REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak wycenić aktywa finansowe z uwzględnieniem utraty ich wartości

REKLAMA

Ocena ewentualnej utraty wartości aktywów finansowych wymaga posiadania odpowiednich informacji zewnętrznych, na podstawie których dokonuje się oszacowania ich rzeczywistej wartości. W niektórych przypadkach dostępne dane wymagane do oszacowania utraty wartości składnika aktywów finansowych mogą być ograniczone lub nieodpowiednie.
Niestety, ocenie nie sprzyjają przepisy rachunkowości: ani w ustawie, ani w rozporządzeniu MF w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych, ani nawet w MSR nr 39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena”, nie znajdziemy kompletnej listy przesłanek utraty wartości. Każda regulacja zawiera jednak pewne wskazówki, które warto kompleksowo rozpatrzyć.
Jeżeli sprawozdanie finansowe jednostki podlega corocznemu badaniu, do aktywów finansowych zaliczanych do instrumentów finansowych ma o­na obowiązek stosować przepisy rozporządzenia MF. Inne jednostki podlegają przepisom ustawy o rachunkowości.
Warto zaznaczyć, że nawet jeżeli rozporządzenie MF powstało na zasadach określonych w MSR nr 39, jego zasady w pewnym stopniu różnią się od zasad określonych w tym dokumencie. Istotna rozbieżność występuje między przepisami rozporządzenia MF i MSR nr 39 a przepisami ustawy o rachunkowości. Wynika to z tego, że w ustawie zawarte są ogólnie stosowane przepisy do całej kategorii aktywów finansowych.

Do aktywów finansowych zalicza się składniki spełniające warunki ustawy o rachunkowości:
aktywa pieniężne – krajowe środki pieniężne, waluty obce, dewizy, inne aktywa finansowe, w tym w szczególności naliczone odsetki od aktywów finansowych,
instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki – udziały, akcje, prawa do akcji, warianty na akcje, kwity depozytowe,
prawo do otrzymania aktywów pieniężnych lub prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach – obligacje, instrumenty pochodne i złożone, instrumenty finansowe dłużne.

O ile jednak przepisy ustawy obejmują wszystkie aktywa finansowe, o tyle rozporządzenie MF i MSR nr 39 odnoszą się tylko do jednej ich kategorii – do instrumentów finansowych. Do instrumentów finansowych nie zalicza się udziałów i akcji w jednostkach podporządkowanych oraz środków pieniężnych i innych aktywów pieniężnych. Do tych składników aktywów finansowych stosuje się przepisy ustawy.

Początkowe ujęcie

Termin ujmowania aktywów finansowych oraz ich wycena zależą od tego, czy dany składnik aktywów finansowych należy do instrumentów finansowych, czy nie.
Aktywa finansowe niezaliczone do instrumentów finansowych ujmuje się w księgach według ceny nabycia.


Tabela 1. Termin ujęcia i wycena początkowa instrumentów finansowych
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wycena bilansowa

Składniki aktywów finansowych po początkowym ich ujęciu w księgach rachunkowych, nie później niż na koniec okresu sprawozdawczego, podlegają wycenie bilansowej.

Wycena aktywów finansowych zaliczonych do instrumentów finansowych, tj.:
• aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu,
• udzielonych pożyczek i należności własnych,
• aktywów finansowych utrzymywanych do terminu wymagalności, oraz
• aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży
następuje w wiarygodnie ustalonej wartości godziwej bez pomniejszania o koszty transakcji.

Za wiarygodną wartość godziwą uznaje się wartości przedstawione w tabeli 2.

Tabela 2. Wiarygodna wartość godziwa instrumentów finansowych
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Skutki wyceny, zarówno według rozporządzenia MF, jak i MSR nr 39, wpływają na przychody lub koszty finansowe.
Skutki wyceny aktywów dostępnych do sprzedaży według MSR nr 39 mogą być też odnoszone na kapitał z aktualizacji wyceny.

Zasada wyceny w wartości godziwej nie obejmuje:
• pożyczek udzielonych i należności własnych, których jednostka nie przeznacza do sprzedaży,
• aktywów finansowych utrzymywanych do terminu wymagalności,
• składników aktywów finansowych, dla których nie istnieje cena rynkowa ustalona w aktywnym obrocie regulowanym albo których wartość godziwa nie może być ustalona w inny wiarygodny sposób,
• składników aktywów finansowych objętych zabezpieczeniem (pozycji zabezpieczanych).


