By zarobić na wzroście cen złota, ropy naftowej albo azjatyckich akcji, nie trzeba ryzykować ich zakupu. Lokata inwestycyjna uwalnia od ryzyka utraty kapitału.
Majowy spadek wartości jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych pokazał, że zyski z inwestycji w jednostki uczestnictwa funduszy mogą się szybko zmniejszyć. A co gorsza, może się okazać, że zmniejszył się zainwestowany w TFI kapitał. Do inwestorów, którzy chcą uniknąć takiej sytuacji, skierowane są oferty depozytowo-inwestycyjne, gwarantujące zwrot zainwestowanego kapitału przy jednoczesnej możliwości osiągnięcia wysokiego zysku. Produkty takie określane są jako strukturyzowane czy lokaty inwestycyjne lub lokaty gwarantowane bądź obligacje strukturyzowane.
Zysk niepewny, ale bez ryzyka
Konstrukcja inwestycji oparta jest na instrumentach pochodnych, dzięki czemu można osiągnąć dochód w zależności od tego, jak będzie się kształtowała cena instrumentu bazowego.
Załóżmy, że otwieramy lokatę inwestycyjną na 1,5 roku, opartą o cenę złota. Przy najprostszej konstrukcji zysk z takiej lokaty zostanie wypłacony, o ile cena złota wzrośnie w tym czasie. Jeżeli tak się nie stanie, inwestor otrzyma zwrot kapitał. Zaleta w porównaniu z bezpośrednią inwestycją jest taka, że gdyby cena kruszcu w tym czasie spadła, inwestor straciłby część kapitału.
Produkty strukturyzowane znajdują się pomiędzy bezpiecznymi instrumentami finansowymi dającymi gwarancje kapitału, a przy tym blisko instrumentów dających niepewny, ale i nieograniczony zysk lub stratę.
Produkty strukturyzowane są bardzo popularne w Europie, Stanach Zjednoczonych i Azji, gdzie zwrot z tradycyjnych depozytów był na niskim poziomie i już wcześniej inwestorzy zaczęli poszukiwać specjalnych form inwestycji. Zapotrzebowanie na tego typu produkty największe jest we Włoszech i w Niemczech. Szacuje się, że w Polsce, z uwagi na niskie stopy procentowe i niepewność na rynku akcji, rynek lokat inwestycyjnych będzie się szybko rozwijał. Zauważyły to już zagraniczne banki inwestycyjne.
Z uwagi na fakt, że wycena produktów pochodnych może być oparta o dowolne instrumenty, takie jak indeksy giełdowe, poszczególne akcje, obligacje, ceny surowców, kursy walut, stopy procentowe, raitingi różnych krajów, wyceny funduszy, a nawet warunki pogodowe, możliwości oferowania bardzo zróżnicowanych lokat są ogromne.
Możliwe są również różne sposoby liczenia zysku. Może to być średnia wartość w badanych okresach (tzw. datach pomiaru), zysk może być wyliczany przez porównanie stanu początkowego ze stanem na końcu okresu lokaty lub może być wypłacany za każdy dzień, w którym wycena danego instrumentu znajdowała się w określonym przedziale.
Banki inwestycyjne, w tym również współpracujące z nimi banki działające na rynku polskim, są bardzo elastyczne i dla kwot od 1 mln zł są skłonne ułożyć dla klienta jego wymarzoną kombinację instrumentów bazowych. Zresztą już oferowane na polskim rynku produkty strukturyzowane są czasami oparte na koszyku kilku instrumentów bazowych. Samodzielne stworzenie takiego portfela inwestycyjnego wymagałoby od inwestora wiele pracy, a koszty transakcyjne z pewnością byłyby bardzo duże. Nie wspominając już o konieczności rozliczenia się z fiskusem i dodatkowych formalnościach, jakich należy dopełnić przy uzyskiwaniu dochodów zagranicą.
Zalety różnych form prawnych
Produkty strukturyzowane mogą przyjmować w Polsce różne formy prawne, takie jak lokaty bankowe, bankowe papiery wartościowe, obligacje strukturyzowane, certyfikaty funduszy inwestycyjnych zamkniętych, polisy ubezpieczeniowe. Każda z tych form podlega innym regulacjom prawnym i dzięki temu daje różne dodatkowe korzyści.
Środki ulokowane w formie lokat bankowych czy strukturyzowanych certyfikatach depozytowych są gwarantowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Dzięki udostępnianiu produktów strukturyzowanych w formie polis ubezpieczeniowych, środki zgromadzone na nich nie podlegają egzekucji komorniczej do 75 proc. wartości. Nie podlegają również dziedziczeniu. Atutami produktów oferowanych w formie funduszy inwestycyjnych zamkniętych i obligacji jest możliwość dopuszczenia ich do publicznego obrotu.
To duża zaleta, bo na razie większość oferowanych na polskim rynku lokat strukturyzowanych jest dostępna tylko w określonych terminach subskrypcji. Jednak można się spodziewać, że wraz z rozwojem rynku dojdzie do handlu danymi produktami na giełdzie lub wtórnego obrotu prowadzonego przez oferujące je banki, dzięki czemu można będzie zainwestować kapitał w dowolnym terminie.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Marcin Kobus
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego