Podatnicy, którzy nie wykonują pewnych obowiązków, mogą zostać ukarani mandatem.
- Zastosowanie trybu mandatowego może być spowodowane niezłożeniem przez podatnika w terminie deklaracji lub oświadczenia, niezawiadomieniem organu o przekazaniu prowadzenia ksiąg innemu podmiotowi, wadliwym prowadzeniem ksiąg czy też niewyznaczeniem przez płatnika w wymaganym terminie osoby odpowiedzialnej za obliczanie, pobieranie i odprowadzanie pobranych podatków - wyjaśnia Daria Gąglewska, radca prawny z Kancelarii LIBER D. Paliszewski i Partnerzy w Gdańsku.
Prowadzenie postępowania mandatowego jest możliwe tylko wtedy, gdy nie ma niejasności lub wątpliwości w stosunku do sprawcy wykroczenia skarbowego oraz okoliczności jego popełnienia.
Potrzebna zgoda
Mandat jest też dopuszczalny, gdy nie zachodzi potrzeba surowszego ukarania sprawcy niż w wysokości dwukrotnego minimalnego wynagrodzenia. Poza tym sprawca powinien wyrazić zgodę na przyjęcie mandatu, a jeśli za wykroczenie przewidziane jest obowiązkowe orzeczenie przepadku przedmiotów - także zgody na ich przepadek. Organ musi w każdym przypadku odnotować zgodę sprawcy w protokole przesłuchania lub na dokumencie mandatu karnego. W przypadku braku zgody sprawcy wykroczenia na przyjęcie mandatu karnego sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych.
Nie w każdej sytuacji można zastosować tryb mandatowy. Jest to niedopuszczalne, jeśli w związku z wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej, chyba że do chwili przyjęcia mandatu karnego należność została w całości uiszczona. Poza tym tryb ten nie może być zastosowany w sytuacji, gdy zachodzi zbieg przepisów, a ten sam czyn sprawcy wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa skarbowego. Wykluczenie dotyczy też przypadku, gdy zgłoszono interwencję co do przedmiotu podlegającego przepadkowi.
Gotówką lub na kredyt
Przepisy karne skarbowe przewidują dwa rodzaje mandatu karnego: gotówkowy i kredytowany. To, który rodzaj zostanie zastosowany, zależy od charakteru pobytu danej osoby w Polsce - czy jest to pobyt stały czy czasowy.
Do nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowego są uprawnieni funkcjonariusze, którymi są m.in. upoważnieni pracownicy urzędów skarbowych, inspektorzy kontroli skarbowej czy pracownicy urzędów celnych i funkcjonariusze celni. Jak zauważa Daria Gąglewska, mandat gotówkowy z chwilą uiszczenia kary grzywny do rąk funkcjonariusza staje się prawomocny. Natomiast pozostałe osoby przebywające w Polsce mogą być ukarane wyłącznie mandatem kredytowanym, który należy uregulować na rachunek bankowy lub do kasy właściwego urzędu w ciągu 7 dni od chwili jego przyjęcia.
- W przypadku braku zapłaty mandatu kredytowanego we wskazanym terminie wobec zobowiązanego wszczęte zostaje postępowanie egzekucyjne w trybie administracyjnym - przypomina ekspert.
Nakładając grzywnę funkcjonariusz powinien wziąć pod uwagę także stosunki majątkowe i rodzinne sprawcy oraz jego dochody i możliwości zarobkowe. Najniższą karą grzywny przewidzianą za wykroczenie skarbowe jest 1/10 minimalnego wynagrodzenia. Z kolei najniższą karą grzywny przewidzianą za przestępstwo skarbowe jest 10 stawek dziennych.
Edyta Wereszczyńska
Podstawa prawna
l Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 111, poz. 765 z późn. zm.).