Osoba dorabiająca powinna rozliczać się z osiągniętych przychodów, wpłacając zaliczki na podatek. Podobny obowiązek będzie miał podatnik, który uzyskał dochody za granicą i w ciągu roku wrócił do kraju.
Osoby dorabiające do pensji niekiedy muszą samodzielnie wpłacać zaliczki na podatek dochodowy od zarobków uzyskanych w kraju lub za granicą. W przypadku dochodów krajowych istnieje obowiązek comiesięcznego rozliczania podatku. Przy dochodach zagranicznych rozliczenia zaliczek w ciągu roku dokonuje się raz w miesiącu następnym po miesiącu powrotu do kraju. Służy do tego deklaracja o wysokości uzyskanego dochodu PIT-53.
Dochody zagraniczne
Osoby powracające z pracy za granicą powinny złożyć deklarację podatkową i wpłacić zaliczkę na podatek od zarobionych tam pieniędzy. Obowiązek ten nie dotyczy wszystkich i zależy od kraju, w którym polski podatnik uzyskał dochody. Przepis zobowiązujący do złożenia deklaracji i wpłacenia zaliczki na podatek od zarobków uzyskanych za granicą znajduje się w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oprócz tego podatnicy są zobowiązani rozliczyć się z dochodów zagranicznych w zeznaniu rocznym. Dochody te opodatkowuje się, uwzględniając umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które Polska zawarła z poszczególnymi krajami. W umowach przewidziane są dwie metody unikania podwójnego opodatkowania: metoda wyłączenia z progresją (np. Niemcy, Szwajcaria, Irlandia) oraz metoda proporcjonalnego odliczenia (np. Wielka Brytania, Holandia, Stany Zjednoczone). Ogólny przepis stanowi, że podatnicy czasowo przebywający za granicą, którzy osiągają dochody ze źródeł przychodów położonych poza terytorium Polski, są zobowiązani wpłacić zaliczkę na podatek w wysokości 19 proc. tych dochodów. Należy to zrobić do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił powrót do kraju. W tym terminie należy też złożyć deklarację PIT-53. Jest to obowiązek niezależny od złożenia zeznania rocznego PIT-36.
Nie wszyscy składają PIT
Jednak rozliczenie i złożenie PIT-53 nie dotyczy wszystkich podatników, a tylko tych, którzy uzyskują dochody zagraniczne, do których stosuje się metodę proporcjonalnego odliczenia. Jest to jedna z metod unikania podwójnego opodatkowania. Należy przypomnieć, że przy drugiej metodzie, tj. metodzie wyłączenia z progresją, dochody zagraniczne są wolne od podatku. Uwzględnia się je tylko w celu obliczenia stopy procentowej, która ma zastosowanie do opodatkowania dochodów polskich. Jeżeli nie uzyskamy w kraju żadnych dochodów, nie musimy składać nawet zeznania rocznego z dochodów zarobionych za granicą.
W przypadku gdy polski podatnik oprócz dochodów z zagranicy zwolnionych z podatku w kraju uzyskał dochody podlegające opodatkowaniu w Polsce, obowiązek zapłaty zaliczek powstanie jedynie w odniesieniu do dochodów ze źródeł położonych na terytorium Polski. Przy dochodach z zagranicy nie ma obowiązku składania deklaracji PIT-53 i zapłaty zaliczek na podatek. Potwierdzają to interpretacje wydawane przez organy podatkowe (pismo Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 8 sierpnia 2005 r., nr BI/005-0001/05).
WAŻNE
Tylko przy metodzie proporcjonalnego odliczenia dochody zagraniczne opodatkowuje się według polskiej skali z prawem odliczenia podatku zapłaconego za granicą i składa deklarację PIT-53.
Emerytury zagraniczne
Obowiązek złożenia deklaracji i wpłacenia zaliczki w ciągu roku od dochodów zagranicznych dotyczy nie tylko przychodów ze stosunku pracy. Rozliczenia i wpłacenia comiesięcznych zaliczek muszą dokonywać podatnicy, którzy otrzymują z zagranicy emerytury i renty bez pośrednictwa płatnika. Przy czym w tym przypadku deklarację PIT-53 składa się za każdy miesiąc, w którym podatnik uzyskał dochód. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że podatnicy osiągający dochody z emerytur i rent otrzymywanych z zagranicy bez pośrednictwa banków są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy w następujący sposób:
• obowiązek wpłacania zaliczek powstaje, poczynając od miesiąca, w którym dochody te przekroczyły kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku, czyli 2790 zł,
• zaliczkę za ten miesiąc stanowi podatek obliczony od tego dochodu według skali podatkowej, zaliczkę za dalsze miesiące ustala się w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za miesiące poprzednie.
