Podatnik nie zawsze musi sam składać zeznanie podatkowe. Czasami może zrobić to za niego płatnik. Niezbędne jest jednak spełnienie określonych warunków, które precyzują przepisy podatkowe. Płatnik nie podejmuje bowiem decyzji o tym, że będzie rozliczał się z fiskusem za podatnika. Do tego potrzebne jest oświadczenie osoby, która chce, aby to właśnie płatnik sporządził roczne rozliczenie podatku zamiast podatnika.
Potrzebne oświadczenie
W tym celu podatnik powinien wypełnić formularz PIT-12, stanowiący oświadczenie niezbędne dla celów dokonania rocznego obliczenia podatku dochodowego od dochodu uzyskanego przez podatnika w danym roku podatkowym. Oświadczenie takie traktuje się na równi z zeznaniem.
Płatnik, który otrzymuje oświadczenie podatnika na formularzu PIT-12, jest zobowiązany do sporządzenia rocznego obliczenia podatku od dochodu uzyskanego przez podatnika w 2006 roku. Do złożenia oświadczenia uprawnieni są poza pracownikami (osobami zatrudnionymi u płatnika) także członkowie spółdzielni, tymczasowo aresztowani lub skazani, osoby otrzymujące emerytury i renty z zagranicy za pośrednictwem płatnika, osoby otrzymujące świadczenia integracyjne przyznane na podstawie ustawy o zatrudnieniu socjalnym, a także osoby otrzymujące stypendium. Krąg podatników uprawnionych do wystąpienia z oświadczeniem PIT-12 został zatem ograniczony do osób, które otrzymują różne świadczenia za pośrednictwem płatnika. Nie są to jednak jedyne ograniczenia.
Kolejne wynikają z art. 37 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Przepis ten szczegółowo określa, jakie warunki musi spełnić podatnik, aby móc wnioskować o dokonanie rocznego obliczenia podatku przez płatnika.
PRZYKŁAD: OŚWIADCZENIE PO TERMINIE
Podatnik otrzymał od zakładu pracy informację o możliwości dokonania rocznego obliczenia podatku dochodowego. Zakład pracy jako pracodawca rozliczyłby pracownika z uzyskanych przez niego dochodów. Pracodawca poinformował pracowników o terminie, w ciągu którego należy złożyć odpowiednie oświadczenie. Jeden z pracowników chciał skorzystać z tej możliwości. Nie złożył jednak od razu oświadczenia, a potem zachorował i przebywał na zwolnieniu lekarskim do 11 stycznia. Po powrocie 12 stycznia chciał złożyć oświadczenie. Okazało się jednak, że termin już minął. Pracodawca mógł więc odmówić przyjęcia oświadczenia PIT-12 od pracownika. Powody opóźnienia w złożeniu oświadczenia, w tym także przebywanie na zwolnieniu lekarskim, nie mają tu znaczenia.
Pracodawca może jednak przyjąć oświadczenie złożone po upływie terminu i sporządzić zeznanie podatkowe w imieniu pracownika, ale będzie to jedynie wyraz jego dobrej woli. Lepiej więc, w przypadku gdy podatnik spóźni się ze złożeniem oświadczenia, upewnić się, że pracodawca rozliczy podatek w jego imieniu. Termin obliczenia podatku i złożenia zeznania przez pracodawcę mija z końcem lutego. Jeżeli więc do tego czasu pracownik nie otrzyma od pracodawcy kopii złożonego w jego imieniu zeznania (przygotowanego na formularzu PIT-40), powinien sprawdzić, czy zostało ono przygotowane. Gdyby okazało się, że mimo przyjęcia po terminie oświadczenia PIT-12 pracodawca nie dokonał obliczenia podatku, pracownik powinien samodzielnie sporządzić zeznanie podatkowe i tym samym rozliczyć się z fiskusem do końca kwietnia danego roku podatkowego.
