Od 1 stycznia 2006 roku możemy skorzystać z tzw. ulgi na sport. Od podstawy opodatkowania można odliczyć wydatki w wysokości nieprzekraczającej 10 proc. dochodu, poniesione na działalność klubów sportowych mających osobowość prawną i licencję sportową. Pojawiające się problemy związane z odliczeniem wyjaśniło Ministerstwo Finansów.
Zastosowanie odliczenia wydatków na działalność niektórych klubów sportowych wzbudziło wątpliwości interpretacyjne. Przepisy dotyczące ulgi zawarte są w art. 18c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w art. 26d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powstały niejasności dotyczące kwalifikacji odliczanych wydatków do kosztów podatkowych, wpływu odliczenia na obowiązujące limity przy darowiznach na rzecz organizacji prowadzących działalność w zakresie pożytku publicznego w sferze zadań publicznych (10 proc. i 6 proc. odpowiednio w CIT i PIT). Wątpliwości dotyczą ponadto charakteru, warunków i zakresu dokumentowania wydatków, określenia terminu, kiedy klub sportowy powinien skupiać co najmniej 50 zawodników (w tym 30 juniorów), aby podatnik mógł nabyć prawo do ulgi.
Na działalność klubów
Na ten temat wypowiedziało się Ministerstwo Finansów (w trybie art. 14 par. 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej). W piśmie z 9 stycznia 2006 r. stwierdzono, że odliczeniu podlegają wydatki na „działalność klubów sportowych”, a nie na rzecz „klubów sportowych” (np. przy zakupie usług oferowanych przez te kluby).
Stosując reguły wykładni gramatycznej należy uznać, że wydatki na „działalność klubów sportowych” powinny być bezpośrednio związane z realizowanymi zadaniami w ramach prowadzonej działalności przez klub sportowy, mającymi na celu m.in. działania na rzecz rozwoju psychofizycznego i sprawności fizycznej oraz zdrowia człowieka, a nie cele zarobkowe klubów sportowych, chodzi o cele skierowane na realizację innych zadań niż wynikające z ustawy o kulturze fizycznej, np. maksymalizacja wypłat dywidend przez spółki kapitałowe.
Wydatki nie będą kosztem
W piśmie stwierdzono, że przy rozwiązywaniu problemów podatkowych wykładnia gramatyczna może jednak okazać się niewystarczająca, dlatego dodatkowo trzeba posłużyć się wykładnią celowościową. Powołano się na fakt, że w toku prac legislacyjnych wielokrotnie było przedstawiane stanowisko, według którego przepisy wprowadzające ulgę „są rozszerzeniem podstawy prawnej dla darowizn na rzecz klubów sportowych”. Zatem przy kwalifikacji kosztów podatkowych wydatki na działalność innego podmiotu (w tym przypadku klubu sportowego) nie mogą być potraktowane jako koszty podatkowe poniesione w celu osiągnięcia „własnych” przychodów, tj. przychodów podatnika ponoszącego te wydatki. Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT oraz art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT wykluczenie z kosztów podatkowych dotyczy nie tylko darowizn, ale również ofiar wszelkiego rodzaju, to znaczy wydatków o podobnym charakterze do darowizn, ale niespełniających przesłanek prawnych, określonych przy darowiźnie w przepisach kodeksu cywilnego. W analizowanym przypadku mogą to być pieniądze (wydatki) przekazane na realizowane cele statutowe w ramach prowadzonej działalności przez klub sportowy. Zatem podatnik korzystający z odliczenia nie może zaliczyć tych wydatków do kosztów podatkowych.
Bez podwójnego odliczenia
Od 1 stycznia 2006 roku odliczane mogą być wszelkie darowizny i inne wydatki o podobnym charakterze na działalność klubów sportowych mających osobowość prawną (w tym działających w formie spółek akcyjnych lub spółek z ograniczoną odpowiedzialnością), z zastrzeżeniem że kluby muszą posiadać licencję sportową oraz skupiać co najmniej 50 zawodników, w tym 30 juniorów. Nie jest dopuszczalne podwójne odliczenie tej samej kwoty, raz jako odliczenia na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (odpowiednio art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT) i po raz drugi od podstawy opodatkowania na podstawie art. 18c ustawy o CIT (odpowiednio art. 26d ustawy o PIT). Podwójne odliczenie tej samej kwoty nie jest dopuszczalne, tak jak nie jest możliwe podwójne zaliczenie tej samej kwoty w koszty podatkowe (raz jako koszt zarachowany i następnie poniesiony) oraz przychodu (raz jako przychód należny i następnie faktycznie otrzymany).
Nie ma szczególnych warunków dokumentowania poniesionych wydatków, zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do udokumentowania poniesionego wydatku będą zatem miały zastosowanie ogólne reguły wynikające z Ordynacji podatkowej. W takim przypadku ciężar dowodu będzie spoczywał na podatniku, który chciałby wywodzić z tego skutki prawne.
Skarga do Trybunału Konstytucyjnego
Przepisy wprowadzające odliczenie na działalność niektórych klubów sportowych zostały przez prokuratora generalnego zaskarżone 28 września 2005 roku do Trybunału Konstytucyjnego. Zdaniem prokuratora generalnego, odliczenie to zostało uchwalone z przekroczeniem przez Senat przewidzianej konstytucyjnie kompetencji do podjęcia uchwały zawierającej poprawki do ustawy uchwalonej przez Sejm, co w konsekwencji prowadziło do naruszenia konstytucyjnej zasady legalizmu (art. 7 konstytucji). Została także naruszona zasada określoności przepisów prawa z uwagi na brak jasności zawartych w nich sformułowań, co budzi liczne wątpliwości interpretacyjne.
Wiesława Moczydłowska