Przeważają oceny, że Sejm postąpił słusznie, odrzucając projekt ustawy o podatku ekologicznym od samochodów. Nie rozwiązuje to jednak problemu, gdyż obowiązująca obecnie akcyza od samochodów została uznana za niezgodną z prawem wspólnotowym.
Jak informowaliśmy we wczorajszej „GP”, Sejm odrzucił w pierwszym czytaniu rządowy projekt ustawy o podatku ekologicznym od samochodów, który miał zastąpić akcyzę. Przypomnijmy, że według projektu osoby rejestrujące samochód miałyby wpłacać nowy podatek jednorazowo. Wysokość podatku zależałaby od pojemności skokowej silnika i współczynnika zależnego od normy emisji spalin. Podatek miałby być uiszczany od samochodów po raz pierwszy rejestrowanych w Polsce. Posłowie zarzucali podatkowi ekologicznemu m.in. to, że będzie niekorzystny dla niezbyt zamożnych grup społeczeństwa, które kupują tanie i starsze modele samochodów. Wyrażano też obawy, że nowy podatek może zaszkodzić małym i średnim przedsiębiorstwom.
– Cieszę się z odrzucenia przez Sejm w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o tzw. podatku ekologicznym, który miał zastąpić obowiązujące przepisy, na podstawie których pobierany jest podatek akcyzowy od używanych samochodów sprowadzonych do Polski z innych państw UE w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego. Przypominam, że pobieranie akcyzy zostało uznane przez Komisję Petycji Parlamentu Europejskiego za niezgodne z prawem wspólnotowym. W związku z powyższym Komisja Petycji PE, posiłkując się opinią Komisji Europejskiej, zaapelowała do rządu polskiego o zaprzestanie poboru podatku, który łamie zasady rynku wewnętrznego – powiedział „GP” Marcin Libicki, przewodniczący Komisji Petycji Parlamentu Europejskiego. Jak podkreślił, proponowany przez rząd nowy podatek ekologiczny – choć miał mieć inną nazwę i sposób obliczania – również nosił znamiona dyskryminacji towarów w handlu wewnątrzwspólnotowym, co jest niezgodne z prawem pierwotnym UE, a co za tym idzie z zobowiązaniami przestrzegania prawa wspólnotowego podjętymi przez nasz kraj wraz z akcesją Polski do UE. Zwróciła na to uwagę Komisja Petycji PE.
– Wprowadzenie tzw. podatku ekologicznego na miejsce obecnego podatku akcyzowego mogłoby lekceważyć zasadę, że każda konstrukcja podatkowa bądź fiskalna mająca na celu faktyczne ograniczenie handlu wewnątrzwspólnotowego lub dyskryminację towarów pochodzących z innych krajów członkowskich UE jest niezgodna z prawem wspólnotowym. To samo dotyczy procedur utrudniających swobodny przepływ towarów. Zastąpienie złych rozwiązań innymi złymi rozwiązaniami może doprowadzić do nałożenia sankcji na Polskę w przypadku pozwania naszego kraju przez Komisję Europejską przed Europejski Trybunał Sprawiedliwości. W najlepiej rozumianym interesie Polski i Polaków nie należy wprowadzać nowych przepisów, które także mogą zostać zakwestionowane przez organy wspólnotowe – uznał Marcin Libicki. Jak podkreślił, zarówno wspomniany podatek akcyzowy, jak i propozycja rządu nie tylko narażają na sankcję nasz kraj, ale są dotkliwe głównie dla mniej zamożnej części naszego społeczeństwa i powodują spowolnienie wzrostu standardu życia obywateli Polski.
Jakub Faryś, szef Związku Motoryzacyjnego SOIS, zrzeszającego największych importerów samochodów, miał zastrzeżenia do projektu. Otóż jego zdaniem negatywną konsekwencją przyjęcia ustawy w wersji proponowanej przez Ministerstwo Finansów byłby wzrost cen najtańszych małych samochodów i samochodów dostawczych. Jednak we wtorek podczas spotkania z przedstawicielami branży motoryzacyjnej resort finansów zadeklarował ustępstwa i otwartość na propozycje. Nie wykluczył wprowadzenia takich zmian do projektu, które zapobiegłyby tym podwyżkom.
– Projekt powinien zostać skierowany do dalszych prac w komisji, a nie odrzucony. Przy dobrej woli Ministerstwa Finansów można go było poprawić – mówi Jakub Faryś. Według niego odrzucenie ustawy będzie oznaczać dalszy napływ do Polski 60-80 tys. używanych samochodów miesięcznie, których wartość na fakturach (służąca do obliczania wysokości akcyzy) wynosi często 100-200 euro. – Prawdą jest, że część osób może kupić samochód taniej niż dotychczas, ale Skarb Państwa traci olbrzymie pieniądze. Poza tym rynek samochodów używanych został zupełnie rozchwiany – uważa Jakub Faryś.
Ewa Matyszewska, Marcin Musiał, Krzysztof Tomaszewski
OPINIE
Krzysztof Rogala, ekspert Centrum im. Adama Smitha
Projekt Ministerstwa Finansów zakładający wprowadzenie podatku ekologicznego, który miał zastąpić obecną akcyzę, był gorszy od samej „choroby”. Bardzo dobrze, że został odrzucony. Przy obecnej kompletnej zapaści rynku motoryzacyjnego proponowanie „lekarstwa gorszego od choroby”, a więc wprowadzenie podatku, który zwiększa koszty rejestracji nowych samochodów co najmniej dwukrotnie w stosunku do tej akcyzy, która jest teraz, byłoby groźne.
Dobrym rozwiązaniem, jakie mogłoby się sprawdzić w naszej rzeczywistości, byłoby wprowadzenie akcyzy na używane samochody. Problem jest w tym, że samochód importowany nierejestrowany w Polsce podlega podatkowi akcyzowemu. Natomiast samochód kupowany z drugiej ręki między Polakami temu podatkowi nie podlega. Podatek ekologiczny dotyczyłby wszystkich samochodów, nie tylko używanych, ale również nowych. Mogłoby to spowodować jeszcze większe zmniejszenie sprzedaży nowych samochodów, a nie używanych. Podatek dla nowych samochodów wzrósłby o 100 proc. Poza tym podatek ekologiczny miałby być płacony gotówką przy rejestracji samochodu, a akcyza jest w cenie samochodu, czyli teoretycznie może być kredytowana czy leasingowana razem z samochodem.
Jerzy Bielawny, ekspert Instytutu Studiów Podatkowych
Po odrzuceniu propozycji wprowadzenia podatku ekologicznego chyba teraz pozostaje nam czekać na decyzje nowego rządu, parlamentu. Jakie to będą propozycje niestety nie wiem, ale można podejrzewać, że nadal będą to poszukiwania środka dla fiskalnego rozwiązania tego problemu. Może lepszym pomysłem byłoby wprowadzenie opłat od samochodów, a nie stricte podatku.
Choć nie można zapominać również o tym, że Komisja Europejska nie tak dawno uznała za niezgodne z prawem Unii przepisy dotyczące akcyzy nakładanej na samochody sprowadzane z zagranicy. Przypadki niezgodności naszych regulacji z przepisami unijnymi mogą być spowodowane: po pierwsze – nieznajomością prawa UE; po drugie – nieprawidłowym i niedokładnym tłumaczeniem prawa wspólnotowego na język polski.