Trzeba spełnić warunki
Z możliwości rozliczenia uzyskanych w 2006 roku dochodów mogą skorzystać podatnicy, którzy poza dochodami uzyskanymi od płatnika nie uzyskali innych dochodów (z wyjątkiem określonych w art. 28 oraz 30, 30a i 30b ustawy o PIT) i nie mają obowiązku doliczenia kwot uprzednio odliczonych z wyjątkiem zwróconej za pośrednictwem płatnika zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne. Podatnik potwierdza w oświadczeniu także to, że nie korzysta z możliwości opodatkowania dochodów łącznie z dochodami małżonka lub w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Podatnik potwierdza także to, że nie korzysta z odliczeń od dochodu i podatku (z wyjątkiem określonych w art. 37 ust. 1a pkt 2-4, czyli m.in. składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe). Oświadcza też, że nie zmniejsza podatku na zasadach określonych w art. 27d, czyli nie odlicza kwot darowizn pieniężnych przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego (od 1 stycznia 2007 r. przepis ten został uchylony, ale podatnik może skorzystać z odliczenia na mocy innego przepisu ustawy o PIT).
Łączne spełnienie wspomnianych warunków umożliwia złożenie płatnikowi PIT-12. Warto pamiętać, że oświadczenie to należy złożyć w ściśle określonym terminie. Przepisy podatkowe stanowią bowiem, że podatnik powinien złożyć płatnikowi wspomniane oświadczenie przed 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym. Czyli w przypadku dochodów uzyskanych w 2006 roku oświadczenie PIT-12 należy złożyć przed 10 stycznia 2007 r.
PRZYKŁAD: KORZYSTANIE Z ULG
Podatnik 8 stycznia złożył w swoim zakładzie pracy oświadczenie PIT-12 dla celów dokonania rocznego obliczenia podatku dochodowego od dochodu uzyskanego w 2006 roku. Pracodawca przyjął to oświadczenie. Przygotował PIT-40. Okazało się jednak, że pracownik zamierza skorzystać z ulgi odsetkowej, o czym wcześniej zapomniał. W takim przypadku sporządzenie i złożenie przez pracodawcę deklaracji PIT-40 nie oznacza, że pracownik definitywnie traci prawo do skorzystania z odliczeń, jeżeli poniósł wydatki, które uprawniają go do skorzystania z ulg. W takiej sytuacji pracownik powinien po prostu złożyć indywidualnie zeznanie podatkowe PIT-37, w którym uwzględni odliczenia. Podstawą do sporządzenia PIT-37 jest deklaracja PIT-11. W tym przypadku natomiast, podstawą do sporządzenia tego zeznania będzie PIT-40.
PRZYKŁAD: PIT DLA ZWOLNIONEGO PRACOWNIKA
Podatnik złożył pracodawcy PIT-12. Ten powinien sporządzić dla niego PIT-40 do końca lutego. Jednak w połowie miesiąca zwolnił pracownika. Zwolnienie pracownika przed upływem terminu złożenia deklaracji PIT-40 nie oznacza, że pracodawca nie musi już sporządzać dla tego pracownika rocznego obliczenia podatku. Pracodawca jest nadal związany oświadczeniem pracownika złożonym na formularzu PIT-12 i tym samym zobowiązany do dokonania rocznego rozliczenia z fiskusem w jego imieniu.
PRZYKŁAD: ZBYT NISKIE ZALICZKI NA PODATEK
Pracodawca odebrał od pracownika PIT-12 i sporządził dla niego PIT-40. Okazało się jednak, że kwota pobranych w ciągu roku zaliczek jest niższa od obliczonej kwoty podatku należnego. W takiej sytuacji różnica powinna być wpłacona do urzędu przez pracodawcę dokonującego rozliczenia podatku w imieniu pracownika. Nie oznacza to jednak, że pracodawca pokryje za pracownika tę różnicę. Wpłacona przez pracodawcę do urzędu skarbowego kwota różnicy między podatkiem wynikającym z rocznego obliczenia a sumą zaliczek pobranych w ciągu roku zostanie potrącona przez niego z wynagrodzenia pracownika za marzec.
KTO MOŻE ZŁOŻYĆ PIT-12
Oświadczenie do celów dokonania rocznego obliczenia podatku mogą złożyć: l pracownicy, l członkowie spółdzielni, l tymczasowo aresztowani lub skazani, l otrzymujący emerytury i renty z zagranicy za pośrednictwem płatnika, l otrzymujący świadczenia integracyjne, l otrzymujący stypendium.
Anna Wojda
Podstawa prawna
Art. 37 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).