Podatnik nie musi sam wypełniać formularza PIT. Może zlecić to płatnikowi. Wystarczy, jeśli złoży oświadczenie PIT-12. Powinien to zrobić najpóźniej do 10 stycznia.
Podatnik nie zawsze musi sam składać zeznanie podatkowe. Czasami może zrobić to za niego płatnik. Niezbędne jest jednak spełnienie określonych warunków, które precyzują przepisy podatkowe. Płatnik nie podejmuje bowiem decyzji o tym, że będzie rozliczał się z fiskusem za podatnika. Do tego potrzebne jest oświadczenie osoby, która chce, aby to właśnie płatnik sporządził roczne rozliczenie podatku zamiast podatnika.
Potrzebne oświadczenie
W tym celu podatnik powinien wypełnić formularz PIT-12, stanowiący oświadczenie niezbędne dla celów dokonania rocznego obliczenia podatku dochodowego od dochodu uzyskanego przez podatnika w danym roku podatkowym. Oświadczenie takie traktuje się na równi z zeznaniem.
Płatnik, który otrzymuje oświadczenie podatnika na formularzu PIT-12, jest zobowiązany do sporządzenia rocznego obliczenia podatku od dochodu uzyskanego przez podatnika w 2006 roku. Do złożenia oświadczenia uprawnieni są poza pracownikami (osobami zatrudnionymi u płatnika) także członkowie spółdzielni, tymczasowo aresztowani lub skazani, osoby otrzymujące emerytury i renty z zagranicy za pośrednictwem płatnika, osoby otrzymujące świadczenia integracyjne przyznane na podstawie ustawy o zatrudnieniu socjalnym, a także osoby otrzymujące stypendium. Krąg podatników uprawnionych do wystąpienia z oświadczeniem PIT-12 został zatem ograniczony do osób, które otrzymują różne świadczenia za pośrednictwem płatnika. Nie są to jednak jedyne ograniczenia.
Kolejne wynikają z art. 37 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Przepis ten szczegółowo określa, jakie warunki musi spełnić podatnik, aby móc wnioskować o dokonanie rocznego obliczenia podatku przez płatnika.
PRZYKŁAD: OŚWIADCZENIE PO TERMINIE
Podatnik otrzymał od zakładu pracy informację o możliwości dokonania rocznego obliczenia podatku dochodowego. Zakład pracy jako pracodawca rozliczyłby pracownika z uzyskanych przez niego dochodów. Pracodawca poinformował pracowników o terminie, w ciągu którego należy złożyć odpowiednie oświadczenie. Jeden z pracowników chciał skorzystać z tej możliwości. Nie złożył jednak od razu oświadczenia, a potem zachorował i przebywał na zwolnieniu lekarskim do 11 stycznia. Po powrocie 12 stycznia chciał złożyć oświadczenie. Okazało się jednak, że termin już minął. Pracodawca mógł więc odmówić przyjęcia oświadczenia PIT-12 od pracownika. Powody opóźnienia w złożeniu oświadczenia, w tym także przebywanie na zwolnieniu lekarskim, nie mają tu znaczenia.
Pracodawca może jednak przyjąć oświadczenie złożone po upływie terminu i sporządzić zeznanie podatkowe w imieniu pracownika, ale będzie to jedynie wyraz jego dobrej woli. Lepiej więc, w przypadku gdy podatnik spóźni się ze złożeniem oświadczenia, upewnić się, że pracodawca rozliczy podatek w jego imieniu. Termin obliczenia podatku i złożenia zeznania przez pracodawcę mija z końcem lutego. Jeżeli więc do tego czasu pracownik nie otrzyma od pracodawcy kopii złożonego w jego imieniu zeznania (przygotowanego na formularzu PIT-40), powinien sprawdzić, czy zostało ono przygotowane. Gdyby okazało się, że mimo przyjęcia po terminie oświadczenia PIT-12 pracodawca nie dokonał obliczenia podatku, pracownik powinien samodzielnie sporządzić zeznanie podatkowe i tym samym rozliczyć się z fiskusem do końca kwietnia danego roku podatkowego.
