Setki milionów złotych zainwestowane w rozwój geotermii mogą zostać zaprzepaszczone w wyniku bankructwa przedsiębiorstw energetycznych. To prawdopodobny efekt nieprzemyślanej nowelizacji prawa geologicznego.
Czy posłowie nowej kadencji zapalą zielone światło dla rozwoju geotermii w Polsce? Zarówno w przyjętej przez Sejm w 2001 r. strategii wprowadzania odnawialnych źródeł energii, jak i w traktacie akcesyjnym do Unii Europejskiej postanowiono, że do 2010 r. 7,5 proc. całej wytwarzanej w Polsce energii będzie pochodzić z tzw. źródeł odnawialnych.
Jednym z wariantów pozwalających na pozyskiwanie energii przy wykorzystaniu „czystych” (niskoemisyjnych) technologii jest eksploatowanie podziemnych złóż gorącej wody. Tymczasem specjalistycznym przedsiębiorstwom w różnych częściach Polski, w które zainwestowano setki milionów złotych, m.in. z budżetów centralnego i samorządowych, grozi bankructwo.
Kosztowna opłata
W wyniku majowej nowelizacji prawa geologicznego wydobycie wody termalnej zostało bowiem obłożone kolejnym podatkiem – tzw. opłata eksploatacyjna naliczana od trzeciego kwartału w wysokości 26 gr za 1 m sześc. wody znacząco podniosła koszty wytwórców, sprawiając, że ich energia geotermalna staje się niekonkurencyjna w starciu z tą powstającą z opalania dotowanym przez budżet węglem.
– Te dodatkowe obciążenia godzą w rozwój geotermii. Uważamy je za bezzasadne – mówi Zbigniew Kamieński, wicedyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Energetycznego w resorcie gospodarki.
– Do każdego wytwarzanego teraz gigadżula ciepła dopłacimy 3 zł. Tymczasem opłata „za korzystanie ze środowiska” w wypadku miału węglowego to jedynie 1 zł – ubolewa Wiktor Łukaszczyk, prezes zarządu Geotermii Podhalańskiej, która jest w Polsce prekursorem wykorzystania energii termalnej do celów grzewczych.
Dzięki wprowadzeniu ogrzewania ze źródeł geotermalnych w Zakopanem, w stolicy Tatr, udało się praktycznie wyeliminować efekt tzw. niskiej emisji pochodzącej z małych kotłowni koksowo-węglowych i ogrzewania prywatnych mieszkań. W rezultacie średnioroczne stężenie samego dwutlenku siarki spadło w 2004 r. o 44 proc. w porównaniu z poziomem z lat 1994-1998. Według ocen Polskiej Akademii Nauk do końca 2003 r. na Podhalu zredukowano łącznie o 123 tys. ton ilość wyemitowanego dwutlenku węgla.
Spółka, która z ubiegłorocznych długów w wysokości 80 mln zł wyszła tylko dzięki dokapitalizowaniu 86 mln zł przez Narodowy Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, teraz znowu może popaść w tarapaty.
Kuriozum w prawie
Swoistym kuriozum jest wprowadzona w nowelizacji prawa geologicznego opłata za informację geologiczną.
– Przecież to Geotermia wykonała badania, poniosła ich koszty, a rezultaty przekazała do Ministerstwa Środowiska. Teraz ma za tę samą informację płacić? – zżyma się Krzysztof Owczarek, wiceburmistrz Zakopanego. Za 4 odwierty w Bańskiej Geotermia musi zapłacić 520 tys. euro, czyli ponad 2 mln zł. Krzysztof Owczarek potwierdza, że wody geotermalne to atrakcyjne źródło ciepła, także ze względu na fakt, że nie wpływa ono na cenę energii, która bez uchwalania nierozumnych opłat mogłaby latami pozostawać stabilna.
Podatki wprowadzone na mocy majowej nowelizacji podcinają skrzydła Geotermii nie tylko na Podhalu. Jest to również jaskrawo widoczne w przypadku Geotermii w Stargardzie Szczecińskim.
– Za przetłoczenie solanki o kaloryczności 300 tys. GJ musielibyśmy zapłacić co najmniej 648 tys. zł opłaty eksploatacyjnej. Za wydobycie węgla kamiennego niezbędnego do wyprodukowania takiej samej ilości ciepła, w zależności od kaloryczności, płaci się od 12 tys. 750 zł do 63 tys. 600 zł – wylicza Waldemar Gil, prezes zarządu Geotermii Stargard. Ta prywatna firma zainwestowała w ciepłownię 34 mln zł i poczynając od br. docelowo miała dojść do zaspokajania 35 proc. miejskiego zapotrzebowania na ciepło.
– Teraz nowe regulacje wykluczają możliwości konkurowania z węglem – ubolewa Waldemar Gil.
W Mszczonowie Geotermia Mazowiecka ciepłem ze źródeł geotermalnych wciąż ogrzewa 40 proc. miasta. Z „czystej” energii gorących źródeł korzystają też Pyrzyce i Uniejów.
Tomasz Dąbrowski