Zaliczki za okres od stycznia do listopada wpłaca się w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień – w terminie złożenia zeznania podatkowego. W terminach płatności zaliczek od stycznia do listopada podatnicy są obowiązani składać urzędowi skarbowemu deklaracje o wysokości dochodu osiągniętego od początku roku na formularzu PIT-53. W przypadku gdy wysokość renty lub emerytury zagranicznej nie przekroczy dochodu wolnego, podatnik nie jest zobowiązany do składania miesięcznych deklaracji PIT-53 i wpłacania zaliczek na podatek dochodowy (pismo Drugiego Urzędu Skarbowego w Zielonej Górze z dnia 13 kwietnia 2004 r., nr III/415-31/ISZ/04).
Działalność samodzielna
Nie tylko dochody zagraniczne stanowią dla podatników podstawę do złożenia deklaracji PIT-53. Z obowiązkiem tym możemy mieć do czynienia, gdy wykonujemy samodzielną działalność z tytułu np. umowy zlecenia lub o dzieło. Przychody z działalności wykonywanej osobiście podlegają rozliczeniu przez osobę uzyskującą je, gdy jest wykonywana na rzecz podmiotu, który nie występuje w roli płatnika. W takim przypadku to na nas będzie spoczywał obowiązek obliczenia zaliczek na podatek i złożenia deklaracji miesięcznej PIT-53. Od kwoty otrzymanego przychodu, pomniejszonego o ewentualne udokumentowane koszty jego uzyskania oraz po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne, podatnik powinien wpłacić zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 19 proc. dochodu za miesiące, w których uzyskała ten dochód i złożyć deklarację PIT-53 w terminie do dnia 20 następnego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień – w terminie zeznania podatkowego do urzędu skarbowego, właściwego według miejsca zamieszkania podatnika. Przychód ten należy wykazać w zeznaniu rocznym.
PRZYCHODY BEZ POŚREDNIKÓW
Do przychodów otrzymanych bez pośrednictwa płatnika, od których należy samodzielnie obliczyć zaliczkę i składać deklaracje PIT-53, należą przychody:
• z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych,
• z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi,
• osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym,
• otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych,
• z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło,
• uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze.
PRZYKŁAD: ROZLICZANIE KOREPETYCJI
Podatnik uczy języka angielskiego w szkole. Jest zatrudniony na umowę o pracę. Jednocześnie poza normalnymi godzinami pracy w szkole uczy języka angielskiego, udzielając korepetycji. Dochody otrzymane z korepetycji stanowią dla niego działalność wykonywaną osobiście. Zobowiązany jest od uzyskanych dochodów z korepetycji obliczać należne zaliczki na podatek i co miesiąc wpłacać je do właściwego urzędu skarbowego oraz składać deklaracje PIT-53.
ZMIANY W DRUKU PIT-53
Odpowiadając na pismo z dnia 3 lutego 2005 r. znak (...) w sprawie wprowadzenia zmian w druku PIT-53, Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje:
Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2004 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. nr 276, poz. 2736) zmieniono wzór druku PIT-53, dodając do opisu poz. 33 (zaliczka na podatek) przypis 3, w brzmieniu:
„3) Zaliczka na podatek wynosi 19 proc. kwoty z poz. 32, z uwzględnieniem postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Zgodnie z art. 44 ust. 3a ustawy przy obliczaniu zaliczki można, zamiast stawki podatkowej w wysokości 19 proc., zastosować wyższą stawkę, o której mowa w skali podatkowej”.
W ocenie Ministerstwa Finansów powyższa zmiana nie pozostawia już żadnych wątpliwości, iż kwotę zaliczki, jaką należy wpisać w poz. 33 deklaracji PIT-53, oblicza się z uwzględnieniem postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Ponadto przypis ten oznacza, że wyższą stawkę podatkową przy obliczaniu zaliczki, zamiast stawki podatkowej w wysokości 19 proc. (o czym mowa w art. 44 ust. 3a ustawy), mogą zastosować podatnicy, którzy przebywając na terytorium Polski, otrzymują równocześnie wynagrodzenie z zagranicy: są oni zobowiązani wpłacać zaliczki do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskali dochód.
Natomiast osoby powracające z zagranicy do Polski, które w czasie pobytu za granicą otrzymywały wynagrodzenie, są zobowiązane, zgodnie z art. 44 ust. 7, wpłacić zaliczkę na podatek dochodowy w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym wróciły do kraju, ale tylko w wysokości 19 proc.
Oczywiście, stwierdzenie, iż zaliczka na podatek wynosi 19 proc. kwoty z poz. 32, z uwzględnieniem postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, jednoznacznie wskazuje, że podatnik, wypełniając deklarację PIT-53, ma prawo w poz. 33 pomniejszyć należną zaliczkę o odpowiednią część lub całość podatku zapłaconego za granicą.
Pismo PB7/033-091-258/05/HM p.o. Dyrektora Departamentu Podatków Bezpośrednich z 15 marca 2005 r. do Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
Bogdan Świąder
bogdan.swiader@infor.pl