W rozliczeniu za 2005 rok podatnicy mogą odliczyć wydatki na zakup leków. Skorzystają z tego ci, którzy posiadają orzeczenie o niepełnosprawności, czasowo muszą przyjmować leki, a miesięczny wydatek na farmaceutyki jest wyższy niż 100 zł.
Ulga na zakup leków to odliczenie, które przysługuje w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Przewiduje je ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm. dalej ustawa o PIT).
Niestety, z tej preferencji nie mogą skorzystać wszyscy. Jest ona bowiem przewidziana dla osób niepełnosprawnych oraz takich, na utrzymaniu których znajdują się określone osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe.
Oznacza to, że aby skorzystać z odliczenia, podatnik musi posiadać orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednej z grup niepełnosprawności lub decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy lub przyznającej rentę szkoleniową albo w przypadku osób, które nie ukończyły 16 lat, orzeczenia o rodzaju i stopniu niepełnosprawności.
Przepisy ustawy o PIT zawierają definicję stopni niepełnosprawności. Przez I grupę inwalidztwa należy rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono: całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo znaczny stopień niepełnosprawności. Przez II grupę inwalidztwa należy rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono: całkowitą niezdolność do pracy albo umiarkowany stopień niepełnosprawności.
3 KROKI
Jak odliczyć wydatki na leki
1 Zgromadź dokumenty potwierdzające zakup leków.
Dowodem potwierdzającym fakt zakupu lekarstw jest wydany przez aptekę rachunek lub faktura, z reguły jest to faktura. Należy zebrać dokumenty z całego roku, po to, by móc obliczyć kwotę odliczenia.
2 Oblicz kwotę odliczenia.
Kwoty z poszczególnych faktur z danego miesiąca należy zsumować. Jeśli w miesiącu wydatki na zakup lekarstw były wyższe niż 100 zł, należy od faktycznie poniesionych wydatków odjąć 100 zł. Tak trzeba postąpić z każdym miesiącem, a na koniec zsumować 12 miesięcy 2005 roku kwoty, jakie zostały z poszczególnych miesięcy po odjęciu 100 zł.
3 Wypełnij zeznanie.
Wypełniając zeznanie za 2005 r. i chcąc skorzystać z ulgi na zakup leków, trzeba pamiętać, że wszystkie ulgi rehabilitacyjne wykazuje się w załączniku PIT-O. Wszystkie, bez względu na to, ile ich jest, wykazuje się w jednej kwocie w poz. 15 i ewentualnie 16 (poz. 16 przeznaczona jest na wpisanie wydatków poniesionych przez małżonka podatnika wypełniającego wspólne zeznanie). Oznacza to, że trzeba podsumować wszystkie wydatki poniesione na cele rehabilitacyjne, a następnie ustaloną w ten sposób kwotę wpisać do właściwej pozycji formularza PIT-O.
Ważna definicja leku
Przepisy ustawy o PIT nie podają definicji leku. Dlatego w tym przypadku należy brać pod uwagę prawo farmaceutyczne. Nie będą podlegały odliczeniu od dochodu z tytułu wydatków rehabilitacyjnych wydatki na nabycie środków niespełniających cech wskazanych w definicji leku bądź są wyłączone spod jej zakresu przez prawo farmaceutyczne. Nie będzie można odliczyć np. materiałów opatrunkowych czy higienicznych.
Lek apteczny to produkt leczniczy sporządzony w aptece zgodnie z przepisem przygotowania zawartym w Farmakopei Polskiej lub farmakopeach uznawanych w państwach członkowskich Unii Europejskiej przeznaczony do wydawania bezpośrednio w tej aptece.
Lek gotowy to produkt leczniczy wprowadzony do obrotu pod określoną nazwą i w określonym opakowaniu. Natomiast lek recepturowy to produkt leczniczy sporządzony w aptece na podstawie recepty lekarskiej.
Potrzebne zaświadczenie
Ulga na zakup leków jest ulgą specyficzną. Posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności nie jest jedynym warunkiem, jaki muszą spełnić podatnicy. Osoba niepełnosprawna, która chce od swojego dochodu w rozliczeniu rocznym odliczyć wydatki na leki, musi posiadać stosowne zaświadczenie od lekarza specjalisty. W zaświadczeniu muszą być zawarte zalecenia lekarza o konieczności stałego lub czasowego stosowania leków. Co ważne, zaświadczenie musi wystawić specjalista. Nie może być to lekarz jakikolwiek, np. leków na serce nie może zlecić internista, musi to zrobić kardiolog.
Trzeba wiedzieć, kiedy mamy do czynienia z lekarzem specjalistą. Warto przytoczyć decyzję w sprawie interpretacji prawa podatkowego Izby Skarbowej w Katowicach z 27 października 2005 r. (nr PBB3-415/9-58/2005). Z wyjaśnień wynika, że ustawa o PIT określa, że za wydatki na cele rehabilitacyjne, które podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania, uważa się m.in. wydatki poniesione na leki, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo). Użyty w tym przepisie tytuł „lekarz” należy rozumieć w znaczeniu ustawowym. Tytuł „lekarz” przysługuje jedynie osobom spełniającym określone wymogi.
