Z posiadaniem własnego domu lub mieszkania łączą się określone obowiązki podatkowe, w tym konieczność płacenia podatku od nieruchomości. Opodatkowaniu tym podatkiem podlegają nie tylko grunty, ale także budynki lub ich części. Wysokość podatku uzależniona jest od tego, na terenie jakiej gminy znajduje się dom lub mieszkanie. Gminy mogą bowiem różnicować wysokość podatku. Nie może on jednak przekroczyć poziomu określonego w ustawie
Podatnicy podatku od nieruchomości powinni sprawdzić, kiedy zobowiązani są do zapłaty podatku. Informacje te mogą być ważne zwłaszcza dla tych podatników, którzy kupują działki budowlane czy nieruchomości z gotowymi domami. W końcu w tych przypadkach też trzeba zapłacić podatek. Podatek od nieruchomości płacą także podatnicy prowadzący działalność gospodarczą we własnych domach i mieszkaniach.
Podatnicy powinni pamiętać także o prawidłowym ustaleniu podstawy opodatkowania. Jest nią w przypadku budynków lub ich części powierzchnia użytkowa. Określając powierzchnię pomieszczeń, należy jednak pamiętać o tym, że powierzchnię pomieszczeń lub ich części oraz część kondygnacji o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50 proc., a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m, powierzchnię tę pomija się.
Ile wynosi stawka podatku
Dla podatników najważniejsza jest jednak informacja o wysokości stawki tego podatku. Wynosi ona od budynków mieszkalnych 0,54 zł od mkw. powierzchni użytkowej. W przypadku budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej (a więc wtedy, gdy prowadzimy działalność w części pomieszczeń w mieszkaniu lub domu, w którym mieszkamy), będzie to 17,98 zł od mkw. powierzchni użytkowej.
Są to maksymalne wysokości stawek. Trzeba jednak pamiętać o tym, że wysokość stawek podatku od nieruchomości ustala rada gminy. Ta ostatnia może różnicować wysokość stawek podatku, uwzględniając w szczególności lokalizację, rodzaj zabudowy, stan techniczny oraz wiek budynków. Stawki te nie mogą jednak przekroczyć poziomu określonego w art. 5 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 9, poz. 84 z późn. zm.).
Kiedy trzeba zapłacić
Zgodnie z art. 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku. Jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub jego części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budynku lub jego części przed ich ostatecznym wykończeniem.
Warto też pamiętać, że jeśli w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość opodatkowania w tym roku, a w szczególności zmiana sposobu wykorzystywania przedmiotu opodatkowania lub jego części, podatek ulega obniżeniu lub podwyższeniu, poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło to zdarzenie.
Podatnicy powinni też pamiętać, że jeśli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, podatek za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których istniał obowiązek. Oznacza to tyle, że jeśli kupimy działkę z domem we wrześniu, podatek zapłacimy proporcjonalnie do liczby miesięcy pozostałych do końca roku, a nie za cały rok podatkowy.
Osoby fizyczne są obowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych, sporządzoną na formularzu według ustalonego wzoru, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości. Jeśli kupujemy dom lub mieszkanie, będzie to 14 dni od dnia podpisania aktu notarialnego.
Złożenie informacji jest niezbędne także w razie wygaśnięcia obowiązku podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości.
W jakim terminie wpłacić podatek
Poza złożeniem odpowiednich informacji osoby fizyczne zobowiązane są także do zapłaty podatku. Jak wynika z art. 6 ust. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, podatek jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego w terminach do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego. Można też zapłacić podatek jednorazowo za cały rok podatkowy.
Podatek od nieruchomości na rok podatkowy od osób fizycznych ustala w drodze decyzji organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania. Tylko wtedy, gdy nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu osób fizycznych oraz osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadajacych osobowości prawnej lub spółek nieposiadajacych osobowości prawnej – osoby fizyczne składają deklarację na podatek od nieruchomości oraz opłacają podatek na zasadach obowiązujących osoby prawne. Nie dotyczy to jednak osób tworzących wspólnotę mieszkaniową.
Dla podatników bardzo ważna może okazać się też inna informacja. W końcu może zdarzyć się tak, że podatnik zapomni dokonać odpowiedniego zgłoszenia. Kupi np. mieszkanie i nie poinformuje o tym fakcie gminy w ciągu 14 dni. Normalnie podatnik płaciłby odsetki. Ale nie w przypadku podatku od nieruchomości. Tu jest nieco inaczej. Okazuje się bowiem, że decyzja ustalająca wysokość podatku od nieruchomości ma charakter konstytutywny. Odsetki mogą być naliczane dopiero wtedy, gdy minie termin zapłaty określony w decyzji. Podatnik może więc spokojnie zgłosić fakt zakupu mieszkania w gminie nawet po terminie, bez obawy narażenia się na negatywne konsekwencje podatkowe. Decyzja wymiarowa zostanie wydana dopiero po zgłoszeniu.
