Obowiązki podatkowe należy wypełniać w określonych terminach. Dotyczy to zarówno podatników, jak i organów skarbowych. Warto zatem wiedzieć, jak te terminy obliczać.
Zasady liczenia terminów w sprawach podatkowych zostały określone w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.; dalej Ordynacja podatkowa).
Zgodnie z ogólnymi zasadami, jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. Jeśli terminy są określone w tygodniach – kończą się one z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu. Terminy mogą być również określone w miesiącach. Wtedy kończą się one z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca.
Jeśli chodzi o terminy określone w latach, kończą się one z upływem tego dnia w ostatnim roku, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim roku nie było – w dniu, który poprzedzałby bezpośrednio ten dzień.
Zachowanie terminu
Ordynacja podatkowa określa również sytuacje, w których mimo że czynność nie jest wykonana bezpośrednio przed organem podatkowym, termin uważa się za zachowany, czyli gdy uznaje się, że skutek jest taki, jakby czynności dokonano przed tym organem. I tak termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało:
• wysłane w formie elektronicznej, za poświadczeniem przedłożenia, do organu podatkowego lub do jednostki informatycznej obsługi administracji podatkowej;
• nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego albo złożone w polskim urzędzie konsularnym;
• złożone przez żołnierza lub członka załogi statku morskiego w dowództwie jednostki wojskowej lub kapitanowi statku;
• złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego;
• złożone przez osobę aresztowaną w administracji aresztu śledczego.
Orzecznictwo sądowe
Warto zwrócić uwagę na orzecznictwo sądowe. W wyroku WSA w Warszawie z 24 sierpnia 2005 r. (sygn. akt III SA/Wa 928/05; niepublikowany) sąd wskazał, że termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego albo złożone w polskim urzędzie konsularnym. W przepisie tym mowa jest o nadaniu pisma w polskiej placówce pocztowej, a to oznacza, że złożenie pisma tylko w takiej placówce może czynić termin zachowanym. W przypadku pism złożonych za granicą termin uważa się za zachowany tylko wówczas, gdy pismo zostało złożone w polskim urzędzie konsularnym.
Artykuł 12 Ordynacji podatkowej, dotyczący zachowania terminów, odnosi się również do biegu terminu płatności podatku, który podatnik jest zobowiązany sam obliczyć i wpłacić – wyrok NSA z 16 stycznia 2002 r. (sygn. akt I SA/Łd 230/00; niepublikowany).
Płatności w określonym czasie
Terminy obowiązują nie tylko przy składaniu pism czy też deklaracji podatkowych. Ważne są również przy wpłacaniu należności podatkowych.
Termin płatności podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego. Jeżeli przepisy prawa podatkowego określają kalendarzowo terminy płatności podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku, a decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego nie została doręczona co najmniej na 14 dni przed terminem płatności podatku, pierwszej zaliczki na podatek lub pierwszej raty podatku, również obowiązuje 14-dniowy termin płatności podatku (zasady te dotyczą np. karty podatkowej). W przypadku podatków, w których obowiązuje zasada samoobliczenia podatku (np. PIT, VAT), terminy płatności zarówno podatku, jak i zaliczek na podatek określone są bezpośrednio w przepisach, np. dla zaliczek na podatek dochodowy jest to zazwyczaj 20 dzień miesiąca.
W wyroku z 16 listopada 2000 r. (sygn. akt I SA/Ka 550/99; niepublikowany) sąd podkreślił, że w przypadku odroczenia terminu płatności podatku lub rozłożenia na raty spłaty zaległości podatkowej terminem płatności jest dzień, w którym, zgodnie z decyzją organu podatkowego, powinna nastąpić zapłata odroczonego podatku lub poszczególnych rat.
Konsekwencją niedotrzymania tego terminu jest przyjęcie terminu płatności sprzed podjęcia decyzji o odroczeniu płatności podatku lub rozłożeniu jej na raty, to jest terminu 14-dniowego od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego lub jeżeli podatnik jest obowiązany sam obliczyć i wpłacić podatek, za termin płatności uważa się ostatni dzień, w którym, zgodnie z przepisami prawa, wpłata powinna nastąpić – wyrok NSA z 5 lipca 2000 r. (sygn. akt I SA/Ka 128/99; niepublikowany).
Organy podatkowe też mają termin
Nie tylko podatnicy muszą stosować przewidziane prawem terminy przy załatwianiu swoich spraw. Terminy obowiązują także fiskusa. Warto o tym pamiętać, bowiem, gdy organ nie dotrzymuje terminów, podatnik ma prawo złożyć ponaglenie do:
• organu podatkowego wyższego stopnia;
• ministra właściwego do spraw finansów publicznych, jeżeli sprawa nie została załatwiona przez dyrektora izby skarbowej lub dyrektora izby celnej.
Organ podatkowy, uznając ponaglenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby podejmuje środki zapobiegające naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości.
Załatwienie sprawy wymagającej przeprowadzenia postępowania dowodowego powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca, a w sprawach szczególnie skomplikowanych – nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, chyba że przepisy stanowią inaczej.
Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone na podstawie dowodów przedstawianych przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub na podstawie faktów powszechnie znanych i dowodów znanych z urzędu organowi prowadzącemu postępowanie. Natomiast załatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym powinno nastąpić nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy.
Do wymienionych terminów nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.
Ważne!
Jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy.
Ważne!
O każdym przypadku niezałatwienia sprawy we właściwym terminie organ podatkowy zobowiązany jest zawiadomić stronę, podając przyczyny niedotrzymania terminu i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Ten sam obowiązek ciąży na organie podatkowym również w przypadku, gdy niedotrzymanie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od organu.
