Przepisy rozporządzenia ministra finansów zwalniają z VAT dzierżawę gruntów na cele rolnicze. Nie powinno się natomiast stosować zwolnienia do dzierżawionych budynków położonych na tych gruntach.
Odpłatne świadczenie usług, w tym dzierżawa i najem gruntów oraz budynków i budowli, podlega opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.). Podstawowa stawka przy opodatkowaniu świadczenia usług wynosi 22 proc. Jednak w rozporządzeniu ministra finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. określono niektóre zwolnienia od VAT. Zwolnieniem została m.in. objęta – zgodnie z par. 8 ust. 1 pkt 4 – dzierżawa gruntów na cele rolnicze. Zgodnie natomiast z art. 2 pkt 15 ustawy o VAT, przez działalność rolniczą rozumie się m. in. produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, a także świadczenie usług rolniczych – wyjaśniają eksperci z Europejskiego Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej.
Regulacje z pozoru jasne
Regulacje prawne odnoszące się do dzierżawy nieruchomości na cele rolnicze wydają się być jasne i przejrzyste jedynie z pozoru. Świadczą o tym m.in. pojawiające się wątpliwości podatników, którym odpowiada wiele wydanych w tym zakresie interpretacji urzędów skarbowych. Organy podatkowe nie przyjmują niestety jednolitego stanowiska w tej sprawie, dlatego interpretacjom tym warto przyjrzeć się bliżej.
Należy podkreślić, że przepisy nie definiują pojęcia cele rolnicze. Dla ich zdefiniowania Drugi Śląski Urząd Skarbowy w Bielsku-Białej (PP/443-149/05/SJ-57050) wskazał, że uwzględnić należy regulacje prawne zawarte w innych aktach prawnych. I tak, według ustawy o gruntach rolnych i leśnych, grunty rolne to grunty określone w ewidencji gruntów jako użytki rolne. Z kolei zgodnie z ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym, będą to nieruchomości położone na obszarach przeznaczonych w planach miejscowego zagospodarowania przestrzennego na cele rolnicze. Na podstawie kodeksu cywilnego natomiast gruntami rolnymi są nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia na nich działalności wytwórczej w rolnictwie. Na podstawie regulacji zawartej w ustawie o podatku rolnym opodatkowaniu tym podatkiem podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów jako użytki rolne lub grunty zadrzewione i zakrzewione na gruntach rolnych. W oparciu o powołane przepisy urząd stworzył definicję, w myśl której gruntem przeznaczonym na cele rolnicze jest nieruchomość rolna (grunt rolny), która jest lub może być wykorzystywana do produkcji roślinnej (ogrodniczej, sadowniczej) lub zwierzęcej, położona na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele rolnicze.
Ważne! Grunty, które w planie zagospodarowania przestrzennego posiadają przeznaczenie rolnicze, a faktycznie wydzierżawione zostały na podstawie zawartej umowy np. na place składowe czy reklamę, powinny zostać opodatkowane 22-proc. stawką VAT
Chybiona definicja
Wydaje się to jednak definicja chybiona – podkreślają specjaliści z Europejskiego Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej. Należałoby bowiem przyjąć, że do skorzystania z prawa do zwolnienia nie jest konieczne wyczerpanie wszystkich przedstawionych wyżej przesłanek, a przede wszystkim wydaje się, iż nie jest konieczne przeznaczenie gruntu w planie zagospodarowania przestrzennego na cele rolnicze. Takie stanowisko zajęły m.in. Urząd Skarbowy w Puławach (US. IV-406/10/2005/VAT), Urząd Skarbowy w Gostyninie (1405 UPP-443/7/2006/AJ), Pierwszy Urząd Skarbowy w Szczecinie (IUS. PP-1/443/48/2004) i Urząd Skarbowy w Jaworze (PP-443/TP-659/04).
Zgodnie z tymi interpretacjami, dzierżawione grunty podlegają zwolnieniu, nawet jeżeli zostały zakwalifikowane jako zurbanizowane tereny niezabudowane albo geodezyjnie sklasyfikowane jako tereny budowlane – naturalnie o ile są aktualnie wykorzystywane na cele rolnicze. Natomiast grunty, które w planie zagospodarowania przestrzennego posiadają przeznaczenie rolnicze, a faktycznie wydzierżawione zostały na podstawie zawartej umowy np. na place składowe czy reklamę, powinny zostać opodatkowane stawką VAT 22 proc. Takie stanowisko zasługuje na aprobatę – nie można bowiem odbierać przyznanego przez ustawodawcę prawa do skorzystania ze zwolnienia tylko ze względu na odmienne przeznaczenie terenu (wg prawa miejscowego), podczas gdy podatnik rzeczywiście prowadziłby na nim działalność rolniczą.
Zatem należy powtórnie podkreślić, że w celu skorzystania ze zwolnienia nie ma wymogu łącznego spełnienia wszystkich wymienionych przez bielski urząd skarbowy przesłanek. Przeznaczenie dzierżawionych gruntów na cele rolnicze może wynikać z planu zagospodarowania przestrzennego albo ich aktualnego wykorzystania w działalności rolniczej. Należałoby ponadto stanąć na stanowisku, że potencjalna możliwość wykorzystania gruntów na cele rolnicze będzie dla organu podatkowego przesłanką niewystarczającą do zastosowania zwolnienia.
DZIAŁALNOŚĆ ROLNICZA W USTAWIE O VAT
Przez działalność rolniczą rozumie się m.in. produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, a także świadczenie usług rolniczych.
Krzysztof Tomaszewski