Od 1 września weszło w życie korzystne dla podatników rozwiązanie ograniczające możliwość ustalania odsetek przez organy podatkowe. Jeśli w okresie dwóch lat od złożenia deklaracji organ podatkowy nie wykryje wynikającej z niej zaległości, to później odsetki nie będą już naliczane.
Od 1 września br. nowelizacja Ordynacji podatkowej wprowadziła kilka istotnych zmian do procedury podatkowej. Wśród korzystnych dla podatników warto wymienić te, które dotyczą nienaliczania odsetek za zwłokę w przypadku istnienia zaległości podatkowych.
Jak obliczać odsetki?
W znowelizowanym art. 53a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr, 8, poz. 60 z późn. zm.) określono, że jeżeli w postępowaniu podatkowym po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego zostanie stwierdzone, że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku nie złożył deklaracji, wysokość zaliczek jest inna niż wykazana w deklaracji lub zaliczki nie zostały zapłacone w całości lub w części, organ podatkowy wydaje decyzję. W decyzji tej określa się wysokość odsetek za zwłokę na dzień złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy. W przypadku niezłożenia zeznania w terminie, odsetki określa się na ostatni dzień terminu złożenia zeznania. W rozporządzeniu ministra finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz.U. nr 165, poz. 1373) określono, wzór według jakiego należy liczyć odsetki.
Od kiedy odsetki nie będą naliczane?
Jednak od zasady bezwzględnego naliczania odsetek istnieje kilka wyjątków. Kolejne odstępstwo zostało wprowadzone ustawą z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 143, poz. 1199). Dosyć częstym przypadkiem jest sytuacja, gdy po długim czasie od uregulowania podatku dowiadujemy się, że mamy jeszcze jakieś niezapłacone zobowiązania. Może się tak zdarzyć, że zapomnimy o wpłaceniu drobnych kwot lub wpłacimy podatek, ale w wyniku pomyłki jest on mniejszy od faktycznego zobowiązania, np. składamy zeznanie roczne, w którym popełniliśmy drobny błąd rachunkowy, w wyniku czego wyszedł mniejszy podatek do zapłaty. Powstaje wtedy zaległość, która z biegiem czasu procentuje na korzyść fiskusa. Po pewnym czasie jesteśmy wzywani do urzędu i np. po 4 latach dowiadujemy się, że nie zapłaciliśmy części podatku. Oczywiście uiszczamy zaległą kwotę, ale wtedy okazuje się, że zostały jeszcze odsetki od tej zaległości. Odsetki zaś mogą przewyższać sam podatek.
W celu uniknięcia takich przykrych niespodzianek ze strony fiskusa przepisami ostatniej nowelizacji Ordynacji wprowadzono korzystną zmianę. Od 1 września br. odsetek za zwłokę nie nalicza się za okres od dnia następującego po upływie dwóch lat od dnia złożenia deklaracji, od zaległości związanych z popełnionymi w deklaracji błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami, jeżeli w tym okresie nie zostały one ujawnione przez organ podatkowy. Należy pamiętać tylko, że ten nowy wyjątek nie może być stosowany do zaległości związanych z deklaracjami, które zostały złożone przed 1 września br.
Jaka jest minimalna kwota odsetek?
Istotną zmianą jest zrównanie sytuacji podatników płacących podatki gminne i stanowiące dochody budżetu państwa. Od 1 wrześnie bez względu na charakter podatku obowiązują te same zasady dotyczące minimalnej kwoty odsetek. Do czasu nowelizacji odsetek za zwlokę nie naliczało się od zaległości z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa, jeżeli wysokość odsetek nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty dodatkowej pobieranej przez „Pocztę Polską” za polecenie przesyłki listowej. Nie dotyczyło to podatków lokalnych, np. podatku od nieruchomości, które stanowią dochody budżetu gmin. Kwota, od której nie naliczało się odsetek to 6,60 zł, gdyż obecnie dodatkowa opłata pobierana przez pocztę, wynosi 2,20 zł (3 x 2,20 = 6,60 zł). W wysokości kwoty nic się nie zmieniło. Zmiana natomiast jest dużo poważniejsza, bo dotyczy rozszerzenia zwolnienia na należności gminne, czyli odnosi się też do odsetek od podatków stanowiących dochody jednostek samorządowych.
Obecnie bez względu na to, czy zaległości stanowią dochody budżetu państwa czy gmin, mają do nich zastosowanie przepisy Ordynacji podatkowej. Oznacza to, że odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych nie nalicza się, jeżeli wysokość odsetek nie przekraczałaby trzykrotności opłaty dodatkowej (tj. 6,60 zł). Zwolnienie to ma zastosowanie do zaległości stanowiących zarówno dochody budżetu państwa, jak i budżetów gminnych.
PRZYKŁAD
Spółka X, będąca płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych ma zamiar złożyć 20 września 2005 r. deklarację o zryczałtowanym podatku dochodowym PIT-8A. W deklaracji tej wykaże należny zryczałtowany podatek dochodowy z tytułu wypłaty nagrody z sierpnia br. związanej ze sprzedażą premiową. Kwota wypłaty wykazana w deklaracji wyniesie 35 400 zł. Stawka, która jest właściwa dla opodatkowania tego typu przychodu, wynosi 10 proc. Spółka jednak pomyliła się i zamiast wykazać 3540 zł podatku, błędnie wykazała 3450 zł. Jeśliby urząd skarbowy nie dopatrzył się tego błędu (wpłacono mniej o 90 zł), w ciągu dwóch lat od złożenia deklaracji, to od 21 września 2007 r. nie może naliczać odsetek za zwłokę.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.Bogdan Świąder