Kiedy przyjdzie inkasent
Z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wynika, że rada gminy może zarządzić pobór podatku od nieruchomości od osób fizycznych w drodze inkasa. Może także wyznaczyć inkasentów i określić wysokość wynagrodzenia z tego tytułu. Jak wskazało Ministerstwo Finansów w piśmie z 29 marca 2004 r. (nr LK-291/LP/04/AM/KM), realizacja powyższych uprawnień powinna nastąpić poprzez określenie inkasentów w formie uchwał, wskazujących cechy indywidualizujące inkasentów, w sposób na tyle precyzyjny, aby nie budziły wątpliwości, na kogo obowiązek ten został nałożony. Jak wskazało ministerstwo, wybór osoby inkasenta powinien być ograniczony do sołtysów, zarządców nieruchomości czy też osób prowadzących określony rodzaj działalności gospodarczej.
RADZIMY
Jeśli sprzedamy nieruchomość, np. dom, przestajemy płacić podatek. Obowiązek podatkowy wygasa bowiem z upływem miesiąca, w którym powstały okoliczności uzasadniające ten obowiązek. Okolicznością taką jest niewątpliwie sprzedaż posiadanej nieruchomości.
Anna Wojda
EKSPERT WYJAŚNIA
Piotr Witkowski, radca prawny w Kancelarii Prawnej dr Krystian Ziemski & Partners z Poznania
Czy po zakończeniu budowy wzrośnie podatek
Do budynku użytkowanego przez spółkę dobudowywane są pomieszczenia magazynowe i garaże. Czy po zakończeniu budowy zmieni się wielkość podatku od nieruchomości, który płacimy? Jeżeli tak, to od jakiego momentu powinniśmy płacić podatek w nowej wysokości? Czy firma powinna poinformować organ podatkowy o zakończeniu budowy, czy też mamy czekać na decyzję w tej sprawie?
– Zgodnie z przepisami ustawy o podatkach i opłatach lokalnych opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają, obok gruntów, również budynki i ich części oraz budowle i ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Dla budynków lub ich części podstawę opodatkowania stanowi ich powierzchnia użytkowa. Natomiast dla budowli lub ich części podstawę opodatkowania stanowi wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne (w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych – ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego).
W świetle powyższych unormowań, w przypadku opisanym w pytaniu, dobudowanie nowych pomieszczeń i garaży skutkować będzie zwiększeniem podstawy opodatkowania i w konsekwencji zwiększeniem wysokości podatku od nieruchomości. Zakładając, iż podatnikiem jest spółka, a zatem podmiot będący przedsiębiorcą, cała nieruchomość wraz ze znajdującymi się na niej budynkami i budowlami będzie podlegała opodatkowaniu według stawek przewidzianych dla nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Dotyczyć to będzie także sytuacji, w której jedynie część nieruchomości będzie faktycznie wykorzystywana gospodarczo.
Moment powstania obowiązku podatkowego w podatku od nieruchomości przy opodatkowaniu nowo wybudowanych budynków, budowli lub ich części określony został w przepisie art. 6 ust. 2 wspomnianej wcześniej ustawy. Zgodnie z tym przepisem obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budynku lub jego części przed ich ostatecznym wykończeniem. A zatem w opisywanym przypadku podatnik zapłaci podatek od nowo wybudowanych części budynku za rok następujący po roku zakończenia budowy.
Ponieważ, jak wskazano wcześniej, podatnikiem podatku jest spółka, nie otrzyma ona decyzji w sprawie nowej wysokości podatku po zakończeniu budowy. Decyzje ustalające (wymiarowe) w podatku od nieruchomości wydawane są bowiem w stosunku do osób fizycznych. Natomiast osoby prawne, a także spółki nieposiadające osobowości prawnej są obowiązane składać w terminie do 15 stycznia właściwemu organowi gminy deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy, sporządzone na formularzu według ustalonego przez radę gminy w uchwale wzoru oraz wpłacać obliczony w deklaracji podatek od nieruchomości. A zatem w opisywanym przypadku po zakończeniu budowy nowych pomieszczeń spółka będzie musiała w deklaracji składanej na początku następnego roku wykazać nową aktualną podstawę opodatkowania i zapłacić obliczony od niej podatek.
Not. Marcin Musiał