, by każde z zatrudnionych rodziców skorzystało z jednego dnia wolnego.
Podstawa prawna
= Art. 188 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Przerwy na karmienie zależą od czasu pracy
Pracownica, która karmi dziecko piersią, ma prawo do przerw w pracy. Wracające do pracy po urlopach macierzyńskich albo wychowawczych kobiety muszą jednak wiedzieć, że przerwy nie będą przysługiwały, gdy ich czas pracy jest krótszy niż 4 godziny dziennie.
Długość przerw w pracy zależy od wymiaru czasu pracy i liczby dzieci karmionych piersią, co obrazuje tabela. Przerwy te wliczane są do czasu pracy.
Kodeks pracy nie określa, przez jaki czas kobieta może korzystać z przerw na karmienie dziecka piersią. Muszą być one zatem udzielane przez cały okres karmienia dziecka piersią. Pracodawca może zażądać od pracownicy przedłożenia zaświadczenia od lekarza, potwierdzającego fakt karmienia dziecka piersią. Warto wiedzieć, że pracodawca, który pozbawi pracownicę prawa korzystania z przerw, naraża się na odpowiedzialność wykroczeniową.
Udzielenie przerw na karmienie następuje na wniosek pracownicy. We wniosku tym musi ona złożyć oświadczenie, że karmi dziecko piersią. Pracodawca może zażądać, jak wyżej zaznaczono, dołączenia do wniosku zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego fakt karmienia dziecka piersią. Konkretny czas przerw na karmienie wyznacza pracodawca. Powinien on w tym względzie uwzględnić wniosek pracownicy, ale musi też wziąć pod uwagę funkcjonowanie zakładu pracy. Warto wiedzieć, że na wniosek pracownicy przerwy na karmienie mogą być udzielane łącznie. Często kumulowane są dwie przerwy i udzielane przed pracą albo po pracy.
Liczba i długość przerw na karmienie dziecka piersią
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podstawa prawna
= Art. 187, 281 pkt 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Monika Bugaj-Wojciechowska, Małgorzata Jankowska, Tomasz Zalewski