Problem podwójnej zaliczki na podatek występuje nie tylko u osób fizycznych, ale także u spółek płacących podatek dochodowy od osób prawnych. Także podatnicy rozliczający się w sposób uproszczony, choć w grudniu nie składają żadnej deklaracji podatkowej, do 20 dnia tego miesiąca płacą zaliczkę na podatek w podwójnej wysokości.
Z dyspozycji art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.) wynika, że deklaracje i zaliczki za okres od pierwszego do przedostatniego miesiąca roku podatkowego składa się i uiszcza w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczka za ostatni miesiąc roku podatkowego jest uiszczana w wysokości zaliczki za miesiąc poprzedni do 20 dnia ostatniego miesiąca roku podatkowego. Oznacza to, że zaliczka za grudzień 2005 r. musi być zapłacona do 20 grudnia br., czyli w terminie wpłaty zaliczki za listopad i w wysokości zaliczki za listopad. Tak więc podatnik wynikającą z rozliczenia za listopad zaliczkę musi zapłacić w podwójnej wysokości. Ostateczne rozliczenie podatku za rok podatkowy następuje w terminie ustalonym do złożenia zeznania o wysokości dochodu osiągniętego (poniesionej straty) za ten rok.
Artykuł 25 ust. 1 i 2 ustawy nakłada obowiązek składania bez wezwania deklaracji o wysokości dochodu (straty) osiągniętego od początku roku podatkowego i wpłacania w terminie zaliczek miesięcznych na konto urzędu skarbowego.
Niewpłacona zaliczka
Niewpłacona w terminie zaliczka na podatek dochodowy staje się zaległością podatkową, od której pobiera się odsetki za zwłokę.
Zaliczki płacone w sposób uproszczony
A jak przedstawia się sytuacja w przypadku gdy podatnik wybrał uproszczony sposób zapłaty zaliczek? Trzeba bowiem pamiętać, że istnieje możliwość wyboru uproszczonego sposobu opłacania zaliczek (1/12 podatku z działalności za miniony okres). Jakie zasady dotyczą tych podatników? Czy płacą oni zaliczkę w podwójnej wysokości? Oczywiście tak. Ci podatnicy, choć w grudniu nie składają żadnej deklaracji podatkowej, do 20 dnia tego miesiąca płacą zaliczkę na podatek w podwójnej wysokości (1/12 kwoty podatku z działalności gospodarczej z minionego okresu za listopad i 1/12 za grudzień). Niestety, nie mają oni możliwości manewru co do kwoty listopadowej i grudniowej zaliczki. Kwota ta jest u nich stała.
Trzeba podkreślić, że mimo iż obowiązek płacenia zaliczek w sposób uproszczony (jeśli takiego wyboru dokonaliśmy) dotyczy całego roku podatkowego, mogą zaistnieć sytuacje budzące pewne wątpliwości. Załóżmy, że w ciągu roku podatkowego spółka z ograniczoną odpowiedzialnością przekształciła się w spółkę akcyjną, co spowodowało obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych. Zgodnie z art. 12 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.) – na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej podmiotu istnieje obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych i – w związku z powyższym – konieczność uiszczenia płaconych w sposób uproszczony zaliczek w podwójnej wysokości. Czy zatem w dalszym ciągu spółka będzie miała prawo do płacenia zaliczek w sposób uproszczony i w jakiej wysokości?
Następca prawny
Zgodnie z art. 25 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnicy mogą – bez obowiązku składania deklaracji miesięcznych – wpłacać zaliczki miesięczne w danym roku podatkowym w uproszczonej formie, w wysokości 1/12 podatku należnego wykazanego w zeznaniu CIT-8, złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy. Jednocześnie w art. 93a par. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.) określono, że osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku przekształcenia innej osoby prawnej – wstępuje we wszystkie przewidziane w przepisach podatkowych prawa i obowiązki przekształconej osoby lub spółki. A zatem skoro spółka akcyjna powstała w wyniku przekształcenia spółki z o.o. – może ona w dalszym ciągu płacić zaliczki w uproszczonej formie bez obowiązku odrębnego złożenia zawiadomienia o wyborze tej formy. Trzeba mieć więc na uwadze treść art. 25 ust. 7a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który stanowi, że zawiadomienie o wyborze uproszczonej formy dotyczy lat następnych, chyba że podatnik w terminie wpłaty pierwszej zaliczki za dany rok podatkowy zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z uproszczonej formy wpłacania zaliczek.
