Z ulgi skorzystać może osoba wychowująca własne lub przysposobione dzieci, która osiągnęła w roku podatkowym dochody opodatkowane na zasadach ogólnych, tzn. według progresywnej skali podatkowej. Powyższe uregulowanie oznacza, że z ulgi nie skorzystają rodzice rozliczający się wyłącznie za pomocą ryczałtu, karty podatkowej, 19-proc. podatku liniowego czy też rolnicy opłacający podatek rolny. Jeżeli jednak oprócz dochodów opodatkowanych w powyżej wymienionych formach dany podatnik osiąga również dochody opodatkowane na zasadach ogólnych, w takim wypadku będzie on uprawniony do skorzystania z omawianej ulgi.
Z konstrukcji ulgi wynika, że kwota odliczenia przypisana jest do każdego własnego lub przysposobionego dziecka małoletniego, dziecka otrzymującego zasiłek pielęgnacyjny bez względu na jego wiek, a także uczącego się dziecka do 25 roku życia, o ile nie uzyskało ono w roku podatkowym dochodów poza rentą rodzinną, dochodami wolnymi i dochodami nie powodującymi obowiązku zapłaty podatku (w 2007 roku kwota wolna od podatku wynosi 3013 zł). Istotny jest fakt, iż z brzmienia przepisów nie wynika, aby ustawodawca uzależnił ulgę od okresu wychowywania dzieci w danym roku podatkowym. W związku z tym prawo do odliczenia przysługuje nawet wówczas, gdy dziecko urodziło się w czasie trwania roku. Analogicznie, w sytuacji gdy w trakcie roku podatkowego dziecko przekroczy określony w ustawie limit wieku lub ukończy naukę w szkole, rodzice nie utracą prawa do skorzystania z ulgi.
Należy również zauważyć, że ulga ma charakter odliczenia od podatku, zatem w celu skorzystania z niej podatnicy powinni osiągnąć odpowiedni poziom dochodu, a w konsekwencji odpowiednią wysokość należnego podatku, od którego odliczą ulgę. Z uwagi na fakt, że ulga określona jest w stosunku rocznym, nie ma ona wpływu na wysokość zaliczek.
Wysokość odliczeń od podatku dotyczy obojga rodziców łącznie. Kwotę ulgi można odliczyć od podatku jednego z rodziców lub od podatku obojga. Jeżeli rodzice składają wspólne zeznanie, odliczenia dokonują od wspólnego podatku, jeżeli oddzielne - od podatku jednego z nich. Ograniczeniem jest brak możliwości stosowania częściowego odliczania w przypadku składania odrębnych zeznań - rodzice muszą wówczas wybrać, które z nich odliczy całą kwotę. Odliczenie przysługuje także osobom samotnie wychowującym dzieci. W przypadku rodziców rozwiedzionych lub pozostających w separacji, odliczenie przysługuje rodzicowi, u którego dziecko faktycznie zamieszkuje. W sytuacji gdy dziecko zamieszkuje u obojga rodziców w trakcie roku, odliczenie przysługuje każdemu z nich w wysokości liczby miesięcy pobytu dzieci u rodzica i 1/12 wysokości ulgi.
Podatnicy rozliczający się za pomocą płatnika mieli czas do 10 stycznia 2008 r. na złożenie płatnikowi oświadczenia stwierdzającego, że spełniają warunki uprawniające do ulgi oraz określającego wysokość odliczenia i liczbę dzieci, na które odliczenie przysługuje. Spóźnialscy mogą nadal skorzystać z ulgi, jednakże tylko wówczas, gdy nie złożyli pracodawcy PIT-12 i rozliczą się z fiskusem samodzielnie.
MAŁGORZATA DANKOWSKA
konsultant w TPA Horwath
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 27f ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).