Każdy powinien już mieć PIT-11/8B, czyli informację o swoich ubiegłorocznych zarobkach. Podatnicy powinni ją otrzymać do końca lutego. Bez niej mogą mieć problemy z wypełnieniem zeznania rocznego.
Formularz PIT-11/8B jest znany każdemu pracownikowi. Stanowi imienną informację o jego rocznych dochodach i zaliczkach pobranych na podatek dochodowy przez płatnika, czyli jego zakład pracy. Płatnicy (w tym także pracodawcy) mają obowiązek obliczania i odprowadzania na konta urzędów skarbowych comiesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od nich przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.
Zakład pracy może też dokonać rocznego rozliczenia podatku za swojego pracownika. Jeśli ten nie wyrazi takiej chęci, powinien otrzymać od pracodawcy PIT-11/8B. Dokument ten musi przekazać podatnikowi do końca lutego. PIT-11/8B trafia zatem do osób, które chcą rozliczyć się same.
Gdy nie przesłano informacji
Może się zdarzyć, że płatnik nie wypełni obowiązku przesłania informacji. Pół biedy, jeśli będzie to tylko opóźnienie, a PIT-11/8B trafi do podatnika przed upływem terminu złożenia zeznania rocznego. Zgodnie z przepisami należy to zrobić najpóźniej 30 kwietnia. W tym roku jednak ten dzień przypada w niedzielę, potem mamy święto pracy i dlatego na wysłanie zeznania mamy czas do 2 maja włącznie.
Problem, i to niemały, będzie wtedy, gdy informacja w ogóle nie trafi do podatnika. Co prawda, winę za to ponosi płatnik, ale obowiązek rocznego rozliczenia podatku ciąży przecież na podatniku. To on musi zdobyć i zgromadzić dane potrzebne do rozliczenia. Dlatego, nie czekając do 2 maja, trzeba zwrócić się do pracodawcy o przekazanie PIT-11/8B. Jeżeli to nie przyniesie skutku, pozostaje poinformować o tym urząd skarbowy.
Niewątpliwie takie naruszenie obowiązków przez płatnika pociąga za sobą odpowiedzialność karną skarbową, ale dla podatnika nie oznacza zarazem rozwiązania jego problemu. Potrzebne mu są dane o podatkach czy składkach pobranych od jego dochodów, a tych nadal nie uzyskał.
Najpewniejszym źródłem takich informacji jest w takiej sytuacji urząd skarbowy. Do niego należy więc wystąpić o wydanie odpowiedniego zaświadczenia. Ma on nawet obowiązek takie wydać, jeżeli może ono potwierdzić fakty albo stan prawny, wynikający z prowadzonych przez urząd ewidencji, rejestrów lub z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Podatnik musi jedynie udowodnić, że ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w uzyskaniu urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego. Podatnik może też sprawdzić w ZUS, czy płatnik odprowadził za niego składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Jeśli okaże się, że z dokumentów organów podatkowych i rentowych nic nie wynika, wniosek będzie jednoznaczny – płatnik zaniedbał wszystkie obowiązki, nie odprowadzał bowiem ani zaliczek podatkowych, ani składek ubezpieczeniowych. Co to oznacza? Że ktoś, kto otrzymywał w roku podatkowym wypłaty, od których płatnik nie odprowadził podatków, musi je niestety rozliczyć – zapłacić od nich podatek, ale bez możliwości odliczenia składek, bo tych nie wnoszono.
Jak czytać PIT-11/8B
Problemów z rozliczeniem rocznym na podstawie PIT-11/8B nie powinny mieć osoby, które otrzymały tylko jedną taką informację. Kwoty z poszczególnych źródeł przychodów podanych na tym formularzu podatnik przepisuje odpowiednio do takich rubryk druku rocznego zeznania, jak: przychód, koszty uzyskania przychodów, dochód oraz zaliczki. Szczególną uwagę muszą zwrócić podatnicy, którzy w ramach stosunku pracy uzyskiwali przychody związane z prawami autorskimi. Wówczas w informacji od płatnika w pierwszym wierszu w pozycji „przychód i koszty uzyskania przychodów” będą wyróżnione dwie kwoty. Osobno podany będzie przychód tylko ze stosunku pracy, służbowego, spółdzielczego, z pracy nakładczej, itd., gdyż w przypadku tego rodzaju przychodów koszty są ograniczone kwotowo. Druga część tej rubryki jest natomiast przeznaczona na przychody ze stosunku pracy, korzystające z praw autorskich lub z praw pokrewnych, do których z kolei stosuje się 50-proc. koszty uzyskania przychodów.
