• Czy syn zapłaci podatek od spadków i darowizn, jeśli rodzice darują mu mieszkanie w formie cesji praw wynikających z umowy przedwstępnej z deweloperem?
Zgodnie z przepisami podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy lub praw majątkowych tytułem darowizny. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego.
Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.
Umowę cesji można uznać jako darowiznę, jeżeli posiada cechy darowizny, tzn. oświadczenie darczyńców o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o przyjęciu darowizny.
Artykuł 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę m.in. wtedy, gdy zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w ciągu miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. W przedstawionej sytuacji syn będzie zwolniony z podatku od darowizny z tytułu przekazania na jego rzecz przez rodziców praw i obowiązków wynikających z umowy przedwstępnej, jeżeli jako obdarowany w ciągu miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego dokona zgłoszenia na formularzu SD-Z2. Obowiązek zgłoszenia nie dotyczy sytuacji, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
• Czy od 2009 roku termin na zgłoszenie nabycia spadku będzie dłuższy i o ile?
Ustawa z 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (podpisana już przez prezydenta czeka na publikację w Dzienniku Ustaw) zakłada wydłużenie do sześciu miesięcy terminu zgłoszenia naczelnikowi urzędu skarbowego przez najbliższą rodzinę nabycia rzeczy lub praw majątkowych w drodze spadku lub darowizny. Obowiązujące od 1 stycznia 2009 r. przepisy obejmować będą wszystkie przypadki nieodpłatnego nabycia podlegające podatkowi, a więc także nabycie rzeczy lub praw majątkowych w drodze np. zapisu, polecenia testamentowego, zachowku, zasiedzenia, nieodpłatnego zniesienia współwłasności czy nieodpłatnej służebności, renty lub użytkowania.
Ustawa dopuszcza także możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn przez podatników, którzy dowiedzieli się o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych po upływie sześciomiesięcznego terminu na zgłoszenie. Od nowego roku będą oni mogli skorzystać ze zwolnienia, jeśli zgłoszą naczelnikowi urzędu skarbowego nabycie w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedzieli się o nabyciu, oraz uprawdopodobnią fakt późniejszego powzięcia informacji o nabyciu. W obowiązującym do końca bieżącego roku prawie podatnicy takiej możliwości nie mają. Jeśli więc nie zgłoszą nabycia w ciągu miesiąca, tracą prawo do zwolnienia z podatku.
Opisane zmiany, jakie zawiera ustawa o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn, są, jak widać, korzystne dla podatników. Należy tylko pamiętać, że nowy, dłuższy termin na zgłoszenie nabycia stosuje się do przypadków, kiedy obowiązek podatkowy powstanie po 31 grudnia 2008 r.
Krzysztof Koślicki