W tym roku po raz ostatni do rozliczenia darowizn kościelnych wystarczy samo pokwitowanie. W przyszłym roku potrzebny będzie dowód wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego.
Darowizna to umowa, którą regulują przepisy kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 888 k.c., przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Nieodpłatność świadczenia oznacza, że otrzymujący świadczenie nie świadczy nic w zamian ani też nie zobowiązuje się do innego świadczenia w przyszłości.
Podatnicy, którzy chcą odliczać od dochodu przekazane darowizny, mogą skorzystać z jednej z dwóch możliwości: z darowizny z limitem lub bez. Wybór jednej z nich zależy w zasadzie od celu, na jaki przekazane zostało świadczenie. Odliczenie darowizny na cele kultu religijnego jest ograniczone 6-proc. limitem, natomiast jeśli darowizna została dokonana na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, wówczas jej odliczenia nie ogranicza żaden limit.
Z limitem...
Darowizny limitowane zostały określone w art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowego od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Zgodnie z tym przepisem, podatnik może odliczyć od dochodu darowizny przekazane m.in. na cele kultu religijnego. Chodzi o darowizny przeznaczone dla kościołów, związków religijnych i kościelnych osób prawnych.
Odliczenie takich darowizn nie może przekraczać 6 proc. dochodu. Limit ten dotyczy wszystkich przekazanych świadczeń, nawet gdy podatnik przekazał wsparcie na rzecz kilku organizacji czy kościelnych osób prawnych.
...i bez limitu
Limitem nie są objęte darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze na rzecz kościelnych osób prawnych. W konsekwencji tak przekazane wsparcie pozwala na odliczenie całej wpłaconej kwoty. Jedynym ograniczeniem, o jakim można tu mówić, jest wysokość podstawy opodatkowania podatnika – nie da się odliczyć więcej niż wynosi jego dochód do opodatkowania.
Darowizny bez limitu są uregulowane w większości tzw. ustaw kościelnych, czyli ustaw ustalających stosunek państwa do poszczególnych kościołów. Każda z nich zawiera przepisy, które odpowiednio określają zasady dokonywania odliczeń. Zgodnie z nimi darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym. Wówczas dochód wykazany w zeznaniu rocznym można pomniejszyć o całą kwotę ufundowanej darowizny.
WAŻNE
Darowizna powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Podatnik może jednak uniknąć tego obowiązku, jeśli wykaże, że przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
JAKIE DAROWIZNY W ZEZNANIU ZA 2005 ROK
Wersja limitowana – nie więcej niż 6 proc. dochodu:
• darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego na cele realizowane przez te organizacje w sferze ich działalności,
• darowizny na cele kultu religijnego.
Wersja nielimitowana – do wysokości osiągniętego dochodu:
• darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych.
Dokumentowanie darowizn
Aby dokonać odliczenia, podatnik musi posiadać odpowiednie dokumenty potwierdzające przekazanie darowizny. Są nimi pokwitowanie otrzymania wsparcia oraz sprawozdanie z jego wykonania. Pokwitowaniem należy dysponować już w chwili składania zeznania rocznego. Nie musi mieć ono szczególnej formy – wystarczy, że będzie zawierało informację dotyczącą wartości przekazanej darowizny, dane dotyczące darczyńcy i obdarowanego. Warto wiedzieć, że po raz ostatni w tym roku do rozliczenia darowizn kościelnych wystarczy samo pokwitowanie. W przyszłym roku potrzebny będzie również dowód wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego. Wymóg ten będzie w równym stopniu dotyczył podatników odliczających ulgi z limitem, jak i bez niego. Jeśli zaś dokonamy darowizny innej niż pieniężna, konieczne będzie przedstawienie dokumentu, z którego będzie wynikać wartość darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu. Za każdym razem darczyńcy będą mieli obowiązek wykazać w zeznaniu rocznym kwotę przekazanej darowizny, dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego, przede wszystkim zaś jego nazwę i adres.
Trzeba także posiadać sprawozdanie obdarowanego z wykonania darowizny, czyli ze sposobu wydatkowania przekazanej kwoty na cele charytatywno-opiekuńcze. Podatnik powinien uzyskać takie sprawozdanie w ciągu dwóch lat od dnia spełnienia darowizny. Co prawda, nie jest ono konieczne dla odliczenia darowizny, trzeba jednak liczyć się z tym, że jeśli nie zostanie uzyskane w tym terminie, podatnik będzie musiał skorygować PIT za rok, w którym dokonał odliczenia. W takim wypadku trzeba będzie dokonać korekty do wysokości wspomnianego limitu ustawowego, tzn. do 6 proc. dochodu. Trzeba jednak pamiętać, że odliczenie tych 6 proc. dochodu będzie możliwe, jeżeli darowizna została wpłacona na rachunek bankowy, ponieważ tylko taka wpłata pozwala na dokonanie odliczenia zgodnie z ustawą o PIT.