UWAGA!
Należy pamiętać, iż MSR nr 39 w pewnych przypadkach do poszczególnych kategorii instrumentów finansowych stosuje inne nazewnictwo.
Zasady wyceny niezaliczonych do instrumentów finansowych aktywów finansowych określa ustawa.

Tabela 3. Wycena bilansowa aktywów finansowych niebędących instrumentami finansowymi
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Utrata wartości

Przy wycenie bilansowej uwzględnia się przesłanki utraty wartości. W razie utraty wartości aktywów finansowych ich wartość aktualizuje się stosując określone w ustawie o rachunkowości zasady ujęcia odpisów z tego tytułu.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści.
Odpisy odnosi się na pozostałe koszty operacyjne lub do kosztów finansowych w zależności od rodzaju składnika aktywów finansowych.
W przypadku aktywów finansowych wycenionych według cen rynkowych może nastąpić przeszacowanie ich wartości do wyższej ceny rynkowej. Skutki tego przeszacowania odnosi się na kapitał z aktualizacji wyceny. Jeżeli wcześniej takie przeszacowanie miało miejsce, odpis z tytułu utraty wartości w pierwszej kolejności zmniejsza ten kapitał i dopiero ewentualne dalsze odpisy zalicza się do kosztów finansowych.
Rozporządzenie MF też powołuje się na definicję ustawy w zakresie utraty wartości. Dodatkowo określa jednak sposoby rozliczenia utraty wartości dla różnych grup aktywów finansowych.

Tabela 4. Utrata wartości poszczególnych grup aktywów finansowych
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Definicja utraty wartości w MSR nr 39 różni się od definicji regulacji polskiej. W myśl MSR nr 39 utrata wartości nastąpi wtedy, gdy istnieją obiektywne dowody, że dany składnik aktywów w przyszłości nie przyniesie oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych.

UWAGA!
MSR nr 39 podkreśla obiektywizm tej oceny. Nie pozwala na ujmowanie strat oczekiwanych ze względu na stopień prawdopodobieństwa ich występowania.
Obiektywnymi dowodami utraty wartości zgodnie z MSR nr 39 są:
• znaczące trudności finansowe emitenta lub dłużnika,
• niedotrzymanie warunków umowy, np. niespłacenie albo zaleganie ze spłaceniem odsetek lub nominału,
• przyznanie pożyczkobiorcy przez pożyczkodawcę, ze względów ekonomicznych lub prawnych wynikających z trudności finansowych pożyczkobiorcy, udogodnienia, którego w innym przypadku pożyczkodawca by nie udzielił,
• wysokie prawdopodobieństwo upadłości lub innej reorganizacji finansowej pożyczkobiorcy,
• zanik aktywnego rynku na dany składnik aktywów finansowych ze względu na trudności finansowe lub
• obserwowane dane wskazujące na możliwy do zmierzenia spadek oszacowanych przyszłych przepływów pieniężnych związanych z grupą aktywów finansowych od momentu początkowego ich ujęcia, mimo że nie można jeszcze ustalić spadku pojedynczego składnika grupy aktywów finansowych.

Przykład
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

UWAGA!
Należy pamiętać, że rozporządzenie MF tylko w przypadku aktywów finansowych zezwala na rozliczenie skutków wyceny z kapitałem z aktualnej wyceny. Zgodnie z jego przepisami rozliczenie może nastąpić również wynikowo, na co nie zezwalają przepisy MSR nr 39.

•  art. 28 ust. 1 i 7, art. 35 ust. 4, art. 35a ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 265, poz. 2252
•  § 4, 5, 13–16 i 24 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych – Dz.U. Nr 149, poz. 1674; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 256, poz. 2146
•  § 48 i 58–70 MSR nr 39 – „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena”

Gyöngyvér Takáts
ekspert w zakresie rachunkowości, pracownik redakcji
Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ceny 2025: Ile kosztuje wykończenie mieszkania (pod klucz) u dewelopera?

Czy deweloperzy oferują wykończenie mieszkań pod klucz? W jakiej cenie? Jak wielu nabywców się na nie decyduje? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Unijne rozporządzenie DORA już obowiązuje. Które firmy muszą stosować nowe przepisy od 17 stycznia 2025 r.?

Od 17 stycznia 2025 r. w Unii Europejskiej zaczęło obowiązywać Rozporządzenie DORA. Objęte nim podmioty finansowe miały 2 lata na dostosowanie się do nowych przepisów w zakresie zarządzania ryzykiem ICT. Na niespełna miesiąc przed ostatecznym terminem wdrożenia zmian Europejski Bank Centralny opublikował raport SREP (Supervisory Review and Evaluation Process) za 2024 rok, w którym ze wszystkich badanych aspektów związanych z działalnością banków to właśnie ryzyko operacyjne i teleinformatyczne uzyskało najgorsze średnie wyniki. Czy Rozporządzenie DORA zmieni coś w tym zakresie? Na to pytanie odpowiadają eksperci Linux Polska.

