O dofinansowanie na inwestycje może ubiegać się przedsiębiorca, ale także grupy przedsiębiorstw. Wykorzystanie nowej szansy będzie jednak przywilejem tylko tych, którzy już teraz pomyślą, jak wspólnie złożyć wniosek i ubiegać się o środki.
Obecny okres programowania funduszy strukturalnych będzie różny od poprzedniego pod wieloma względami. Szczególnie interesujący jest zapis w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka (projekt z 22 stycznia 2007 r.). Wśród beneficjentów piątej osi priorytetowej - Dyfuzja innowacji - znajdują się: grupa przedsiębiorców, w tym klastry, łańcuchy produkcyjne MSP i dużych przedsiębiorców, sieci technologiczne (MSP i jednostki naukowe) reprezentowane przez podmioty posiadające zdolność do występowania w ich imieniu.
W poprzednim okresie programowania funduszy strukturalnych (2004-2006) w Polsce w ten sposób nie były wspierane żadne grupy przedsiębiorców. Aplikować można było, wykazując wzrost konkurencyjności w skali własnego przedsiębiorstwa. Wspólne ubieganie się o dotację na inwestycję właściwie nie funkcjonowało, choć można było zdobyć środki na tworzenie sieci powiązań. Obecnie grupa przedsiębiorców może starać się już o środki na inwestycje oraz działania marketingowe, ale musi to robić za pośrednictwem podmiotu, który wybierze do występowania w swoim imieniu. Podmiot, o którym mowa, niekoniecznie sam musi być przedsiębiorstwem. W każdym razie nie wynika to z projektu Programu. W przypadku klastrów tym reprezentującym będzie (inicjatywa klastrowa) posiadająca osobowość prawną.
Klastry to grono przedsiębiorstw, które na danym obszarze geograficznym konkurują ze sobą, ale w wybranych obszarach także współpracują. W klastrze znajdują się także jednostki naukowo-badawcze i samorządy. Klaster to zatem grupa przedsiębiorców działających w określonych warunkach, inicjatywa zaś klastrowa jest kojarzona z konkretnym podmiotem reprezentującym grupę. Zawiązanie inicjatywy to długotrwały proces uzgadniania warunków finansowania podmiotu - reprezentanta i zakresu jego działalności. Rozwinięte klastry reprezentowane są przez osobne duże spółki konsultingowe, które w zakresie swojej działalności mają wyłącznie świadczenie usług na rzecz podmiotów z klastra. Jednak pierwsze inicjatywy powoływane są na statucie organizacji pozarządowych, którego poszczególne podmioty są członkami założycielami lub dołączają do członków stowarzyszeń gospodarczych już istniejących.
Aby w obecnym okresie programowania funduszy skutecznie ubiegać się o dofinansowanie grupy przedsiębiorców, muszą oni już teraz pomyśleć o powołaniu lub wybraniu podmiotu, który będzie ich reprezentował. Obecnie w Polsce realizowanych jest wiele projektów, których celem jest wsparcie rozwoju klastrów i inicjatyw klastrowych. Największym finansowanym z Europejskiego Funduszu Społecznego jest „Program szkoleń promujących clustering”, jednak niemal w każdym województwie otrzymały także dofinansowanie mniejsze projekty wspierające pojedyncze klastry. Wsparcie klastrów znalazło swoje odzwierciedlenie we wszystkich regionalnych programach operacyjnych oraz strategiach wojewódzkich. Sama procedura wybrania podmiotu, który będzie występował w imieniu grupy przedsiębiorców, nie jest bardzo skomplikowana.
Przedsiębiorcy jednak z pewnością będą oczekiwać doradztwa w zakresie opracowania strategii rozwoju klastra, określenia roli każdego z członków klastra w strukturze, podziału kompetencji i warunków współpracy.
Marcin Ługawiak
wicedyrektor Departamentu Projektów Europejskich Doradztwo Gospodarcze DGA