Małżonkowie podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. według skali podatkowej), po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 i art. 26c ustawy o PIT.
W tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany.
Wniosek o wspólne opodatkowanie według powyższych zasad mogą również złożyć małżonkowie podle-gający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, w sytuacji gdy jeden z małżonków w roku podatkowym nie uzyskał przychodów ze źródeł, z których dochód jest opodatkowany według skali podatkowej, lub osiągnął dochody w wysokości nie powodującej obowiązku uiszczenia podatku.
Status małżonka nierezydenta
Zasady i sposób opodatkowania dotyczące małżonków posiadających status rezydenta mają zastosowanie również do:
• małżonków, którzy mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Szwajcarii,
• małżonków, z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, a drugi ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Szwajcarii
jeżeli osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Polski przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75 proc. całkowitego przychodu osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Za całkowite przychody, o których tu mowa, uważa się przychody osiągnięte ze źródeł określonych w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT, bez względu na miejsce położenia tych źródeł przychodów.
Wspólne rozliczenie czasem niemożliwe
Uzyskiwanie przez chociażby jednego z małżonków przychodów opodatkowanych zgodnie z przepisami o tzw. podatku liniowym, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (tj. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, karta podatkowa i ryczałt duchownych) oraz ustawy o podatku tonażowym wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia się przez małżonków.
Wyjątkiem są tu osoby osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, które to przychody są opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Omawiane wyłączenie dotyczy tak małżonków posiadających status rezydentów, jak i nierezydentów.
Dodatkowe warunki i obowiązki nierezydentów
Wspólne rozliczenie małżonków, kiedy oboje lub jedno z nich jest nierezydentem stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnicy ci są obowiązani udokumentować wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym, przedstawiając zaświadczenie wydane przez właściwy organ podatkowy innego niż Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub innego państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Szwajcarii, w którym osoby te mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych lub inny dokument potwierdzający wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.
Jednakże małżonkowie podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być jednak, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a ustawy o PIT (tj. według skali podatkowej), po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 i art. 26c ustawy o PIT.
Termin złożenia wniosku
Wniosek o wspólne rozliczenie małżonków za rok 2008 musi być złożony do 30 kwietnia 2009 r., w przeciwnym wypadku jest on nieskuteczny i małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu. Wniosek składa się poprzez rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych obojga małżonków w zeznaniu podatkowym. Dotyczy to zarówno małżonków posiadających status rezydentów, jak i nierezydentów.
MARCIN SZYMANKIEWICZ
ksiegowosc@infor.pl
doradca podatkowy w BDO Numerica
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 6 ust. 1-3a, ust. 8-13, art. 6a, art. 45 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).