Kandydaci na prezydenta 2025 [Sondaż]

Którzy kandydaci na prezydenta w 2025 roku mają największe szanse? Oto sondaż Opinia24. Procenty pierwszej trójki rozkładają się następująco: 35,3%, 22,1% oraz 13,2%.

E-doręczenia: 10 najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi

E-doręczenia funkcjonują od 1 stycznia 2025 roku. Przedstawiamy 10 najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi ekspertki. Jakie podmioty muszą posiadać adres do e-doręczeń? Czy w przypadku braku odbioru przesyłek z e-doręczeń w określonym czasie będzie domniemanie doręczenia?

REKLAMA

Brykiety drzewne czy drewno kawałkowe – czym lepiej ogrzewać dom i ile to kosztuje? Zestawienie kaloryczności gatunków drewna

Każdy rodzaj paliwa ma swoje mocne strony. Polska jest jednym z większych producentów brykietów w Europie i znaleźć u nas można bardzo szeroką ich gamę. Brykietowanie to proces, który nadaje drewnu nową strukturę, zagęszcza je. Brykiet tej samej wielkości z trocin dębowych ma taką samą wagę jak z trocin sosnowych czy świerkowych. Co więcej, brykiet z trocin iglastych ma wyższą wartość kaloryczną, ponieważ drewno iglaste, niezależnie od lekkiej wagi, tak naprawdę jest bardziej kaloryczne od liściastego. Do tego jeśli porównamy polano i brykiet o tej samej objętości, to brykiet jest cięższy od drewna.

Ratingi ESG: katalizator zmian czy iluzja postępu?

Współczesny świat biznesu coraz silniej akcentuje znaczenie ESG jako wyznacznika zrównoważonego rozwoju. W tym kontekście ratingi ESG odgrywają kluczową rolę w ocenie działań firm na polu odpowiedzialności środowiskowe, społecznej i zarządzania. Ale czy są one rzeczywistym impulsem do zmian, czy raczej efektowną fasadą bez głębszego wpływu na biznesową rzeczywistość? Przyjrzyjmy się temu bliżej.

Transfer danych osobowych do Kanady – czy to bezpieczne? Co na to RODO?

Kanada to kraj, który kojarzy się nam z piękną przyrodą, syropem klonowym i piżamowym shoppingiem. Jednak z punktu widzenia RODO Kanada to „państwo trzecie” – miejsce, które nie podlega bezpośrednio unijnym regulacjom ochrony danych osobowych. Czy oznacza to, że przesyłanie danych na drugi brzeg Atlantyku jest ryzykowne?

Chiński model AI (DeepSeek R1) tańszy od amerykańskich a co najmniej równie dobry. Duża przecena akcji firm technologicznych w USA

Notowania największych amerykańskich firm związanych z rozwojem sztucznej inteligencji oraz jej infrastrukturą zaliczyły ostry spadek w poniedziałek, w związku z zaprezentowaniem tańszego i wydajniejszego chińskiego modelu AI, DeepSeek R1.

REKLAMA

Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka a dokumentacja pracownicza rodzica. MRPiPS odpowiada na ważne pytania

Po co pracodawcy dostęp do całości orzeczenia o niepełnosprawności dziecka? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiedziało na wątpliwości Rzeczniczki Praw Dziecka. Problem dotyczy dokumentowania prawa do dodatkowego urlopu wychowawczego rodzica dziecka z niepełnosprawnością.

2500 zł dla nauczyciela (nie każdego) - na zakup laptopa. MEN: wnioski do 25 lutego 2025 r. Za droższy model trzeba będzie dopłacić samemu

Nauczyciele szkół ponadpodstawowych i klas I-III szkół podstawowych mogą od poniedziałku 27 stycznia 2025 r. składać wnioski o bon na zakup sprzętu w programie "Laptop dla nauczyciela" – poinformowali ministra edukacji Barbara Nowacka i wicepremier, minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Na złożenie wniosków nauczyciele mają 30 dni (do 25 lutego 2025 r. – PAP), kolejne 30 dni przeznaczone będzie na ich rozpatrzenie. Bony mają być wręczane w miesiącach kwiecień-maj 2025 r., a wykorzystać je będzie można do końca 2025 roku.

REKLAMA