Usługi bancassurance po dynamicznym rozwoju na rynkach zachodniej Europy pojawiły się również na rynku polskim. W ramach bancassurance firmy ubezpieczeniowe i banki łączą swoje usługi i oferują je klientom w pakietach.
Dla przedsiębiorców oznacza to wymierne korzyści w postaci m.in. zwiększenia bezpieczeństwa prowadzonego biznesu, łatwiejszego dostępu do kapitału oraz teoretycznie niższych kosztów. Korzystanie z tych usług (pakietów) można polecić szczególnie przedsiębiorcom prowadzącym małe firmy, którzy są zainteresowani obniżeniem kosztów związanych z usługami bankowymi i ubezpieczeniowymi.
Bancassurance polega na współpracy banków z towarzystwami ubezpieczeniowymi. W ramach tej współpracy oferują one jednocześnie usługi bankowe i ubezpieczeniowe. Pierwsze usługi bancassurance zostały zaoferowane klientom w Anglii i Francji w latach sześćdziesiątych XX w. Wraz z usługami bankowymi banki zaczęły oferować klientom ubezpieczenia na życie. Jednak wraz z rozwojem i wzrostem popularności takich pakietów w ramach bancassurance zaczęto oferować również pakiety ubezpieczeń majątkowych.
Bancassurance zazwyczaj jest utożsamiane ze świadczeniem usług ubezpieczeniowych w oddziałach banków. Jednak w praktyce istnieje również sytuacja odwrotna, czyli możliwość korzystania z usług banków za pośrednictwem firm ubezpieczeniowych.
Do kogo kierowana jest usługa
Szczególnie zainteresowani rozwojem usług bancassurance i ułatwionym sposobem ich zakupu mogą być właściciele małych przedsiębiorstw oraz osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. W przypadku małych przedsiębiorstw z usług tych powinni korzystać przede wszystkim właściciele firm rodzinnych, którzy chcą na przykład uchronić swoich spadkobierców przed spłatą zobowiązań wobec banku (spłata kredytu po śmierci kredytobiorcy).
Natomiast osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą mogą skorzystać z usług bancassurance już w momencie otwierania rachunku w banku (na początku prowadzenia działalności gospodarczej). Coraz więcej banków oferuje dodatkowy pakiet do konta, w postaci ubezpieczenia np. od następstw nieszczęśliwych wypadków (NWW) lub zagubienia karty płatniczej.
Przykład 1
Pan Jan zajmuje się usługami gastronomicznymi. Zaopatruje się głównie w hurtowniach typu „cash and carry”. Jednak bardzo często zdarza się, że nie posiada wystarczającej gotówki na dokonanie niezbędnych zakupów. W związku z tym postanowił skorzystać z usług swojego banku i zaopatrzyć się w kartę kredytową. Karta umożliwia dokonywanie płatności za zakupy do wysokości 20 000 zł. Dodatkowo w pakiecie pan Jan otrzymał ubezpieczenie od kradzieży karty i nieupoważnionego użycia. Ubezpieczenie takie zwiększa jego pewność, że nie będzie musiał spłacać zobowiązań zaciągniętych przez osoby trzecie, np. w wyniku kradzieży i nieuzasadnionego użycia karty płatniczej.
Usługi bancassurance dostępne w Polsce
Dominującą usługą bancassurance w naszym kraju jest ubezpieczenie kredytu bankowego. Dotyczy ono zazwyczaj ryzyka niewywiązania się ze spłaty zaciągniętego zobowiązania. Często ubezpieczenie zastępuje wtedy inne zabezpieczenia (zastaw, hipoteka), których nie może przedstawić mały przedsiębiorca.
Dodatkowo bank może zaoferować przedsiębiorcy ubezpieczenie rachunku bieżącego i karty płatniczej. W skład ubezpieczenia rachunku bieżącego wchodzi standardowo polisa od następstw nieszczęśliwych wypadków, która jest często polisą bezkosztową. Natomiast ubezpieczenie karty płatniczej może obejmować również ryzyka związane ze śmiercią, inwalidztwem, utratą karty (nieuzasadnionym użyciem), kosztami leczenia oraz utratą bagażu w podróży.
