Zarabiające dzieci muszą płacić podatki. Niekiedy dochody małoletnich podlegają łącznemu opodatkowaniu z rodzicami. W innych przypadkach rodzice powinni złożyć zeznanie roczne w imieniu dziecka.
Każdy, kto uzyskuje w ciągu roku przychody, powinien je rozliczyć w zeznaniu rocznym, opodatkowując je zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Obowiązek ten dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci. W przypadku dzieci, które nie ukończyły 18 lat, istnieją dwie możliwości opodatkowania ich dochodów. Małoletnie mogą zostać opodatkowane łącznie z rodzicami lub oddzielnie w osobnym zeznaniu.
Rozliczenie łączne
Dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, dolicza się do dochodów rodziców lub osób samotnie wychowujących dziecko – chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków. Przepisu tego nie stosuje się do małżonków, w stosunku do których orzeczono separację.
Oznacza to, że rozliczenie małoletnich dzieci następuje w zeznaniu rocznym składanym przez rodziców. Podatnicy są obowiązani doliczyć do swoich dochodów dochody małoletnich dzieci (własnych lub przysposobionych do lat 18), np. z tytułu renty rodzinnej. Jeżeli małżonkowie opodatkowują swoje dochody indywidualnie, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków, chyba że prawo pobierania pożytków przysługuje tylko jednemu z małżonków.
WAŻNE
Jeżeli dziecko, które uzyskuje dochód podlegający opodatkowaniu, ukończyło w roku podatkowym 18 lat, samodzielnie składa zeznanie podatkowe o wysokości dochodów osiągniętych od dnia uzyskania pełnoletności.
Dodatkowy załącznik
Rodzice, którzy rozliczają dzieci w swoim zeznaniu podatkowym, muszą wypełnić dodatkowy formularz stanowiący załącznik do zeznania. Służy do tego informacja o dochodach małoletnich dzieci podlegających łącznemu opodatkowaniu z dochodami rodziców, czyli PIT/M.
Kwotę dochodu oraz pobrane zaliczki wykazane w załączniku PIT/M rodzice muszą przenieść do zeznania rocznego. Do rozliczenia dochodów rodziców wspólnie z małoletnimi dziećmi służy zeznanie PIT-36. Przed wypełnieniem części D.3 zeznania PIT-36 należy więc wcześniej wypełnić załącznik PIT/M. Kwotę dochodu z poz. 29 załącznika PIT/M należy przenieść do poz. 125 lub poz. 126 zeznania PIT-36 (odpowiednio podatnik lub małżonek). Kwotę zaliczki z poz. 30 załącznika PIT/M należy przenieść do poz. 127 lub poz. 128 zeznania PIT-36 (odpowiednio podatnik lub małżonek).
Łącznemu opodatkowaniu podlegają między innymi dochody dzieci z tytułów:
• rent krajowych i zagranicznych
• najmu i dzierżawy
• praw majątkowych
Zeznanie odrębne
Nie łączy się z dochodami podatników dochodów małoletnich dzieci z ich pracy, stypendiów oraz z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku. W przypadku uzyskiwania przez małoletnie dziecko tych dochodów, rodzic składa w imieniu małoletniego dziecka zeznanie podatkowe. Małoletnie dziecko, osiągając więc wymienione dochody, będzie rozliczane przez rodziców. Składa się wtedy odrębne zeznanie na imię i nazwisko małoletniego dziecka. Zeznanie takie wypełniają i podpisują w imieniu dziecka jego rodzice. Trzeba pamiętać, że dziecko oddzielnie rozlicza się w przypadku uzyskiwania dochodów, z których rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków. W przypadku składania zeznania za dziecko przy jego rozliczeniu obowiązują zasady określone przez przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wniosek o NIP
Przy zeznaniu składanym przez rodziców za dziecko należy pamiętać o jeszcze jednym ważnym obowiązku podatkowym. Zeznanie składa się na imię i nazwisko dziecka. Oznacza to, że istnieje obowiązek uzyskania przez małoletniego numeru identyfikacji podatkowej (NIP). Jeśli dziecko nie ma jeszcze takiego numeru, należy złożyć wniosek o jego przyznanie. Zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się jednokrotnie, bez względu na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania, liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej oraz liczbę prowadzonych przedsiębiorstw.
