Po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej znacząco wzrosły kontakty polskich firm z zagranicznymi kontrahentami. Polskie banki rozszerzyły swoją ofertę w zakresie płatności międzynarodowych.
Najpopularniejszą usługą bankową wykorzystywaną w transakcjach międzynarodowych jest polecenie wypłaty na zagranicę (przelew zagraniczny). Z usługi tej korzystają zarówno przedsiębiorstwa (wykonywanie płatności za towary i usługi w obrocie międzynarodowym), jak i klienci indywidualni. W tym drugim przypadku przelewy zagraniczne mogą być wykorzystywane jako jedna z form płatności za towary kupione w internecie.
Przelewy zagraniczne są realizowane za pomocą międzynarodowego systemu łączności bankowej SWIFT. Jest to elektroniczny system łączności bankowej, za pośrednictwem którego realizowane są zarówno płatności wysyłane za granicę, jak i przychodzące z zagranicy.
Zlecenie przelewu
Złożone w banku zlecenie przelewu jest kierowane do zagranicznego banku pośredniczącego, który przekazuje instrukcję płatniczą (polecenie wypłaty) do banku odbiorcy (beneficjenta). Na drodze między bankiem zleceniodawcy a bankiem odbiorcy może wystąpić kilka banków pośredniczących. Każdy z nich może pobrać opłatę za pośrednictwo. Dlatego też decydując się na wykonanie przelewu zagranicznego powinniśmy wybrać taki bank, który bezpośrednio współpracuje (jest jego korespondentem) z bankiem zagranicznym. Jeżeli nie ma takiej możliwości, liczba banków pośredniczących powinna być jak najmniejsza.
Na dyspozycji wystawienia polecenia wypłaty na zagranicę należy podać następujące dane:
• dane banku odbiorcy: nazwę, jego kod SWIFT (BIC) oraz adres,
• dane odbiorcy: numer rachunku w banku odbiorcy (w formacie IBAN), imię i nazwisko lub nazwę firmy (nazwę) oraz adres
• tytuł prawny dyspozycji zgodnie z wymogami prawa dewizowego.
IBAN (International Bank Account Number) to międzynarodowy format numeru rachunku bankowego obowiązujący na terenie UE na mocy regulacji 2560/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady o płatnościach transgranicznych z 19 grudnia 2001 roku oraz w innych krajach spoza UE. Przed wysłaniem płatności na zagranicę należy sprawdzić, czy numer rachunku, na który będą przekazywane pieniądze, jest poprawny. Weryfikacji poprawności formatu rachunku można dokonać np. na stronie internetowej: www.dlafirmy.bzwbk.pl/12770.
W przypadku stwierdzenia niezgodności należy skontaktować się z odbiorcą płatności celem uzyskania poprawnego numeru rachunku. Podanie numeru niezgodnego z obowiązującym formatem może skutkować opóźnieniem w wykonaniu płatności bądź jej zwrotem do zleceniodawcy (opcje płatne). Natomiast jeżeli klient poda rachunek odbiorcy w innym formacie niż obowiązujący IBAN, może zostać dodatkowo obciążony przez bank opłatą.
Koszty transakcji
Koszty związane z poleceniem wypłaty są uzależnione od kilku czynników. Możemy do nich zaliczyć:
• typ płatności (wysyłana lub otrzymywana),
• stronę pokrywającą koszty płatności (odbiorca, zleceniodawca lub odbiorca i zleceniodawca),
• walutę i kwotę płatności,
• rodzaj płatności (standardowa, a dla euro i dolarów również pilna i ekspresowa).
W pierwszym przypadku coraz więcej banków rezygnuje z pobierania opłaty za przelewy przychodzące. Natomiast banki pobierają opłaty za przelewy wychodzące. Sposób ich rozliczenia jest ustalany przez zleceniodawcę w momencie składania zlecania przelewu zagranicznego.
Podział kosztów przelewu powinien zostać uzgodniony między kontrahentami jeszcze przed zleceniem wykonania płatności. W większości przypadków koszty te są pokrywane przez zleceniodawcę. W takiej sytuacji koszt przelewu zagranicznego zostanie pobrany od zleceniodawcy w momencie składania zlecenia. Jednak rozliczenie ewentualnych kosztów banków pośredniczących może odbyć się na dwa sposoby:
• bank obciąży zleceniodawcę opłatą przy składania zlecenia (ryczałt lub dodatkowa prowizja procentowa od kwoty przelewu) lub
• po rozliczeniu transakcji i otrzymaniu stosownych informacji z banków zagranicznych.
W drugim przypadku podmiot dokonujący płatności, zapłaci za faktyczne prowizje banków pośredniczących (jeżeli wystąpią). Jeżeli opłata za przelew stanowi odsetek wartości płatności to istotna będzie również jej kwota. Banki często określają minimalny oraz maksymalny koszt wykonania takiego przelewu. Innym sposobem pobrania opłaty jest prowizja stała, która jest niezależna od kwoty przelewu.
Płatność zagraniczna może zostać zrealizowana w trzech trybach (zależne to jest od banku, z usług którego korzystamy) jako płatność:
• standardowa – realizacja następuje z datą spot, oznacza to, że zlecenie jest wykonywane z datą waluty „za dwa dni robocze”, licząc od dnia złożenia dyspozycji, pod warunkiem że zlecenie zostało złożone przed godziną 13.00 (godzina ta może być różna w poszczególnych bankach); zlecenia złożone po tej godzinie są traktowane jak złożone w dnu następnym,
• pilna – płatność zostanie zrealizowana z datą waluty „jutro”,
•ekspresowa – realizacja płatności następuje z datą waluty „dzisiaj”.
Za płatności pilne oraz ekspresowe banki naliczają dodatkowe opłaty.
Stosowane kursy walut
Do wykonania przelewu zagranicznego nie jest konieczne posiadanie rachunku walutowego. Firma może w tym celu wykorzystać złotowy rachunek bieżący, z którego zostaną pobrane środki do przelewu. W takim wypadku (do przewalutowania np. ze złotówek na euro) zostanie zastosowany kurs sprzedaży dla dewiz (euro) obowiązujący w dniu składania zlecenia.
Natomiast dla transakcji polecenia wypłaty otrzymanego z zagranicy stosuje się kurs kupna dla dewiz. Uznanie klienta następuje według kursu kupna obowiązującego w momencie wpływu środków na rachunek bankowy. Kursy walut podawane są w tabeli kursów umieszczonych na stronie internetowej banku oraz dostępne są w jego placówkach.
STRONY WYSTĘPUJĄCE W POLECENIU WYPŁATY
• zleceniodawca – podmiot, na życzenie którego jest wystawiane polecenie wypłaty na zagranicę,
• beneficjent – podmiot, któremu wypłacana jest określona kwota pieniężna,
• bank zleceniodawcy – bank, który przyjmuje od zleceniodawcy dyspozycję wystawienia polecenia wypłaty,
• bank beneficjenta – bank rozliczający z beneficjentem otrzymane polecenie wypłaty,
• bank pośredniczący (opcjonalnie) – bank (banki), przez który bank zleceniodawcy kierują polecenie wypłaty do banku beneficjenta.
