Zaciągając pożyczkę, przedsiębiorca zobowiązuje się zwrócić pożyczoną kwotę w określonym czasie w całości albo w ratach, w terminach wskazanych w umowie. Jeżeli w umowie nie zostanie określony termin zwrotu, dłużnik musi oddać pieniądze w ciągu sześciu tygodni od wypowiedzenia umowy przez wierzyciela. Strony mogą ustalić, czy pożyczkobiorca zwraca nominalną kwotę bez oprocentowania, czy ma obowiązek zapłaty odsetek.
Formy zabezpieczeń
Wierzyciel ma prawo zabezpieczyć pożyczone pieniądze, domagając się poręczenia, wystawienia weksla albo udzielenia zastawu. W umowie poręczenia poręczyciel zobowiązuje się uiścić pożyczkę wobec wierzyciela, jeśli dłużnik swojego zobowiązania nie wykonał. Oświadczenie o poręczenie pożyczki musi złożyć na piśmie pod rygorem nieważności. Ponosi on wówczas odpowiedzialność za zwrot pożyczki w terminie tak jak współdłużnik solidarny. Może nawet dokonać potrącenia wierzytelności, jaka przysługiwałaby dłużnikowi w stosunku do wierzyciela.
Gdy dłużnik nie zapłaci w terminie, wierzyciel powinien o tym niezwłocznie zawiadomić poręczyciela. Z kolei poręczyciel po uiszczeniu zadłużenia powinien o tym niezwłocznie zawiadomić dłużnika. Przestrzeganie takiej procedury jest niezbędne, by dłużnik i poręczyciel nie dokonali dwukrotnie zapłaty tego samego świadczenia.
Po rozliczeniu się z wierzycielem poręczyciel ma prawo domagać się od dłużnika zwrotu zapłaconej kwoty. Gdyby dłużnik dobrowolnie nie zapłacił, to może on nawet wystąpić do sądu z pozwem o zapłatę.
Może się zdarzyć również i taka sytuacja, że zarówno dłużnik, jak i wierzyciel nie wykonali zobowiązania. Wówczas wierzyciel ma prawo wystąpić przeciwko obu do sądu z pozwem o zapłatę.
Inną formę zabezpieczenia wierzytelności stanowi weksel. Jest to papier wartościowy, potwierdzający istnienie zobowiązania osoby, która go podpisała. Natomiast osobą uprawnioną do realizacji weksla jest jego posiadacz. Dłużnik, który wystawia weksel obejmujący pożyczoną kwotę, podpisuje go, co w razie nieuiszczenia pożyczonej sumy w terminie ułatwi wierzycielowi odzyskanie jej i przyspieszy czas trwania postępowania egzekucyjnego.
Zabezpieczeniu pożyczki może służyć też zastaw ustanowiony na rzeczy lub prawach, o ile są zbywalne. Zabezpiecza on także odsetki, gdy pożyczka powinna być zwrócona wraz z nimi. Zastaw wygasa po zwrocie pożyczki wraz z odsetkami i kosztami. W takim przypadku dodatkowe zabezpieczenie roszczenia o odsetki należy ująć w umowie ustanowienia zastawu.
Przedmiot zastawu
Przedmiotem zastawu może być samochód, maszyny, obrazy i inne cenne przedmioty. Aby go ustanowić, właściciel rzeczy i wierzyciel zawierają umowę zastawu. Gdyby dłużnik nie uiścił długu, wierzyciel ma prawo zaspokoić swoje roszczenia z rzeczy albo z prawa obciążonego zastawem.
Może się też zdarzyć, że dłużnik będzie zalegał z zapłatą kilku wierzycielom. Wówczas wierzyciel, który obciążył daną rzecz prawem zastawu, będzie miał do niej pierwszeństwo przed innymi osobistymi wierzycielami tego dłużnika.
MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