Podatnicy dość często zastanawiają się, jak szczegółowe powinno być to sprawozdanie. Kłopot wydaje się istotny, tym bardziej że przepisy tego nie precyzują, a orzecznictwo w tej sprawie jest niejednolite. W praktyce najczęściej przyjmuje się, że wystarczający jest dokument opisujący, na co darowizna została spożytkowana.
STANOWISKO MINISTERSTWA FINANSÓW
W związku z wątpliwościami organów podatkowych w sprawie prawidłowej wysokości odliczania od podstawy opodatkowania darowizn, przekazywanych kościelnym osobom prawnym na działalność charytatywno-opiekuńczą – przekazuję stanowisko, które uwzględnia opinię Rady Legislacyjnej przy prezesie Rady Ministrów z dnia 13 lutego 2004 r. w tej sprawie.
Przepis art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, iż darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą podlegają u darczyńców wyłączeniu z podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Warunkiem wyłączenia uprawniającym podatników do odliczenia od podstawy opodatkowania darowizn przeznaczonych na tę działalność jest uzyskanie pokwitowania otrzymania darowizny przez kościelną osobę prawną oraz w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny – sprawozdania o przeznaczeniu darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą.
Zgodnie z opinią Rady Legislacyjnej, którą podziela Ministerstwo Finansów, przepis ten jest przepisem szczególnym w stosunku do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (*). W tym stanie rzeczy właściwe jest odliczanie przez osoby prawne darowizn przekazanych na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych ponad limit, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
(*) zasady te należy stosować analogicznie do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pismo zastępcy dyrektora Departamentu Podatków Bezpośrednich Ministerstwa Finansów z dnia 22 kwietnia 2004r., nr PB-3-2420-8214-137-AS-04 (Biuletyn Skarbowy z 2004 r. nr 3, poz. 15).
DZIAŁALNOŚĆ CHARYTATYWNO-OPIEKUŃCZA
Działalność charytatywno-opiekuńcza Kościoła obejmuje w szczególności:
• prowadzenie zakładów dla sierot, starców, osób upośledzonych fizycznie lub umysłowo oraz innych kategorii osób potrzebujących opieki,
• prowadzenie szpitali i innych zakładów leczniczych oraz aptek,
• organizowanie pomocy w zakresie ochrony macierzyństwa,
• organizowanie pomocy sierotom, osobom dotkniętym klęskami żywiołowymi i epidemiami, ofiarom wojennym, znajdującym się w trudnym położeniu materialnym lub zdrowotnym rodzinom i osobom, w tym pozbawionym wolności,
• prowadzenie żłobków, ochronek, burs i schronisk,
• udzielanie pomocy w zapewnianiu wypoczynku dzieciom i młodzieży znajdującym się w potrzebie,
• krzewienie idei pomocy bliźnim i postaw społecznych temu sprzyjających,
• przekazywanie za granicę pomocy ofiarom klęsk żywiołowych i osobom znajdującym się w szczególnej potrzebie.
Informacje dla urzędu
Od tego roku o darowiznach będzie informować urząd skarbowy nie tylko darczyńca, ale i obdarowany prowadzący działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych albo otrzymujący darowizny na cele związane z kultem religijnym. W zeznaniu rocznym podmioty te będą wyodrębniały z przychodów kwotę ogółem otrzymanych darowizn, ze wskazaniem celu jej przeznaczenia zgodnie ze sferą działalności pożytku publicznego albo zakresem pojęcia „kult religijny”. Wyszczególnione zostaną te darowizny, z podaniem nazwy i adresu darczyńcy, jeżeli jednorazowa kwota przekroczy 15 000 zł lub jeżeli suma wszystkich darowizn otrzymanych w danym roku podatkowym od jednego darczyńcy przekroczy 35 000 zł. Z obowiązku tego zwolnione są podmioty, których dochód roczny za dany rok podatkowy nie przekracza kwoty 20 000 zł.
Edyta Wereszczyńska
edyta.wereszczynska@infor.pl