W oparciu o przepisy kodeksu cywilnego przedsiębiorcy mogą przekazywać dla wybranych podmiotów darowizny pieniężne lub rzeczowe. Przepisy prawa cywilnego nie wprowadzają żadnych ograniczeń co do rodzaju podmiotu, który może być beneficjentem takiej pomocy. Jakie są jednak skutki podatkowe darowizn?
Wartość przekazanych darowizn nie jest, co do zasady, uwzględniana w rozliczeniach podatkowych przedsiębiorców w zakresie podatku dochodowego. Oznacza to, że ich wartość nie zwiększa kosztów podatkowych prowadzonej działalności. Ustawodawca jednak uznał, że wspieranie przez przedsiębiorców niektórych celów społecznych jest pożądane. Wprowadził więc do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) uregulowania zezwalające na uwzględnienie udzielanych darowizn w rozliczeniach podatkowych. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) zostały uwzględnione uregulowania analogiczne.
Zgodnie z art. 18 ustawy o CIT, część darowizn może być odliczona przez podatnika od uzyskanego dochodu. Ustawodawca uznał, że takiemu odliczeniu powinny podlegać darowizny przekazane organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Wskazana ustawa zawiera szeroki katalog zadań publicznych z zakresu pomocy społecznej, działalności charytatywnej, ochrony zdrowia, nauki, edukacji, kultury, sztuki i wielu innych dziedzin. Wspieranie ww. organizacji przez osoby prawne jest premiowane możliwością odliczenia darowizn od dochodu. Dodatkowo ustawa o CIT przewiduje, że odliczeniu od dochodu podlegają także darowizny na cele kultu religijnego.
Możliwość odliczenia darowizn na te cele obwarowano warunkami. Łączna wartość odliczeń od dochodu z tytułu przedmiotowych darowizn nie może być wyższa niż 10 proc. dochodu darczyńcy. Przekazanie darowizny musi być odpowiednio udokumentowane. Ustawa wymaga przedstawienia dowodu wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a w przypadku darowizny niepieniężnej dokumentu, z którego wynika wartość darowizny oraz oświadczenia obdarowanego o jej przyjęciu.
Ustawa o CIT ogranicza katalog podmiotów, których obdarowanie uprawnia do skorzystania z odliczenia. Obdarowanym nie mogą być podmioty prowadzące działalność gospodarczą w określonych działach gospodarki (przemysł elektroniczny, paliwowy, tytoniowy, spirytusowy itd.). Odliczenie nie przysługuje też w przypadku przekazania darowizn na rzecz osób fizycznych.
Katalog darczyńców, których obdarowanie pozwala na skorzystanie z odliczenia, został od 1 stycznia 2007 r. rozszerzony o organizacje prowadzące działalność pożytku publicznego lub podmioty im równoważne działające na terenie innego niż Polska państwa Unii Europejskiej lub państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Możliwość dokonania odliczenia darowizn na rzecz tych podmiotów uzależniona została od spełnienia dodatkowych przesłanek. Organizacja taka musi złożyć oświadczenie, że jest organizacją równoważną organizacjom, o których mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Dodatkowo musi istnieć podstawa prawna wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub ustaw, która pozwoli uzyskać polskim organom podatkowym informacje o obdarowanym.
Ustawa o CIT nie jest jedynym aktem regulującym możliwość podatkowego rozliczania darowizn. Ustawa o stosunku państwa do Kościoła katolickiego przewiduje wyłączenie z podstawy opodatkowania darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą. Warunkiem jest przedstawienie darczyńcy przez obdarowaną kościelną osobę prawną pokwitowania odbioru oraz - w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny - sprawozdania o przeznaczeniu darowizny na wskazaną działalność. Analogiczne przepisy zawierają też ustawy o stosunku państwa do kościołów innych wyznań. W tym przypadku ustawodawca zrezygnował z określenia dopuszczalnych limitów odliczeń.