„Lekarz specjalista” to osoba spełniająca wymogi określone w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Na przykład osoba posługuje się tytułem „doc. dr hab. psychologii lic. lekarz medycyny n.” i prowadzi działalność gospodarczą (rodzaj: działalność paramedyczna) oraz jest zrzeszona w Polskim Towarzystwie Lekarzy Medycyny Manualnej. Używanie określenia „lic. lekarz medycyny n.” nie oznacza, że osoba ta jest lekarzem specjalistą. Jeśli podatnik leczy się u takiego specjalisty i od niego otrzymał zaświadczenie na przyjmowane leki, nie przysługuje mu prawo do odliczania od podstawy opodatkowania wydatków ponoszonych na zakup leków przepisanych przez osobę, która w myśl obowiązujących przepisów nie uzyskała tytułu lekarza specjalisty.
Specyficzny limit
Odliczenie od dochodu wydatków na zakup lekarstw jest ulgą limitowaną. Jednak ustawodawca nie określił maksymalnej kwoty, jaką można odliczyć od dochodu, lecz wysokość wydatku, jaki trzeba ponieść w danym miesiącu, aby z odliczenia skorzystać. Aby w rozliczeniu za 2005 rok odliczyć wydatki na leki, to kwota faktycznie wydatkowana na ten cel w danym miesiącu musi być wyższa niż 100 zł. Zasady odliczeń polegają bowiem na tym, że od dochodu odlicza się różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł.
Faktura podstawą odliczenia
Dowodem potwierdzającym fakt zakupu lekarstw jest wydany przez aptekę rachunek lub faktura, z reguły jest to faktura. Kwotę odliczenia oblicza się w ten sposób, że od kwoty faktycznie wydatkowanej w danym miesiącu odejmowana jest kwota 100 zł. Wyliczona w ten sposób różnica stanowi kwotę podlegającą odliczeniu.
Trzeba pamiętać, że wydatki na cele rehabilitacyjne, w tym także na zakup leków, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.
Ustalona w poz. 15 (i ewentualnie również w poz. 16) formularza PIT-O suma jest następnie sumowana z innymi wydatkami odliczanymi od dochodu, np. z darowiznami. Suma tych wydatków wpisywana jest w poz. 21 (podatnik) i 22 (małżonek podatnika) formularza PIT-O. Dopiero tę kwotę można przenieść do zeznania. To, do której rubryki PIT-u rocznego wpiszemy tę sumę, zależy od tego, które z zeznań rocznych podatnik wypełnia. Jeżeli podatnik wypełni PIT-36, kwota wykazana w poz. 21 przenoszona jest do poz. 137 tego zeznania, zaś kwota z poz. 22 do poz. 138 zeznania. W przypadku zeznania składanego na formularzu PIT-37, kwota z poz. 21 przenoszona jest do poz. 91 zeznania, zaś kwota z poz. 22 do poz. 92 formularza PIT-37.
KIEDY Z ULGI SKORZYSTA RODZINA
Rodzina może odliczyć od dochodu wydatki poniesione na zakup leków, jeśli na jej utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne. Odliczenia można dokonać wtedy, gdy w roku podatkowym dochody osób niepełnosprawnych pozostających na utrzymaniu rodziny nie przekraczają kwoty 9120 zł.
PRZYKŁAD 1
Pani Magda jest osobą niepełnosprawną. Od wielu lat przyjmuje stale leki, pomagające jej w normalnym funkcjonowaniu. Liczba leków przyjmowanych przez panią Magdę w danym miesiącu jest różna, wszystko zależy od jej stanu zdrowia. W miesiącach od stycznia do marca 2005 roku co miesiąc wydawała na leki po 150 zł. Od kwietnia do września po 180 zł. I od października do grudnia po 70 zł. W sumie w całym roku pani Magda wydała na leki 1740 zł. Jednak nie wszystkie wydatki pani Magda będzie mogła odliczyć od swojego dochodu. Odliczeniu podlega bowiem ta kwota, która w danym miesiącu przekracza 100 zł. Za styczeń będzie to 50 zł (150 zł – 100 zł = 50 zł). Podobnie będzie za luty i marzec. Za kwiecień, maj, czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień kwota do odliczenia z każdego miesiąca to 80 zł (180 zł – 100 zł = 80 zł). Jednak za październik, listopad, grudzień odliczenia już nie będzie, gdyż kwota miesięcznego wydatku to 70 zł, a więc nie przekracza ustawowego minimum 100 zł. W sumie pani Magda w zeznaniu rocznym za 2005 rok będzie mogła odliczyć 630 zł (3 x 50 zł + 6 x 80 zł).
PRZYKŁAD 2
Pani Alicja jest osobą niepełnosprawną, ma ostrą miażdżycę. Stale musi przyjmować lek, który zalecił jej lekarz specjalista. Niestety, kuracja pani Alicji jest droga. Jedno opakowanie medykamentu, który starcza na miesiąc, kosztuje 300 zł. Pracodawca dofinansowuje co miesiąc pani Alicji ten lek z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w wysokości 30 proc. (300 zł x 30 proc. = 90 zł) jego ceny, wypłacając te pieniądze przy każdej pensji. Mimo dofinansowania pani Alicja może w rozliczeniu rocznym skorzystać z ulgi na zakup leków w wysokości przekraczającej kwotę 100 zł (300 zł – 90 zł = 210 zł). W związku z tym pani Alicja będzie mogła odliczyć od dochodu za każdy miesiąc po 110 zł (210 zł – 100 zł), co da łącznie 1320 zł.
Ewa Matyszewska