Dokumenty z kilku źródeł
Niektóre osoby uzyskują dochody u kilku płatników. Rozliczą się więc na podstawie kilku informacji PIT-11/8B. Muszą zsumować przychody, koszty, dochody i zaliczki z poszczególnych źródeł. W tym przypadku trzeba szczególnie uważać na koszty uzyskania przychodu ze stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, które określone są kwotowo, ale to nie oznacza, że uzyskując przychody od kilku zakładów pracy, koszty można sumować bez ograniczeń. Jeżeli podatnik w roku podatkowym uzyskiwał przychody równocześnie od więcej niż jednego zakładu pracy, koszty te ulegają jedynie podwyższeniu do 1840,77 zł. Gdyby podatnik na dodatek miał miejsce stałego lub czasowego zamieszkania poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, maksymalne koszty roczne wynoszą 2300,94 zł. Podatnik może skorzystać z takiej możliwości, ale pod warunkiem że nie otrzymywał dodatku za rozłąkę.
W domowym archiwum
Informacji PIT-11/8B nie dołącza się do zeznania. Taki sam dokument płatnik przesyła urzędowi skarbowemu, w którym rozlicza się podatnik. Musi to zrobić w takim samym terminie, jaki ma na przekazanie dokumentu podatnikowi.
ZAPAMIĘTAJ:
ODPISY SKŁADEK MAJĄ SWOJE LIMITY
Płatnicy w informacji podają kwoty pobranych składek na ubezpieczenie społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Pierwsze podatnik odlicza w zeznaniu rocznym od dochodu. Przenosząc je do PIT-37, trzeba pamiętać, że kwota odliczanych osobno składek na ubezpieczenia społeczne przez podatnika i małżonka nie może przekroczyć kwoty dochodu łącznie wykazanej w poz. 58 przez podatnika i odpowiednio w poz. 85 przez małżonka. W przypadku składek na ubezpieczenie zdrowotne odliczeniu (od podatku) podlega tylko 7,75 proc. Składka jest co roku podwyższana i w roku 2005 wynosiła 8,25 proc. Płatnicy w PIT-11/8B obecnie podają tylko kwotę do odliczenia od podatku, czyli ograniczoną do 7,75 proc.
RODZAJE INFORMACJI OD PŁATNIKÓW
PIT-11/8B jest drukiem pełniącym dwie role. Może być sporządzany jako PIT-11 i jako PIT-8B. Płatnik skreśla niepotrzebne oznaczenie zależnie od tego, dla kogo jest przeznaczona informacja.
PIT-11 stanowi informację od:
• zakładów pracy dla ich pracowników,
• rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz innych spółdzielni zajmujących się produkcją rolną,
• jednostek organizacyjnych uczelni, placówek naukowych,
• aresztów śledczych, zakładów karnych,
• organów zatrudnienia.
PIT-8B sporządzają:
• zleceniodawcy dla swoich zleceniobiorców,
• osoby prawne wypłacające należności z tytułu udziału w radach nadzorczych, komisjach lub innych organach stanowiących tych osób prawnych.
Ponadto są takie informacje, jak:
PIT-11A – od organu rentowego,
PIT-8S – od płatników stypendiów zwolnionych do kwoty 380 zł miesięcznie dla uczniów i studentów, których wysokość i zasady udzielania zostały określone w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, oraz dla uczniów i studentów przyznane przez organizacje pożytku publicznego,
PIT-R – od podmiotów wypłacających należności z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich.
ZAPAMIĘTAJ:
DROGIE DOJAZDY DO ODLICZENIA
Podatnik ma prawo do rozliczenia kosztów w wysokości wydatków faktycznie poniesionych. Jest to jednak sytuacja wyjątkowa i możliwa wtedy, kiedy roczne kwotowo ograniczone koszty ze stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej są niższe od wydatków poniesionych przez podatnika na dojazdy do pracy. Podatnik musi jednak korzystać ze środków transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej. Konieczne jest udokumentowanie wydatków imiennymi biletami okresowymi.
Aleksandra Tarka