PRZYKŁAD
11 maja 2005 r. nastąpiło przekształcenie spółki z o.o w spółkę akcyjną. Na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej podmiotu, tj. na dzień 10 maja 2005 r., istniał obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych spółki. W prawie podatkowym oznacza to zakończenie roku podatkowego. Jeżeli bowiem z odrębnych przepisów wynika obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego, za rok podatkowy uważa się okres od pierwszego dnia miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych. W tym przypadku za następny rok podatkowy uważa się okres od dnia otwarcia ksiąg rachunkowych do końca przyjętego przez podatnika roku podatkowego. Zatem okres od 1 stycznia 2005 r. do 10 maja 2005 r. dla spółki stanowi odrębny rok podatkowy, następny rok podatkowy obejmuje okres od 11 maja 2005 r. do końca przyjętego przez podatnika roku podatkowego, tj. do dnia 31 grudnia 2005 r. Spółka akcyjna powstała w wyniku przekształcenia spółki z o.o. może w dalszym ciągu płacić zaliczki w formie uproszczonej.
Planować, żeby nie płacić
Warto dodać, że nie tylko w listopadzie, ale i przez cały rok podatkowy ważne jest podejmowanie właściwych decyzji z uwzględnieniem umiejętnego planowania podatkowego. Nie trzeba bowiem specjalnie nikomu tłumaczyć, że dokonanie wydatków w odpowiednim okresie powiększy koszty uzyskania przychodów, a co za tym idzie wpłynie na wysokość płaconej zaliczki na podatek. Jeśli jeszcze dokonamy tych wydatków (zakupu maszyn, urządzeń itp.) z zaznaczeniem, że będziemy je używać przez okres równy lub krótszy niż rok, mamy prawo je zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów. Już teraz warto zastanowić się, czy opłaca nam się forma uproszczona rozliczania z fiskusem, czy wybierać ją na przyszły rok, pamiętając o tym, że przy tej formie nie mamy już możliwości manewru co do listopadowej zaliczki.
Wiesława Moczydłowska
EKSPERT RADZI
Dr Jowita Pustuł,
doradca podatkowy, J. Pustuł, M. Przywara Doradztwo podatkowe w Krakowie
Czy spółka przejmująca korzysta z uprawnień podatkowych spółki przejmowanej
Przy połączeniu spółek oraz przy zawieraniu transakcji zakupu przedsiębiorstwa poza obowiązkami podatkowymi, jakie powstają w wyniku tych transakcji, są również uprawnienia podatkowe. Czy spółka nabywająca majątek innej spółki może korzystać z jej uprawnień podatkowych?
TAK, jeśli nabycie majątku spółki jest wynikiem przeprowadzonej procedury połączenia spółek. Przy połączeniu spółek dochodzi bowiem do sukcesji praw i obowiązków podatkowych. Spółka przejmująca staje się następcą prawnym spółki przejmowanej.
Spółka przejmująca jako następca prawny spółki przejmowanej traktowana jest analogicznie jak jej poprzedniczka. Dlatego też spółka przejmująca będzie miała możliwość korzystania z określonych uprawnień związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych przez przejętą spółkę – możliwość wykorzystania ulg i zwolnień podatkowych przysługujących przejętej spółce, które nie zostały przez nią zrealizowane do końca.
Przykładowo, spółka przejmująca będzie miała prawo do otrzymania zwrotu nadwyżki VAT naliczonego nad należnym, wykazanego przez poprzednika prawnego, do kosztów uzyskania przychodów będzie mogła zaliczyć wydatki poniesione przez poprzednika, będzie kontynuować amortyzację rozpoczętą przez spółkę przejmowaną. Jeśli przed połączeniem spółek wydana została decyzja podatkowa, której adresatem była spółka przejmowana, odwołanie od tej decyzji będzie mogła złożyć spółka przejmująca jako następca prawny spółki przejmowanej.
Inaczej jest w przypadku strat podatkowych. Tę kwestię reguluje art. 7 ust. 3 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tym przepisem nie można przy ustalaniu dochodu uwzględnić strat podatkowych spółek przejmowanych. Zakaz ten dotyczy skumulowanych strat podatkowych wykazywanych przez spółkę przejmowaną w ubiegłych latach podatkowych. W pewnych wypadkach przy ustalaniu podstawy opodatkowania spółki przejmującej można będzie natomiast uwzględnić bieżące straty podatkowe wykazywane przez spółkę przejmowaną w roku połączenia.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że w wypadku nabycia majątku spółki w wyniku zawarcia umowy sprzedaży przedsiębiorstwa nabywca nie będzie mógł korzystać z uprawnień podatkowych spółki zbywającej przedsiębiorstwo. W takiej bowiem sytuacji nie obowiązuje zasada sukcesji praw i obowiązków podatkowych.