Należy również zwrócić uwagę na fakt, że mali przedsiębiorcy często borykają się z brakiem środków umożliwiających bieżące regulowanie zobowiązań. W związku z tym muszą korzystać z kredytów bankowych (zwykle jest to kredyt obrotowy). Banki nie chcąc podejmować ryzyka niewypłacalności małych przedsiębiorców nierzadko odmawiają im udzielenia kredytu, jeśli nie będzie on dodatkowo zabezpieczony. Tymczasem ubezpieczenie kredytu oferowane w ramach bancassurance może znacznie skrócić czas i przyspieszyć otrzymanie niezbędnego finansowania. Często podmioty zaciągające kredyt chcą zabezpieczyć jego spłatę przez zawarcie polisy ubezpieczeniowej na życie, głównie po to, aby spadkobiercy nie odpowiadali za długi po ich śmierci. Dzięki wykupionej polisie mogą wskazać bank jako beneficjenta wypłaconego odszkodowania. Rozwiązanie takie jest również korzystne dla banku – kredytodawcy.
UWAGA!
Wzrost ryzyka kredytowego sprawia, że banki żądają dodatkowych zabezpieczeń. Usługi bancassurance umożliwiają ubezpieczenie kredytu przez bank, ograniczenie konieczności przedstawienia zabezpieczeń rzeczowych i jednocześnie zakup całego pakietu po niższej cenie. Dodatkowo ubezpieczenia zwiększają bezpieczeństwo firmy i chronią przedsiębiorcę przed trudnymi do przewidzenia niekorzystnymi zdarzeniami.
Usługi bancassurance mogą być również wykorzystane jako forma lokowania kapitału. Przykładem są fundusze inwestycyjne prowadzone przez banki lub firmy ubezpieczeniowe. Skorzystanie z takiej oferty jest atrakcyjne m.in. ze względów podatkowych. Usługa ta może być traktowana jako inwestycja bezterminowa. W czasie jej trwania właściciel może swobodnie korzystać z różnych wariantów inwestycyjnych, natomiast podatek od zysku z inwestycji na rynku kapitałowym zapłaci dopiero w momencie odbioru kapitału powiększonego o odsetki.
Kolejna możliwość wykorzystania tego typu usług pojawia się w przypadku zakupu floty samochodowej przeznaczonej do prowadzenia działalności gospodarczej. Bardzo często zakup samochodu jest finansowany za pomocą kredytu (lub leasingu). W takim przypadku fakt zaciągnięcia kredytu można połączyć z nabyciem (na korzystnych warunkach) ubezpieczeń komunikacyjnych. Banki, w których klienci posiadają swoje rachunki, oferują zakup za ich pośrednictwem ubezpieczenia samochodu w zakresie OC oraz AC. Ubezpieczenia komunikacyjne oferowane w pakiecie wraz z kredytem samochodowym są zazwyczaj tańsze od zwykłej polisy AC i OC (nabywanej bez korzystania z kredytu).
Na usługach bancassurance mogą również skorzystać przedsiębiorcy, którzy prowadząc działalność gospodarczą planują nabycie własnej nieruchomości. Zakup lub wybudowanie budynku są zwykle finansowane za pomocą kredytu hipotecznego. W większości przypadków zaciągnięcie kredytu związane jest z zapłaceniem prowizji bankowej. Jednak niektóre banki oferują możliwość zamiany prowizji od kredytu na ubezpieczenie. Może to być ubezpieczenie od: ognia, utraty wartości nieruchomości, utraty pracy, OC i inne. Pozwala ono uniknąć często obowiązkowych kosztów i uzyskać w zamian za nie dodatkowe bezpieczeństwo. Ponadto ubezpieczenie kredytu hipotecznego umożliwia szybsze uruchomienie środków niezbędnych na budowę, które w innym przypadku mogą być blokowane do czasu ustanowienia hipoteki.
