Banki stosują łagodniejsze kryteria

Banki złagodziły kryteria przyznawania kredytów dla przedsiębiorstw w ostatnim kwartale ubiegłego roku i zapowiedziały kontynuacje tej polityki w pierwszym kwartale. Według ankiety przeprowadzonej przez NBP, najważniejszą przyczyną zmian w polityce kredytowej jest wzrost konkurencji. Popyt na kredyty dla firm jest coraz większy. Tendencja ta jest nieznacznie silniejsza w sektorze dużych przedsiębiorstw i w kategorii kredytów długoterminowych.

Banki, które łagodziły politykę kredytową, najczęściej zmniejszały marżę, a także obniżały wymagania dotyczące zabezpieczeń.

Łagodniej dla małych firm

Po kwartale przerwy, tendencja do łagodzenia kryteriów przyznawania kredytów krótkoterminowych dla małych i średnich przedsiębiorstw wróciła w czwartym kwartale. W pozostałych kategoriach kredytów dla firm, zmiana polityki kredytowej była umiarkowana. W przypadku dużych przedsiębiorstw ankietowani przez NBP bankowcy informowali o kontynuowaniu powolnego trendu łagodzenia kryteriów przyznawania kredytów. Nadal jednak tendencja ta jest silniejsza wobec sektora małych i średnich przedsiębiorstw, mimo że część banków (10,8 proc. dla kredytów krótkoterminowych i 8,4 proc. dla długoterminowych) zaostrzyła kryteria przyznawania kredytów w tym sektorze.

Według przewidywań banków, wyraźna tendencja do łagodzenia kryteriów i warunków udzielania kredytów miała nastapić w pierwszym kwartale tego roku tylko wobec kredytów krótkoterminowych dla małych i średnich firm. W pozostałych segmentach też powinniśmy mieć do czynienia z tym zjawiskiem, ale w znacznie mniejszym stopniu.

Przede wszystkim marża

Banki, które łagodziły politykę kredytową, najczęściej zmniejszały marżę, a także obniżały wymagania dotyczące zabezpieczeń. Wydłużały także maksymalny okres kredytowania. Te, które się na to zdecydowały, jako przyczynę zmian podawały nie tylko wzrost presji konkurencyjnej (przede wszystkim ze strony innych banków), ale także zmniejszenie się ryzyka związanego z przewidywaną sytuacją gospodarczą. Pojawiły się też inne przesłanki, na przykład zmiana popytu na kredyty dla przedsiębiorstw.

W czwartym kwartale wzrósł o­n umiarkowanie, mniej więcej na tym samym pozionie jak w kwartale poprzednim. Na tle rynku wyróżniały się kredyty długoterminowe dla dużych przedsiębiorstw (wzrost popytu był wyższy niż w innych segmentach). W przypadku małych i średnich firm, część banków informowała o spadku popytu. W dalszym ciągu utrzymywało się wyższe zapotrzebowanie na kredyty długoterminowe niż krótkoterminowe. Zjawisko to dotyczy zarówno dużych firm, jak i małych i średnich. Bankowcy informowali o nieznacznym umocnieniu tendencji do wzrostu popytu w sektorze dużych przedsiębiorstw i osłabieniu w małych i średnich, przede wszystkim w przypadku kredytów długoterminowych.

Kapitał na inwestycje

Pod koniec ubiegłego roku, podobnie jak w trzecim kwartale, do wzrostu popytu na kredyty najbardziej przyczynił się wzrost zapotrzebowania na finansowanie inwestycji. Poprawie koniunktury na kredyty sprzyja także rosnące zapotrzebowanie na finansowanie zapasów i kapitału obrotowego oraz związane z restrukturyzacją długu. W porównaniu z poprzednim kwartałem nieco mniejsze znaczenie miało finansowanie kapitału obrotowego (rola obu pozostałych czynników utrzymała się na poziomie z poprzedniego kwartału). Wśród innych przyczyn wzrostu popytu banki najczęściej wymieniały łagodzenie warunków i kryteriów udzielania kredytów.

PODSTAWOWE KREDYTY DLA FIRM

Kredyty w rachunku bieżącym – wartość zobowiązań płatniczych pokrytych przez bank zgodnie z umową i dyspozycjami kredytobiorcy.
Kredyty eksportowe – kredyty na finansowanie eksportu, czyli na realizację kontraktów eksportowych na dostawy towarów lub świadczenie usług dla krajowego dostawcy, a także kredyty dla zagranicznego nabywcy udzielane w celu finansowania umowy eksportowej. Obejmują o­ne również kredyty dla krajowego dostawcy na refinansowanie udzielonych przez niego kredytów na rzecz zagranicznego nabywcy.
Kredyty operacyjne – kredyty na finansowanie podstawowej działalności firmy, służące finansowaniu należności wobec dostawców w dniu ich płatności, wypłat wynagrodzeń, kosztów bieżących, odsetek oraz rat kapitałowych od pożyczek terminowych, to znaczy wszystkich tych płatności, które muszą być dokonane, aby można było prowadzić bieżącą działalność.
Kredyty na inwestycje – kredyty na finansowanie nowych lub powiększenie istniejących zdolności wytwórczych kredytobiorcy oraz inne przedsięwzięcia o charakterze inwestycji wspólnych i towarzyszących, udzielone na finansowanie przedsięwzięć zmierzających do odtworzenia, modernizacji i zwiększenia majątku trwałego, z wyłączeniem kredytów na nieruchomości.
Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe – kredyty udzielane na budowę, adaptację, remonty i modernizację budynków mieszkalnych lub nabycie działki budowlanej, o ile wymienione czynności związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą podmiotów.
Kredyty na nieruchomości pozostałe – kredyty na nabycie, budowę lub przebudowę budynku oraz na nabycie gruntu lub prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę nieruch omości. Kredyty hipoteczne – kredyty, których zabezpieczeniem jest już ustanowiona hipoteka. W sprawozdawczości dotyczącej kredytów hipotecznych wykazywana jest tylko wartość kredytów w części zabezpieczonej hipoteką na rzecz banku.

Stanisław Koczot