Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej nie jest w naszym kraju doceniane. Nie to co w krajach dawnej Unii Europejskiej, gdzie korzystają z niego zarówno osoby indywidualne, jak i przedsiębiorstwa.
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej nadal są niewielkim fragmentem polskiego rynku ubezpieczeń majątkowych. Na koniec trzeciego kwartału 2004 r. stanowiły one (bez obowiązkowych ubezpieczeń komunikacyjnych) 4,6 proc. w strukturze składki sektora majątkowego, podczas gdy w krajach dawnej Unii udział ten sięga połowy zawartości portfela.
Jednak właściciele małych i średnich firm coraz częściej zdają sobie sprawę, że po wejściu Polski do UE stopniowo będą musieli dostosowywać swoją działalność do standardów europejskiej gospodarki rynkowej. Konieczność ubezpieczania się od wielu ryzyk, do których jeszcze niedawno nie przykładali większej wagi, wymusi na nich prawo unijne, a także zmiany polskiego prawa.
Ochrona przed roszczeniami
Tendencje wzrostu udziału składek ubezpieczeniowych z tytułu OC w portfelach towarzystw majątkowych obserwowane są od kilku lat. Wynikają one nie tylko z faktu obejmowania coraz to nowych grup zawodowych obowiązkiem posiadania stosownych polis (np. notariusze, doradcy podatkowi, brokerzy czy detektywi). Wpływ na to ma także rosnąca świadomość ubezpieczeniowa przedsiębiorców, którzy zaczynają liczyć się z częstszym niż dotychczas niebezpieczeństwem pojawienia się postaw roszczeniowych klientów czy kontrahentów. Na przykład urwanie się 5-metrowego zakończenia masztu żurawia, wykorzystywanego przy budowie biurowca, który zniszczył sąsiadującą restaurację, może narazić firmę na zapłacenie tak dużego odszkodowania, że nie będzie w stanie sprostać obciążeniom finansowym. W przypadku braku polisy zabezpieczającej firmę przed takiego typu roszczeniami, wyrok sądu, nakazujący zapłatę za poniesione straty, może położyć kres jej gospodarczej działalności.
Osobno lub w pakietach
Jak wynika z informacji uzyskanych przez „GP” w liczących się na polskim rynku towarzystwach ubezpieczeniowych najczęściej spotykaną formą dystrybucji polis OC jest ich sprzedaż łącznie z innymi ubezpieczeniami majątkowymi, w formie kompleksowych pakietów.
Funkcjonują one na rynku pod różnymi nazwami. Na przykład w PZU jest to „Bezpieczna firma”, w TUiR Warta – „Warta MiŚ”, w HDI Samopomoc – „Bezpieczny Biznes”, w Compensie – „Ubezpieczenie Firmowe”. Taka forma usług charakteryzuje się uproszczonym trybem zawierania umowy, wspólną polisą i wnioskiem dla kilku ryzyk, możliwością indywidualnej oceny zagrożeń i taryfikacji składek oraz wynegocjowania zniżek.
Pakiety uwzględniają OC w zakresie podstawowym lub rozszerzonym. W podstawowym towarzystwa oferują najczęściej ubezpieczenie dotyczące odpowiedzialności cywilnej deliktowej, rekompensującej osobom trzecim szkody rzeczowe lub osobowe wynikające z prowadzenia działalności przez podmioty gospodarcze. Na przykład pakiet „Warta MiŚ” w wersji podstawowej uwzględnia OC deliktową oraz OC przewoźnika w ruchu krajowym. Ale odpowiedzialność towarzystw może zostać rozszerzona na inne sfery działalności przedsiębiorstw i obejmować między innymi OC pracodawcy (towarzystwo odpowiada za szkody osobowe i rzeczowe poniesione przez pracowników, będące następstwem wypadku przy pracy) czy OC za produkt (ubezpieczyciel odpowiada za szkody wyrządzone w związku z wprowadzeniem przez przedsiębiorcę do obrotu wadliwych produktów lub grupy produktów).
Odpowiedzialność ubezpieczyciela
Górną granicą odpowiedzialności towarzystwa jest określona w umowie suma ubezpieczenia, o wysokości której decyduje sam ubezpieczający, choć niektóre towarzystwa proponują kwoty do wyboru, w zależności od uwarunkowań danej firmy. Na przykład Allianz Polska sugeruje, że suma gwarancyjna nie powinna być niższa niż 100 tys. zł. Jej wysokość ustalana jest każdorazowo, w zależności od potrzeb klienta. Składka ubezpieczeniowa obliczana jest na podstawie przyjętych przez towarzystwa taryfikatorów i zależna przede wszystkim od wysokości wspomnianej sumy, rodzaju i miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, a także czasu trwania ubezpieczenia. Umowy zawierać można na czas nieokreślony, na okres roczny lub krótszy.
Przed podpisaniem umowy szczególną uwagę należy zwrócić na wyłączenia odpowiedzialności, które dotyczą m.in. szkód wyrządzonych wspólnikom oraz osobom bliskim ubezpieczonego pod wpływem alkoholu, narkotyków i innych środków odurzających czy działaniami wojennymi, zamieszkami, rozruchami, aktami terroru.
Należy się spodziewać, że w najbliższych latach towarzystwa rozszerzą swą ofertę ubezpieczeniową odpowiedzialności cywilnej z uwagi na fakt pojawiania się coraz to nowych sfer działalności gospodarczej.