Zgłoszenie identyfikacyjne osób fizycznych (druk NIP-3) zawiera nazwisko, imiona, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, płeć, nazwisko rodowe, obywatelstwo lub obywatelstwa, adres miejsca zamieszkania, adres miejsca zameldowania na pobyt stały lub czasowy, rodzaj i numer dowodu tożsamości oraz numer ewidencyjny PESEL. Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, którym płatnik na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych pobiera zaliczki miesięczne, dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego za pośrednictwem tego płatnika.
Jeżeli dziecko nie uzyskałoby NIP za pośrednictwem płatnika, rodzice muszą złożyć w imieniu dziecka wniosek o nadanie tego numeru. Dokonuje się tego nie później niż wraz ze złożeniem pierwszego zeznania rocznego, w terminie przewidzianym do jego złożenia.
PRZYKŁADY
• RENTA W ZEZNANIU MATKI
Dziecko w wieku 15 lat otrzymuje rentę rodzinną po zmarłym ojcu. W ciągu roku dziecko nie otrzymało innych przychodów. Matka dziecka otrzymuje przychody z tytułu umowy o pracę. Wypłacone kwoty renty rodzinnej matka dziecka powinna wykazać w swoim zeznaniu rocznym składanym do urzędu skarbowego na druku PIT-36.
• PRACA W FILMIE
Dziecko małoletnie uzyskało w 2005 roku kwotę 5000 zł z tytułu pracy w filmie. W ciągu roku nie wykonywało innej pracy. W takim przypadku rodzice nie mogą rozliczyć tych dochodów w swoim zeznaniu podatkowym. Powinni oni złożyć odrębne zeznanie na imię i nazwisko dziecka. W imieniu dziecka zeznanie takie podpisuje osoba posiadająca władzę rodzicielską nad małoletnim.
• NAGRODA OD MIASTA
Dziecko małoletnie otrzymało w 2005 roku nagrodę wypłaconą przez zarząd miasta w wysokości 4500 zł. Zarząd miasta nie był zobowiązany od niej pobrać zryczałtowanego 10-proc. podatku. Uzyskany przychód z tytułu nagrody stanowi dla dziecka przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Po roku została przesłana małoletniemu informacja PIT-8C. Dochody z tego tytułu rodzice powinni doliczyć do swoich dochodów. W przypadku odrębnego opodatkowania małżonków, dochody z majątku dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego małżonka.
JAKIE PRAWA MAJĄTKOWE
Za przychód z praw majątkowych uważa się przychody z praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.
Uzyskanie pełnoletności
Często zdarza się, że małoletnie dziecko uzyskuje dochody opodatkowane w ciągu całego roku. W myśl ogólnej zasady dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych dolicza się do dochodów rodziców lub dochodów osób samotnie wychowujących dzieci, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci. Trzeba tu zwrócić uwagę, że odnosi się to tylko do dochodów małoletnich dzieci, a więc tych, które nie skończyły 18 lat.
W przypadku więc, gdy dziecko skończy 18 lat w ciągu roku, w którym otrzymuje np. rentę, rozliczenie roczne dochodów z tego tytułu będzie musiało być wykazane w dwóch zeznaniach. Renta rodzinna, która jest doliczana do dochodów rodziców, będzie opodatkowana w zeznaniu składanym przez rodziców, ale tylko częściowo. Dochody z renty rodzinnej uzyskane przez małoletnie dziecko powinny być wykazane w zeznaniu rodziców, ale dotyczyło to będzie tylko dochodów uzyskanych przez dziecko do momentu uzyskania pełnoletności. Dochody otrzymane przez dziecko po uzyskaniu pełnoletności, powinny być rozliczone w oddzielnym zeznaniu zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. W zeznaniu tym dziecko będzie mogło skorzystać – tak jak każdy inny podatnik – z przysługujących ulg i zwolnień podatkowych, np. z ulgi na internet.
