• Czy bezrobotny musi informować urząd pracy o swoich przychodach?
– Musi składać w urzędzie pracy, w którym jest zarejestrowany (ewentualnie przesłać pocztą), pisemne oświadczenie o przychodach pod rygorem odpowiedzialności karnej. Musi też przedstawić inne dokumenty niezbędne do ustalenia jego uprawnień do świadczeń. Ma na to siedem dni od daty uzyskania przychodów.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Liczba bezrobotnych
• A co, jeśli bezrobotny nie złoży oświadczenia?
– Bezrobotny zarejestrowany w urzędzie pracy z prawem do zasiłku lub mający prawo do innych świadczeń z tytułu bezrobocia, np. do stypendium stażowego czy szkoleniowego, aby uzyskać prawo do nich, musi złożyć oświadczenie. Dopiero po jego złożeniu pracownik urzędu wydaje dyspozycję, aby przekazać kwotę świadczenia na rachunek bankowy bezrobotnego. Musi składać takie oświadczenia co miesiąc, dlatego że zasiłki i stypendia są wypłacane w okresach miesięcznych z dołu.
• Jakie konsekwencje poniesie bezrobotny, który przyzna się w oświadczeniu, że miał przychody?
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Nielimitowane przychody
– Jeśli w oświadczeniu napisze, że jego przychód (z wyjątkiem odsetek od lokat bankowych) w danym miesiącu jest wyższy od połowy minimalnego wynagrodzenia, to zostanie wyrejestrowany z ewidencji osób bezrobotnych. Jeśli otrzymał już zasiłek czy stypendium stażowe lub szkoleniowe, musi je zwrócić w kwocie brutto. Jeśli odda pieniądze w terminie wskazanym przez urząd, to nie zapłaci odsetek od tej kwoty.
• A kiedy zostanie wyrejestrowany?
– Z pierwszym dniem miesiąca, w którym uzyskał przychód. Jeśli np. osiągnął przychód 17 czerwca 2009 r., zostanie pozbawiony statusu bezrobotnego od 1 czerwca 2009 r. Ale już w lipcu może ponownie zarejestrować się jako bezrobotny, jeśli w tym miesiącu nie ma przychodu. Zdarza się i tak, że bezrobotny złoży oświadczenie, że nie uzyskał żadnego przychodu, a w następnym miesiącu oświadczy, że otrzymał za zeszły miesiąc np. nagrodę z zakładu pracy rodziców za wyniki w nauce, która była wyższa niż połowa minimalnego wynagrodzenia. W takiej sytuacji urząd pracy wszczyna postępowanie administracyjne co do nienależnie pobranego świadczenia.
• Nasz czytelnik, który jest bezrobotnym, sprzedał na Allegro aparat za ponad 1 tys. zł. Czy oprócz oświadczenia o przychodach urząd prowadzi dodatkową kontrolę przychodów bezrobotnego?
– Nie. Nie prowadzi dodatkowej kontroli czy sprawdzania otrzymanych dochodów, z uwagi na dużą liczbę bezrobotnych i dlatego, że każdy bezrobotny składa oświadczenie pod odpowiedzialnością karną (art. 233 par. 1 kodeksu karnego). Przewiduje, że za składanie fałszywych zeznań grozi kara pozbawienia wolności do lat trzech. Jeżeli jednak wpłynie do urzędu jakiś donos lub będzie podejrzenie, że bezrobotny ma przychody, wtedy urząd zwróci się z wnioskiem o udostępnienie danych przez urząd skarbowy, ZUS lub inne instytucje. Urząd składa także doniesienie do prokuratury lub na policję w celu wszczęcia postępowania.
• A skąd urząd wie o przychodach bezrobotnego?
– Może się o tym dowiedzieć na przykład od niego samego, kiedy ujawni je, wypełniając wniosek o środki na uruchomienie działalności gospodarczej. Albo gdy do urzędu trafia informacja od osób trzecich. Osoba, która informuje o tym urząd, musi złożyć taką informację na piśmie, podać swoje dane osobowe i bezrobotnego oraz opisać, z jakiego tytułu bezrobotny otrzymał przychód.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Fot. Tomasz Jodłowski
Anna Szczęsny-Michalak z Urzędu Pracy w Tychach
Rozmawiał PAWEŁ JAKUBCZAK
• ANNA SZCZĘSNY MICHALAK
Zastępca dyrektora w Urzędzie Pracy w Tychach. Ukończyła politologię na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach