W zeszłym roku podatnicy stracili możliwość skorzystania z większości ulg i odliczeń. Ten fakt złagodzić miała możliwość zdecydowania o tym, co stanie się z 1 proc. podatku. W pierwszym roku z tej możliwości skorzystało jednak niewiele osób. W tym roku organizacje, które mogą być beneficjentami takiej hojności, skupiły się na rozpropagowaniu tej możliwości. My przedstawimy zasady, na jakich podatek można przekazać.
Podstawą prawną regulującą zasady przekazywania 1 proc. na organizacje pożytku publicznego jest art. 27d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Na wstępie muszą zaznaczyć, iż niniejszy tekst dotyczy rozliczenia za 2004 r. i mimo zmiany przepisu dotyczyć będzie zasad, jakich przestrzegać muszą podatnicy przygotowujący się do rozliczenia za ten rok.
Zgodnie z art. 27d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnik, który w terminie od 1 stycznia 2005 r. do 2 maja 2005 r. dokona wpłaty na rzecz organizacji pożytku publicznego, będzie mógł dokonać zmniejszenia podatku dochodowego.
Kilka zasad do zapamiętania
Musimy pamiętać, że pieniądze nie mogą być wpłacone później niż w dniu, w którym upływa termin do rozliczenia podatku za dany rok. Co do zasady jest to 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. W 2005 r. wyjątkowo termin ten przesunie się do 2 maja. Poza tym zmniejszenia mogą dokonać tylko osoby, na których ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy, czyli płacące podatki w Polsce.
Kolejną zasadą jest to, że zmniejszenia dokonuje się od podatku dochodowego wynikającego z zeznania rocznego. I to zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Poza zasięgiem zmniejszenia pozostaną więc podatnicy, którzy składają zeznanie o przychodach z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b (m.in. podatek giełdowy) oraz pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach określonych w art. 30c (czyli podatek liniowy).
Pamiętajmy też, że zmniejszenie nie może przekroczyć kwoty dokonanej wpłaty. Nie oznacza to jednak, że można przekazać wszystko. Ustawodawca ograniczył tę kwotę do wysokości stanowiącej 1 proc. podatku należnego, wykazanego w zeznaniu rocznym.
Czasem bez zmniejszenia
Tak jak przy każdej uldze, tak i przy zmniejszeniu określono sytuacje, w których podatnik nie może sam zdecydować o swoim podatku. Przede wszystkim zmniejszenie nie dotyczy wpłat na rzecz organizacji pożytku publicznego prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc. oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.
Prawa takiego nie będą mieli też podatnicy, którzy nie udokumentują odpowiednio wpłaty. Wpłaty zgodnie z ustawą muszą być bowiem udokumentowane dowodem wpłaty na rachunek bankowy organizacji pożytku publicznego. Z dowodu musi zaś jasno wynikać: imię i nazwisko oraz adres wpłacającego, kwota dokonanej wpłaty, nazwa organizacji pożytku publicznego, na rzecz której dokonana została wpłata.
Ustawodawca zadbał też o to, by nie korzystać z ulgi dwukrotnie. Zmniejszenie nie będzie możliwe, jeśli wpłaty zostały wcześniej odliczone od dochodu na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 9, czyli jako darowizna, albo od przychodu lub podatku na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Tak jest
Dokonując rozliczenia za 2004 r., podatnicy będą mogli dokonać wpłat tylko w okresie od 1 stycznia 2005 r. do 2 maja 2005 r. (w tym roku 30 kwietnia, czyli ustawowy termin złożenia zeznania i wpłaty podatku przypada w sobotę i termin przesuwa się do poniedziałku).
Tak będzie
Dokonując rozliczenia za 2005 r., zmniejszenie obejmie już nie tylko wpłaty dokonane od 1 stycznia 2006 do 30 kwietnia 2006 r., ale także te dokonane od 1 maja 2005 do dnia 31 grudnia 2005 r.
Dwa słowa o organizacjach
Zasady dotyczące organizacji pożytku publicznego ustawodawca uregulował w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. nr 96, poz. 873 z późn. zm.). Przede wszystkim ustawa ta reguluje zasady prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe i korzystania z tej działalności przez organy administracji publicznej w celu wykonywania zadań publicznych oraz uzyskiwania przez organizacje pozarządowe statusu organizacji pożytku publicznego oraz funkcjonowania organizacji pożytku publicznego.
WARTO WIEDZIEĆ
Lista organizacji pożytku publicznego opublikowana jest na oficjalnej stronie Ministerstwa Sprawiedliwości pod adresem http://opp.ms.gov.pl
Zgodnie z jej treścią działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie. Organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia. Działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez:
• osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;
• stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.
Sfera zadań publicznych obejmuje m.in. zadania w zakresie:
• pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
• działalności charytatywnej;
• podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
• ochrony i promocji zdrowia;
• działania na rzecz osób niepełnosprawnych;
• promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;
• upowszechniania i ochrony praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
• działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
• nauki, edukacji, oświaty i wychowania;
• krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży;
• kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji;
• upowszechniania kultury fizycznej i sportu;
• porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym;
• ratownictwa i ochrony ludności;
• pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;
• promocji i organizacji wolontariatu.
Aleksandra Tarka
CZYTELNICY PYTAJĄ
Czy wpłata podlega zmniejszeniu
W grudniu 2004 r. wpłaciłam pieniądze na rzecz jednej z organizacji charytatywnych. W lutym dowiedziałam się, że ma ona status organizacji pożytku publicznego. Czy będę mogła ewentualnie skorzystać ze zmniejszenia podatku wynikającego z zeznania rocznego za 2004 r.?
NIE. W stanie prawnym obowiązującym w 2004 r. ustawa pozwalała na skorzystanie ze zmniejszenia podatku wynikającego z zeznania rocznego wyłącznie przy dokonaniu wpłat w okresie od 1 stycznia roku następującego po roku, za jaki jest rozliczany podatek do dnia, w jakim każdy musi złożyć zeznanie roczne. W związku z tym dokonana wpłata nie może być podstawą zmniejszenia.
Czy cegiełka jest dowodem
Postanowiłam skorzystać z możliwości przekazania 1 proc. mojego podatku na organizację pożytku publicznego. Czy podstawą tego zmniejszenia może być cegiełka wykupiona przeze mnie w lutym 2005 r. od fundacji?
NIE. Zgodnie z art. 27d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oprócz spełnienia wszystkich innych przesłanek wpłata musi być odpowiednio udokumentowana. Ustawodawca zastrzegł nie tylko, że dowodem tym ma być dowód wpłaty na rachunek bankowy organizacji pożytku publicznego. Dodatkowo musi z niego wynikać przynajmniej imię i nazwisko oraz adres wpłacającego, kwota dokonanej wpłaty, nazwa organizacji pożytku publicznego, na rzecz której dokonana została wpłata. Bezimienna cegiełka nie spełnia warunków, jakie stawia w tym zakresie ustawodawca.