Przykład 2
Pan Piotr prowadzi niewielką piekarnię, którą chce rozbudować. W związku z tym planuje zaciągnięcie kredytu na zakup dodatkowych (sąsiadujących z nią) pomieszczeń, które może zaadaptować na sklep firmowy. Bank w zamian za szybkie uruchomienie środków wymaga ubezpieczenia kredytu. Koszt ubezpieczenia to 2% kwoty kredytu. W przypadku rezygnacji z ubezpieczenia pan Jan będzie musiał czekać do momentu wpisu hipoteki, a to wiąże się z utratą zysków z prowadzenia sklepu (w tym czasie – koszt alternatywny) w wysokości 3000 zł. Czy opłacalne jest skorzystanie z ubezpieczenia kredytu, którego wysokość wynosi 60 000 zł?
Kwota ubezpieczenia = 2% × 60 000 = 1200.
Spodziewany zysk w przypadku zaciągnięcia kredytu z ubezpieczeniem = 3000 (zysk z rozbudowanej piekarni) – 1200 (koszt ubezpieczenia kredytu) = 1800
Z obliczeń wynika, że pan Piotr powinien skorzystać z ubezpieczenia, ponieważ więcej będzie go kosztować utracony zysk.
Ubezpieczając majątek firmy nie można zapomnieć również o pracownikach. Wiele usług bancassurance jest związanych z ubezpieczeniami pracowniczymi. Zakup takiego ubezpieczenia (pozapłacowa motywacja) zwiększy morale pracowników, poprawi komfort pracy oraz stworzy poczucie dodatkowej korzyści dla zatrudnionych.
Usługi bancassurance są oferowane również przedsiębiorcom, którzy odbywają częste zagraniczne podróże służbowe. W takim przypadku doskonałym rozwiązaniem może być nabycie karty kredytowej (zapewniającej stały zasób gotówki) wraz z ubezpieczeniem bagażu i kosztów leczenia za granicą.
Korzyści i koszty dla przedsiębiorców
Bancassurance jest nową usługą, jednak przedsiębiorcy mają z nią do czynienia dość często. Powinni oni zatem mieć świadomość istnienia powiązań, jakie występują pomiędzy usługami ubezpieczeniowymi i bankowymi, i starać się w pełni wykorzystać wynikające z tego korzyści. Wymierne korzyści dla przedsiębiorcy to przede wszystkim oszczędność czasu, możliwość skorzystania ze zniżek w ramach nabywanego pakietu, łatwiejszy dostęp do kredytów oraz spadek kosztów w przypadku kompleksowego korzystania z usług instytucji finansowych. Spadek kosztów może wynikać między innymi z tego, że ubezpieczyciele w przypadku bancassurance stosują jedną zunifikowaną stawkę składki, bez wyceniania ryzyka indywidualnego klienta, związanego na przykład z wiekiem, miejscem zamieszkania lub wykonywaną pracą.
Bancassurance jest również jednym ze sposobów oferowania usług „szytych na miarę”. Dotychczas to przedsiębiorca musiał dokładnie optymalizować koszty korzystając z usług wielu instytucji finansowych. Obecnie instytucje te same przychodzą do niego i oferują mu atrakcyjne (pod względem kosztów) usługi.
Jednak bancassurance umożliwia również bankom ukrycie pewnych kosztów, co nie zawsze przekłada się na wspomniane wcześniej oszczędności. Zdarza się, że banki oferują korzystne, nisko oprocentowane kredyty, ale w zamian żądają od klienta nabycia kosztownych ubezpieczeń. Utracone odsetki rekompensują sobie poprzez marżę pobieraną od ubezpieczyciela. Dokładana analiza tych kosztów może spowodować, że całkowity koszt kredytu będzie wyższy od pierwotnie oszacowanego. Bardzo duże znaczenie ma w tym przypadku także to, jaką wagę przedsiębiorca przywiązuje do szybszego pozyskania środków. Sytuacja taka została omówiona w przykładzie 2.
Wnioski
Bancassurance jest usługą, która z pewnością będzie ulegać dalszemu rozwojowi. W związku z tym można się spodziewać wzbogacania ofert firm ubezpieczeniowych oraz banków, o nowsze i relatywnie tańsze dla klienta usługi. Bez wątpienia wpłynie to na poprawę jakości obsługi i dostęp do kapitału, jednak to od przedsiębiorcy będzie zależało, czy zaakceptuje koszt oferowanych mu nowych rozwiązań.
Jacek Folga
analityk finansowy w firmie z branży FMCG