Trzeba spełnić warunki
Z możliwości rozliczenia uzyskanych w 2006 roku dochodów mogą skorzystać podatnicy, którzy poza dochodami uzyskanymi od płatnika nie uzyskali innych dochodów (z wyjątkiem określonych w art. 28 oraz 30, 30a i 30b ustawy o PIT) i nie mają obowiązku doliczenia kwot uprzednio odliczonych z wyjątkiem zwróconej za pośrednictwem płatnika zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne. Podatnik potwierdza w oświadczeniu także to, że nie korzysta z możliwości opodatkowania dochodów łącznie z dochodami małżonka lub w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Podatnik potwierdza także to, że nie korzysta z odliczeń od dochodu i podatku (z wyjątkiem określonych w art. 37 ust. 1a pkt 2-4, czyli m.in. składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe). Oświadcza też, że nie zmniejsza podatku na zasadach określonych w art. 27d, czyli nie odlicza kwot darowizn pieniężnych przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego (od 1 stycznia 2007 r. przepis ten został uchylony, ale podatnik może skorzystać z odliczenia na mocy innego przepisu ustawy o PIT).
Łączne spełnienie wspomnianych warunków umożliwia złożenie płatnikowi PIT-12. Warto pamiętać, że oświadczenie to należy złożyć w ściśle określonym terminie. Przepisy podatkowe stanowią bowiem, że podatnik powinien złożyć płatnikowi wspomniane oświadczenie przed 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym. Czyli w przypadku dochodów uzyskanych w 2006 roku oświadczenie PIT-12 należy złożyć przed 10 stycznia 2007 r.
PRZYKŁAD: KORZYSTANIE Z ULG
Podatnik 8 stycznia złożył w swoim zakładzie pracy oświadczenie PIT-12 dla celów dokonania rocznego obliczenia podatku dochodowego od dochodu uzyskanego w 2006 roku. Pracodawca przyjął to oświadczenie. Przygotował PIT-40. Okazało się jednak, że pracownik zamierza skorzystać z ulgi odsetkowej, o czym wcześniej zapomniał. W takim przypadku sporządzenie i złożenie przez pracodawcę deklaracji PIT-40 nie oznacza, że pracownik definitywnie traci prawo do skorzystania z odliczeń, jeżeli poniósł wydatki, które uprawniają go do skorzystania z ulg. W takiej sytuacji pracownik powinien po prostu złożyć indywidualnie zeznanie podatkowe PIT-37, w którym uwzględni odliczenia. Podstawą do sporządzenia PIT-37 jest deklaracja PIT-11. W tym przypadku natomiast, podstawą do sporządzenia tego zeznania będzie PIT-40.
PRZYKŁAD: PIT DLA ZWOLNIONEGO PRACOWNIKA
Podatnik złożył pracodawcy PIT-12. Ten powinien sporządzić dla niego PIT-40 do końca lutego. Jednak w połowie miesiąca zwolnił pracownika. Zwolnienie pracownika przed upływem terminu złożenia deklaracji PIT-40 nie oznacza, że pracodawca nie musi już sporządzać dla tego pracownika rocznego obliczenia podatku. Pracodawca jest nadal związany oświadczeniem pracownika złożonym na formularzu PIT-12 i tym samym zobowiązany do dokonania rocznego rozliczenia z fiskusem w jego imieniu.
PRZYKŁAD: ZBYT NISKIE ZALICZKI NA PODATEK
Pracodawca odebrał od pracownika PIT-12 i sporządził dla niego PIT-40. Okazało się jednak, że kwota pobranych w ciągu roku zaliczek jest niższa od obliczonej kwoty podatku należnego. W takiej sytuacji różnica powinna być wpłacona do urzędu przez pracodawcę dokonującego rozliczenia podatku w imieniu pracownika. Nie oznacza to jednak, że pracodawca pokryje za pracownika tę różnicę. Wpłacona przez pracodawcę do urzędu skarbowego kwota różnicy między podatkiem wynikającym z rocznego obliczenia a sumą zaliczek pobranych w ciągu roku zostanie potrącona przez niego z wynagrodzenia pracownika za marzec.
KTO MOŻE ZŁOŻYĆ PIT-12
Oświadczenie do celów dokonania rocznego obliczenia podatku mogą złożyć: l pracownicy, l członkowie spółdzielni, l tymczasowo aresztowani lub skazani, l otrzymujący emerytury i renty z zagranicy za pośrednictwem płatnika, l otrzymujący świadczenia integracyjne, l otrzymujący stypendium.
Anna Wojda
Podstawa prawna Art. 37 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
